Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

opca botanika - Coggle Diagram

- - - - stabljika
        
        grada
        
        veg. vrsak stabljike (tjemeniste)
        
        funkcija
        
        rastista
      - korijen
        
        funkcija
        
        tipovi
        
        grada
        
        apikalni meristem
        
        tunica/ periblem
        
        sloj inicijalnih stanica= razvoj parenhima
        
        sloj inicijalnih stanica= dermatogen, razvoj pokrovnog tkiva
        
        corpus/ plerom
        
        inicijalne stanice corpusa= razvoj provodnog tkiva
        
        centar mirovanja
        
        dormantni meristem u slucaju ostecenja
        
        kaliptra/ korijenova kapa
        
        rahlo parenhimsko tkivo, rezervni skrob (zrnca)
        
        sluz
        
        a) olakšava prodiranje korijena kroz tlo
        
        b) povećava dodirnu površinu korijena s tlom
        
        c) inhibira rast drugog korijenja
        
        d) omogućuje simbiozu korijena s mikroorg.
        
        nastaje pucanjem sredisnjih lamela kalipte
      - list
        
        grada
        
        funkcija
    - - cvijet
        
        dijelovi
        
        caska
        
        vjencic
        
        prasnici
        
        tucak
      - plod
        
        razvoj iz cvijeta
        
        grada
      - sjeme
        
        kotiledoni
        
        zametak
        
        endosperm
  - - - primarni meristem
        
        sadrzavaju embrionalne karakteristike, izodijametricne bez medustanicnog prostora
        
        stanicna stijenka: sredisnja lamela i primarne stijenka, citoplazma, mala vakuola i velike jezgre, ribosomi i mitohondriji, proplastidi
        
        primarna funkcija: rast u visinu
        
        apikalni meristem
        
        nalaze se u vrhovima stabljike i korjena
        
        diferencijacija
        
        Temeljni meristem , iz kojeg nastaje medularni parenhim.
        
        Protoderm od kojeg nastaju tkiva epidermisa.
        
        Prokambij koji razvija vaskularno tkivo (primarni ksilem i floem).
        
        tunica (vanjski)- epiderma stabljike i rizoderma korjena
        
        periklinska (paralelne) i antiklinska (okomite) dioba
        
        corpus (unutarnji)
        
        tri zone rasta
        
        centralna zona
        
        u sredistu ap. mer. ( vrh stabljike)
        
        funkcija
        
        Sadrži matične stanice s vrlo sporim dijeljenjem.
        Glavna rezerva za stanice koje se dijele i diferenciraju
        
        znacaj
        
        Regulira i održava ravnotežu između samoobnove i diferencijacije.
        
        zona sredisnjih majcinskih stanica
        
        ispod ili oko cz
        
        funkcija: dioba stanica koja se dalje specijaliziraju i formiraju tkiva, spora dioba
        
        znacaj: vazne inicijalne podjele koje vode do tvorbe spec tkiva
        
        periferna zona
        
        na rubovima apikalnog meristema
        
        funkcija: aktivna podjela stanica- stavranje primordija listova i pupova, bzo djeljenje i diferencijacija
        
        znacaj: kljucna za formiranje organa (list, cvijet i bocni izdanci , velika mitotska dioba
        
        postrani meristem
        
        interkalarni meristem
        
        traumaticni
      - apikalni
      - postrani
      - interkalarni
        
        ostatci primarnih meristema, zadrzavaju sposobnost djeljenja
        
        umetnuti izmedu trajnih tkiva
        
        iznad nodija u stabljikama trava (poaceae), u sredini internodija koprive (urticaceae), u gornjem dijelu internodija usnace (lamiaceae)
        
        uloga: rast stabljike u duzinu, rast listova
      - traumaticni
        
        ozljedni kalus - masa parenhimskog tkiva
        
        stanice kalusa
        
        intenzivan rast (hipertrofija)
        
        intenzivne diobe (hiperplazija)
        
        slabo diferencirane
        
        malo vakuola, velike jezgre
        
        samo primarne stanične stijenke
        
        uloge
        
        a) zarastanje ozljeda
        
        b) spriječavanje prodora patogena
        
        c) spriječavanje isušivanja tkiva
      - razlike 1 i 2. meristema
        
        Veća veličina, izduženi oblik duž uzdužne osi organa i spljošten.
        
        Stijenke, sastavljene od hemiceluloze i pektina, nisu sve iste: radijalne su deblje od tangencijalnih.
        
        Ekstenzivno vakuolizirane stanice.
        
        Jezgra nije jako voluminozna, izdužena duž glavne osi stanice.
      - sekundarni meristem
        
        nastaje iz primarnog, sluzi za rast biljke u sirinu, nalazi se u stabljici i korjenu visih biljaka
        
        uloge
        
        zadebljanje stabljike i korjena u dvosupnicama
        
        formiranje sekundarnih tkiva
        
        zatvara rane
        
        vaskularni kambij
        
        vaskularna tkiva- 2. ksilem (drvo) i 2. floem (liko)
        
        kambij
        
        mitotski aktivne stanice izmedu 1. floema i ksilema
        
        u stabljici i korijenu golosjemenjača, višegodišnjih drvenastih dvosupnica i nekih jednosupnica
        
        stvaranje novih slojeva provodnih tkiva- zadebljavanje biljke
        
        nastaje iz primarnog meristema, ali aktivnost pocinje nakon primarnog rasta
        
        fasikularni kambij
        
        unutar (izmedu) provodnog snopa (1. tkivo)
        
        nastaje iz prokambija (1. meristem)
        
        aktivno se dijeli i stvara sek. floem (van) i klisem (unutra)
        
        interfascikularni kambij
        
        u parenhimu izmedu provodnih snopova (nastaje reaktivacijom parenhima)
        
        stvara sek. floem i ksilem, povezuje fasikularne dijelove kambija
        
        fasc. i interfasc. tvore kontinuirani kambijalni prsten= jednoliko zadebljavanje
        
        znacaj
        
        formiranje godova kod drvenastih biljaka, odrzava prohodnost provodnog sustava, regeneracijska uloga
        
        fuziformne stanice
        
        uske i duge, uzduzne stanice u stabljici
        
        traheje i traheide (u ksilemu), sitaste cijevi i stanice pratilice (u floemu), vlakna i potporna tkiva
        
        zasluzne za produktivnu fukciju kambija
        
        zrakaste stanice
        
        krace izometricne radijalno orijentirane stanice
        
        vodoravni prijenos tvari (fl i ks), skladistenje tvari (skrob, voda, tanini), kontakt izmedu razlicitih dijelova stabljike
        
        plutani kambij (felogen)
        
        stvaranje sek. koznog tkiva (periderma)
        
        periklinske diobe
        
        diobe prema unutra= feloderm
        
        zivo tkivo, podrazava metabolizam
        
        diobe prema van (pluto(suber))
        
        zastitno tkivo, nepropusno za vodu i plinove
        
        1 more item...
        
        mrtvo tkivo s zadebljalim stijenkama (suberin!!)
        
        feloderma+ felogen+pluto
        
        nastaje u vanjskim djelovima kore stabljike ili korijena, iz parenhima kore
        
        zamjenjuje epidermu koja puca zbog sirenja tkiva
        
        obnavlja zastitni sloj biljke
      - vaskularni
    - - pokrovno tkivo
        
        povrsinski organ biljaka,
        
        zastitcuje od isusivanja, ulaska patogena i mehanickih ozljeda
        
        epiderma (primarno pt)
        
        nastaje iz protoderme (1. sloj tunice)
        
        zive, jednojezgrene stanice, gusto slozene bez intercelulara, imaju zivi protoplast i velike vakuole, tanku ss, kloroplaste imaju neke biljke
        
        vanjska stijenka
        
        unutrašnji sloj - celuloza
        
        srednji sloj - celuloza i kutin
        
        vanjski sloj - kutin = KUTIKULA
        
        tvori ga protoplast epidermalnih stanica u tekucem stanju, a u dodiru sa zrakom postaje kruta
        
        slabo propustiljiva za vodu i plinove
        
        vostane prevlake (epikutikularni vosak)
        
        oblik kristala, zrnaca, štapića, ljuskica
        
        uloga voska
        
        3 more items...
        
        puci
        
        jedini intercelulari u epidermi listova, plojke, peteljke, mlade
        stabljike
        
        izmjena plinova
        izlučivanje vodene pare (transpiracija)
        
        ontogenija
        
        dioba meristemoida (inekvalna dioba)
        
        1 more item...
        
        grada
        
        stanice zapornice
        
        izdužene stanice međusobno spojene na krajevima
        
        imaju vakuole i istaknutu jezgru
        
        sadrže kloroplaste i škrobna zrnca
        
        porus/ostiolum
        
        otvor izmedu stanica zapornica
        
        substomatalna supljina (otvor ispod puci)
        
        raspored puci
        
        epistomatski - puči samo u gornjoj epidermi
        lopoč (Nymphea alba)
        
        hipostomatski - puči samo na naličju lista
        hrast lužnjak (Quercus robur)
        
        amfistomatski - puči i u gornjoj i u donjoj epidermi
        zob (Avena sativa )
        
        tipovi s obzirom na st zapornice
        
        amarilidejski
        
        stanice zapornice
        
        4 more items...
        
        otvaranje
        
        3 more items...
        
        graminejski (trave (Poaceae) i
        šaševe (Cyperaceae))
        
        stanice zapornice
        
        1 more item...
        
        otvaranje
        
        1 more item...
        
        mnium (mahovine i papratnjace)
        
        stanice zapornice
        
        1 more item...
        
        otvaranje
        
        1 more item...
        
        helleborus
        
        stanice zapornice
        
        1 more item...
        
        otvaranje
        
        1 more item...
        
        tipovi puci s obzirom na broj i gradu st susjednica
        
        anomocitni
        
        st zap okrezene s vise st sus koje se ne razlikuju od epidermskih st
        
        anizocitni
        
        st zap okrezene s 3 st sus, jedna je uvijek manja
        
        diacitni
        
        st zap okrezene s 2 st sus postavljene paralelno
        
        paracitni
        
        2 more items...
        
        polozaj stanica zapornica u odnosu na epidermu
        
        u ravnini s epidermom (mezofiti)
        
        iznad ravnine epiderme (hidrofiti)
        
        ispod ravnine epiderme (kserofiti) (bor (Pinus sp.)
        
        trihomi
        
        nastaju od 1 inicijalne stanice epidermskih meristemoida
        
        mrtve dlake
        
        ispunjene zrakom, bijele boje i stite biljku
        
        tijelom pricvscene za epidermu
        
        stite biljku od pregrijavanja- reflektiraju svijetlost
        
        prilagodba biljke na okolis
        
        smanjuju transpiraciju/ isparavanje
        
        ogranicavaju gubitak vode( stvaraju barijeru za sunce i vjetar)
        
        zastita od biljojeda
        
        ostri trihomi/ sa toksinima
        
        1 more item...
        
        izlucivanje tvari
        
        luce ljepljive ili otvrovne tvari, etericna ulja, smole..
        
        1 more item...
        
        refleksija svjetlosti
        
        bijeli trihomi stite od suse
        
        1 more item...
        
        (ne)zljezdasti
        
        pamuk
        
        1 more item...
        
        apsorpcijski trihomi
        
        1 more item...
        
        jednostanicni
        
        bazom pricvesceni za epidermu, ss takne i mekane ili lignificirane/vapnenjacke/ okamenite
        
        Dlake žeravke koprive (Urtica dioica) – čekinjaste dlake
        
        1 more item...
        
        visestanicni
        
        nerazgranjeni ili razgranjeni nizovi stanica
        
        1 more item...
        
        emergencije
        
        izrasline epiderme i subetidermalnih tkiva
        
        trnovi
        
        ruže (Rosa sp.)
        
        maline (Rubus idaeus)
        
        kupine (rubus caesius)
        
        prihvacanje biljke za podlogu
        
        zastita
        
        tentakuli (lovke)
        
        izrastaji kroz koji prolazi provodni snopic (traheida) za zlijezdanom glavicom
        
        izlucivanje
        
        sluzi (sadrži slabu kiselinu)
        
        savladavanje plijena
        
        1 more item...
        
        hipoderma (ppt)
        
        tkivo smješteno neposredno ispod epiderme (vanjskog sloja) u stabljici ili ponekad u listu
        
        prijelazni sloj između epiderme i korteksa
        
        funkcije
        
        zastita
        
        Dodatna mehanička zaštita ispod epiderme
        
        smanjuje gubitka vode
        
        mrtve stanice zadebljale- smanjeno isparavnje (odrvenjele stabljike)
        
        sklerenhim (ravnomjerno zadebljanje ss)
        
        2 more items...
        
        potpora
        
        daje cvrstocu i elasticnost stabljci
        
        kolenhim (neravnomjerno zadebljalje ss)
        
        1 more item...
        
        fotosinteza (ako ima kloroplaste)
        
        zive stanice sa tankom stijekom
        
        spremisna i ponekad fotosintetska fukcija
        
        2 more items...
        
        rizoderma (ppt)
        
        vegetacijski vrsak korijena
        
        nema kutiniziranih ss, nema kutikulu ni puci
        
        korijenove dlacice
        
        iz specijaliziranih stanica rizoderme (inekvalne diobe)
        
        trihoblasti
        
        atrihoblasti
        
        izmjena T i A
        
        funkcije
        
        upijanje vode i mineralnih tvari
        
        povecavaju apsorcijsku povrsinu korijena, aktivni i pasivni transport
        
        povecanje povrsine dodira s tlom
        
        mikrobna interacija
        
        mikorizni odnosi (gljive) i bakterijama
        
        2 more items...
        
        iz bilo koje stanice rizoderme (sve su morf iste)
        
        formiranje zadebljanja na vanjskoj stijenci
        
        izlucivanje
        
        org kis, fenoli, AK, proteine..
        
        utjecu na dostupnost nutrijenata
        inhibiraju rast patogena, beskraljezaka
        poticu mikorizu i simbiozu
        
        velamen radicum
        
        višeslojni epidermalni omotač korijena koji se nalazi kod epifitskih biljaka – biljaka koje rastu na drugim biljkama, ali nisu paraziti.
        
        orhideja (Orchidaceae) i nekih bromelija (Bromeliaceae).
        
        grada
        
        viseslojan >10 slojeva mrtvih st sa zadebljalim ss
        
        izvan korijenove kore, okruzuje zivu unutrasnost
        
        funkcija
        
        upijanje vode iz atm. pomocu kapilarnog efekta
        
        stiti korijen od uv zracenja i isusavanja
        
        daje crvstocu korijenu koji je izlozen zraku
        
        ima zracne stanice i skladisna uloga za kisik
        
        nastaje iz protoderma visestrukim periklinskim djeljenjem
      - parenhimsko tkivo
      - tkiva za lucenje i izlucivanje
      - spremisna tkiva
      - mehanicka tkiva
      - provodno tkivo
  - - - fotosinteza- u klorenhimu (parenhim s kloroplastima) = lsitovima
      - skladistenje ulja, skroba, vode, bj. ( u korijenu, gomoljima, sjemenkama)
        
        SKLADISNI PARENHIM
      - provodna uloga
        
        PROVODNI PARENHIM
      - regeneracija zbog sposobnosti dioba
      - zracni parenhim (AERENHIM)- omogucava plutanje i izmjenu plinoca kod vodenih biljaka