Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Dx. Amphetamine dependence - Coggle Diagram
Dx. Amphetamine dependence
ปัญหาการเกิดกลไกทางจิต
ปัจจัยนำ (Predisposing factor) : ผู้ป่วยเติบโตในครอบครัวที่ขาดการดูแลจากพ่อแม่ ได้รับการเลี้ยงดูจากตายายแบบตามใจ ไม่มีการอบรมวินัย และมีพี่ชายที่ใช้สารเสพติดเป็นแบบอย่างที่ไม่เหมาะสม ร่วมกับบุคลิกภาพพื้นฐานที่ขาดความยับยั้งชั่งใจและแรงจูงใจในการเปลี่ยนแปลงตนเอง
ปัจจัยกระตุ้น (Precipitating factor) : ผู้ป่วยเริ่มเสพยาบ้าตามพี่ชายจากความเหนื่อยและอยากรู้อยากลอง โดยขาดผู้ใหญ่ให้คำแนะนำหรือยับยั้งพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม
ปัจจัยที่ทำให้อาการที่เกิดแล้วยังคงดำเนินอยู่ (Perpetuation factors) : ยังคงอยู่ในสภาพแวดล้อมเดิมที่สนับสนุนพฤติกรรมเสพสาร ไม่มีโอกาสทางการศึกษา ไม่ได้รับการฝึกทักษะจัดการอารมณ์ และยังใช้สารเสพติดเพื่อหลีกเลี่ยงปัญหาชีวิต
ปัจจัยปกป้อง (Protective factor) : ยังคงอยู่ในสภาพแวดล้อมเดิมที่สนับสนุนพฤติกรรมเสพสาร ไม่มีโอกาสทางการศึกษา ไม่ได้รับการฝึกทักษะจัดการอารมณ์ และยังใช้สารเสพติดเพื่อหลีกเลี่ยงปัญหาชีวิต
วิเคราะห์การใช้กลไกการเผชิญปัญหา (Defense mechanism) : การหลีกเลี่ยง (Avoidance): ใช้ยาเสพติดเพื่อหลบหนีความเครียด
เกณฑ์การวินิจฉัย : ICD 10
โรคจิตจากเมทแอมเฟตามิน เป็นกลุ่มอาการโรคจิตที่เกิดขณะเสพหรือทันทีที่หยุดเสพ เมทแอมเฟามีนภายใน 48 ชั่วโมง
มีอาการหงุดหงิดเวลา เพื่อนก่อกวน มีความอยากใช้สารหรือความรู้สึกอยากใช้อย่างรุนแรง ไม่สามารถควบคุมพฤติกรรมการใช้สารได้ ใช้สารต่อเนื่องทั้งที่ทราบว่าก่อให้เกิดปัญหาทางร่างกายหรือจิตใจ
การวินิจฉัยโรคจิตจากเมทแอมเฟตามีน ตามหลัก DSM5
ผู้ป่วยมีผลทางห้องปฏิบัติการคือ Methamphetamine ได้ผล Positive ซึ่งแปรผลได้ว่าผู้ป่วยมีการใช้สารแอมเฟตามีน
แอมเฟตามีน
กลไกการออกฤทธิ์แอมเฟตามีน : แอมเฟตามึนกลุ่มดั้งเดิม (classic amphetamine) มีฤทธิ์ต่อสมองส่วนอยาก ทำให้มีการหลั่งมีโดพามีนมากขึ้นและมีชิโรโทนิน นอร์เอพิเนฟรินมากขึ้น ผู้ที่ใช้แอมเฟตามีนเป็นครั้งแรก ขนาดประมาณ 5 มิลลิกรัม ช่วงแรกที่สารออกฤทธิ์จะทำให้รู้สึกดี เคลิบเคลิ้ม มีความสุขอารมณ์ดี เป็นมิตรกับผู้อื่น ความตั้งใจดีขึ้น พูดดีขึ้น ไม่ง่วงนอน เกิดความพึงพอใจ ส่งผลให้มีความต้องการใช้สารอย่างต่อเนื่อง
เป็นสารกระตุ้นประสาทที่รู้จักกันในชื่อยาบ้า เดิมเรียกว่ายาม้า เป็นยาเสพติดที่มีส่วนประกอบหลักคือสารสังเคราะห์กลุ่มแอมเฟตามีน มี 3 รูปแบบ คือ แอมเฟตามีนซัลเฟต (amphetamine sulfate) เมทนอมเฟตามีน(methamphetamine) และเมทแอมเฟตามีนไอโดรคลอไรด์ (methamphetamine hydrochloride) เสพโดยรับประทานโดยตรงผสมในอาหารเครื่องดื่ม หรือสูดดมเป็นไอระเหยของยาบ้าที่บดเเล้วนำไปลนไฟ ฉีดเข้าเส้นเลือด
ประวัติส่วนตัว
CC : มีอาการหงุดหงิด โรงเรียนนำส่ง สมัครใจมาบำบัด
PI : เริ่มเสพยาบ้าครั้งแรกตอนอายุ 9 ขวบ โดยวิธีการนำกระดาษมาพับเหมือนเรือแล้วนำยาบ้าลงฟรอยด์ใช้ไฟแช็กรนแล้วดูดควันที่ลอยขึ้นมา สาเหตุมาจากไปทำนาช่วยยายแล้วเหนื่อย พี่จึงชักชวนและอยากรู้อยากลองครั้งแรกใช้ประมาณ 3 เม็ด ร่วมกับการสูบบุหรี่ 3 ซอง เสพมาเรื่อย ๆ เพิ่มขึ้นทีละ 2 เม็ด ปัจจุบันยังคงใช้ยาบ้าอยู่ ล่าสุดวันที่ 20/6/68 เสพยาบ้าไป 100 เม็ด บุหรี่ 3 ซอง ไม่หลับไม่นอน ปฏิเสธอาการหูแว่ว ภาพหลอน ปฏิเสธอาการทางจิต ไม่ไปโรงเรียนตั้งแต่อายุ 9 ปีเพราะไปโรงเรียน มักจะมีเพื่อนกวน แล้วจะหงุดหงิดอารมณ์เสีย อยากฆ่าเพื่อน โรงเรียนเลยให้เรียนที่บ้าน อาศัยอยู่กับตา ยา พี่ชาย (ใช้สารเสพติด) ไม่ค่อยอยู่บ้าน พ่อแม่ทำงานอยู่ที่สมุทรปราการ ไม่ค่อยติดต่อมา โรงเรียนอยากให้มาบำบัด และมี Plan ส่งไปเรียนต่อที่โรงเรียนราชประชานุเคราะห์ หนองคาย
PH : ปฏิเสธโรคประจำตัว
สาเหตุของการติดสารเสพติด
ปัจจัยทางกาย : ผู้ป่วยมีประวัติครอบครัวที่เคยติดสารเสพติดมาก่อน ซึ่งอาจเกิดจากพันธุกรรมหรือการเปลี่ยนแปลงของสารเคมีในสมอง เช่น สารโดปามีน ที่มีบทบาทในการควบคุมความรู้สึกสุขและความพึงพอใจ เมื่อมีการใช้สารเสพติด สมองจะหลั่งสารเหล่านี้ในปริมาณมาก ทำให้เกิดความรู้สึกดีอย่างรุนแรง และเมื่อใช้ซ้ำ สมองจะเริ่มพึ่งพาสารเสพติดในการกระตุ้นความรู้สึก
ปัจจัยทางจิตใจ : กระตุ้นให้เกิดการใช้สารเสพติด เช่น ความเครียด ความเศร้า ความรู้สึกโดดเดี่ยว หรือการขาดความภาคภูมิใจในตนเอง ผู้ที่ไม่มีทักษะในการจัดการกับอารมณ์หรือความขัดแย้งในชีวิต มักจะใช้สารเสพติดเป็นเครื่องมือในการหลีกเลี่ยงความรู้สึกเจ็บปวด และทำให้รู้สึก “ดีขึ้น”
ปัจจัยด้านสิ่งแวดล้อม : เติบโตมาในครอบครัวที่ขาดความรัก ความเข้าใจ หรือมีพ่อแม่หรือผู้ปกครองที่ใช้สารเสพติด มักจะมีแนวโน้มในการเลียนแบบพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม นอกจากนี้ การอยู่ในชุมชนที่มีการเข้าถึงสารเสพติดได้ง่าย หรือมีเพื่อนฝูงที่ใช้สารเสพติด ก็เป็นปัจจัยที่กระตุ้นให้เกิดความอยากลอง หรือการถูกชักชวนจากคนใกล้ตัว
การบำบัดรักษาผู้ติดสารเสพติด
ขั้นเตรียมการเป็นการเตรียมความพร้อมผู้ป่วยได้รับการเตรียมความพร้อม และครอบครัวได้เตรียมผู้ป่วยมารับการรักษา
2.บำบัดรักษาภาวะถอนพิษยาของสารเสพติด
3.ขั้นการฟื้นฟูสมรรถภาพการรักษา
ขั้นการติดตามหลังการรักษาการติดตามหลังจากการรักษา
Nursing Diagnosis
ภาวะท้องผูกเนื่องจากได้รับน้ำและสารอาหารที่มีกากใยน้อย
ไม่สุขสบายเนื่องจากภาวะขาดนิโคติน
ผู้ป่วยมีโอกาสเกิดผลข้างเคียงจากยาเนื่องจากจำเป็นต้องได้รับยารักษาทางจิตเวช
ส่งเสริมการสร้างแรงจูงใจในการเลิกได้แก่ บุหรี่ กัญชา ยาบ้า
เสี่ยงต่อการกลับไปใช้สารเสพติดซ้ำเนื่องจากขาดความตระหนักถึงโทษของสารเสพติด
วิตกกังวลเนื่องจากอยากกลับบ้าน