Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
H3. MACHT
1.1 EINLEIDING + 1.2 WAT IS MACHT? + 3 VORMEN VAN MACHT + 4…
H3. MACHT
1.1 EINLEIDING + 1.2 WAT IS MACHT? + 3 VORMEN VAN MACHT + 4 BRONNEN V. MACHT
Macht = kernconcept vd politiek!
1. INLEDING; MACHT, EEN MOEILIJK VAK
Macht als de USP van de politicologie?
Macht als onderdeel van elke sociale relatie, dus extreem belangrijk om ook te bestuderen.
Het is de 'munteenheid' van de politiek. Zonder macht, regering even nutteloos als wagen zonder motor).
Niet eenvoudig te definiëren
Wel een subjectief aanvoelen, maar moeilijk te definiëren! vb: verschil tss macht en invloed? Welke criteria noodzakelijk om van 'macht' te kunnen spreken?
-> Abstracte theoretisch-conceptuele analyse: verhouding A (machtshebber - B (machtssubject)
= vaag, moeilijk meetbaar + in omgangstaal ook geladen! Negatieve associatieve betekenis (impliceerd ongelijke verhouding).
Analytical Tool; onderscheid tussen: Zichtbare en directe macht vs. onzichtbare, structurele indirecte macht.
Causale (gevolgen van activeren van machtsbronnen) vs. Intentionele (gevolgen van al dan niet bezitten van machtsbronnen) verklaring
Structurele is macht niet direct zichtbaar, maar wel bepalend voor wie in een samenleving macht kan uitoefenen. Het gaat om:
- Wie toegang heeft tot machtsbronnen op basis van hun positie in de maatschappelijke structuur.
- Hoe deze posities de uitkomst van conflicten beïnvloeden, vaak zonder dat dit expliciet als ‘macht’ wordt herkend.
- Dat deze machtsverhoudingen de directe politieke strijd vooraf structureren — ze bepalen dus wie überhaupt kans maakt om invloed uit te oefenen.
Macht, een vies woord
Negatieve connotatie van macht, nochtans in essentie niets goed of slecht aan macht/doelstelling er zoveel mogelijk te verwerven.
-> Gaat er vooral om hoe macht verworven macht ingezet wordt.
1.2 WAT IS MACHT?
Opnieuw niet echt te defniëeren, want zeer breed begrip!
Macht = kunnen, in de mogelijkheid zijn
Geweld en macht
Geweld als ultieme uiting van macht, of als middel?
Macht vs Gezag
Max Weber: A heeft de mogelijkheid ervoor te zorgen dat B een handeling verricht die B anders niet zou verrichten.
Macht: Mogelijkheid van A om zijn wil in het kader van een sociale relatie op te leggen aan anderen, ook tegen eventuele weerstand in
Gezag: verwijst naar machtsuitoefening die aanvaard wordt, en dus als legitiem wordt aanzien.
Dennis Wrong macht is de capaciteit om bedoelde en voorziene effecten op/met anderen uit te komen; met verschillende componenten (criteria): De bestanddelen van macht!!!
- Intentioneel
- Effectief (gn mislukte poging)
- Vermogen (nt enkel waarneembare daad)
- Assymetrisch (intercursief (vb: pleuralisme) - integraal
- Ook zonder expliciete gedragsverandering (vb wel verandering van opvattingen)
- Latency of power of vermogen:
Het verwijst naar het vermogen om macht uit te oefenen, ook al wordt die macht op dat moment niet actief gebruikt. Het is dus een latente (verborgen of sluimerende) vorm van macht. vb: generaal kan het commando goven om te schieten, zonder uitvoer vd macht heeft hij de macht wel al
-> Macht is niet enkel de waarneembare daad
- Asymmetrisch:
Machthebber overheerst het machtssubject meer dan omgekeerd.
Echter: wederkerigheid
- Intercursieve asymmetrische relatie (niveau van de staat): Hier is er wederzijdse beïnvloeding, maar ongelijk verdeeld.
Bijvoorbeeld: in een democratie kunnen burgers invloed uitoefenen via verkiezingen, maar politici hebben meer directe macht over beleid.
A macht over B om terrein x, maar B heeft macht over A op terrein y
- Integraal assymetrische relatie (totalitair regime):
De machtsverhouding is sterk ongelijk en weinig wederkerig.
Bijvoorbeeld: een dictator en zijn onderdanen — de onderdanen hebben nauwelijks invloed op de machthebber.
- Effectiviteit:
geen mislukte poging, (macht uitoefenen zonder beoogd doel bereiken is geen macht)
- Zonder expliciete gedragsverandering:
*Als A geen gedragsverandering teweeg te brengen, wel verandering in attitude en/of overtuiging = macht. Mits bedoeling!
Als A wel gedragsverandering bedoelde, dan wijziging v. overtuiging = unintended influence *
- Intentionaliteit
Bedoelde, opzettelijke invloed. Zonder opzet, geen sprake van machtsuitoefening (volgens Wrong)
-
3 VORMEN VAN MACHT Wrong
Vier verschillende vormen van macht;
Vormen van macht kunnen worden onderscheiden volgens motieven van de machtssubjecten om macht te aanvaarden.
- Geweld: mensen behandelen als fysiek object
Kan ook subtiel zijn (onthouding van eten, slaap, ...)
- Manipulatie: Uitoefenen van macht waarbij machthebber intenties voor machtssubject verbergt.
- Overtuigingskracht: vermogen van A om B te overtuigen iets te doen of laten.
- Gezag: *Legitimiteit 'right to rule' = aanvaarding vanmacht.
-> Gezag kent 5 hoofdvormen: dwang, beloning, legitiem gezag, gezag gebaseerd op competentie en persoonlijk gezag
4. BRONNEN VAN MACHT
Overzijde van de machtsrelatie staat de machthebber; asymmetrische relatie met het machtssubject, want ongelijk bezit van machtsbronnen-> Waarom kan A B macht doen aanvaarden?
- Individuele vs. Collectieve machtsbronnen ('macht vh getal').
- Domeinspecifiek vs universeel
- Persoonsgebonden of structureel (macht door positie, niet persoon zelf) (geïnstitutionaliseerd).
Voorbeelden: Tijd, geld, geweld- en dwangmiddelen, kennis, communicatie-middelen, expertise, prestige, aantal leden of kiezers, netwerken, charisma, informatie, overtuigingskracht, etc...=> Liquiditeit van machtsbronnen zijn van groot belang = de mate waarin (of gemak/moeilijkheden waarmee) machtsbronnen ingezet kunnen worden om macht uit te oefenen.
vb: Collectieve macht is moeilijker in te zetten (want moet georgaiseerd worden, veel tijd, geld, ...) dan individuele macht waar minder tot geen organisatie, etc voor nodig is.