Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
UNIBERTSOA ETA EGUZKI SISTEMA - Coggle Diagram
UNIBERTSOA ETA EGUZKI SISTEMA
Unibertsoa geozentrikoa :antziakofilosofo greziarrek. Lurra esferikoa zen eta Lurra inguruan,Eguzkia,Ilargia eta planetak biraka dabiltza
Unibertsoa heliozentrikoa: Nikolas Kopernikok proposatu zuen.planeta guztiak eguzkiaren inguruan biraka dabiltza
Eguzki izar bat da. Argia eta beroa igarotzen dituen gas-esfera oso beroa. Lurra eta gainerako planetak,eguzkiaren inguruan biraka dabiltza.Ez dute igidura igarotzen. ESne bideak eta hurbileko 40 galaxia-kumulu bat, Talde lokala. Esne bidea, Galaxiek nebulosak ere badituzte hau da gas eta hautsezko hodeia handiek.
Talde lokala , beste kumulo batzuekin batera, Virfo superkumuloa ostazen du
Zientziaren arabera, unibertsoa duela.14.000 milioi urte inguru sortu zen. Materia eta energia guztia biltzen zuen eremu bat abidura.
HAndik denbora batera. tenperatur jaitsi zen eta hidrogeno,helio eta beste gas batzuk sotzen ziren.
Hidrogeno- eta helio-hodeiak kondensatu egiten ziren, eta lehen izarrak eta galaxiak eratu ziren
eguzki sitema
planetak harritsuak: Eguzkitikngertuen daudenak dira eta harriz etalitako nukleo metaliko bat dute.Denek dute atmosfera
planeta gaseosoak: Planeta harritsua baino askoz handiagoak dira eta hidrogenoz,helio eta ur osatuta daude
eguzkia: tenperatura 600C osagai nagusia hidrogenoa da
asteroideak: forma irregularreko astroak dira konposizio harritsua dutenak
sateliteak: planeta bate inguruan biraka dabiltza planeta guztiak sateliteak dituzte merkurio eta Artizarra ezik
planeta nanoak: eguzkiaren biraka dabiltza astro esferikoak dira
kometak: harri eta isotz zatiz osatuta daude. Eguzkira hurnilitzean,berotu,ikusgai bihurtu eta isats
planeten edo sateliten gainean erotzen diren asteroide zatiak dira
Lurraren bizi diren izaki bizidun guztiek multzoak biosfera osatzen du , gure planeta bakarrik dago bizia,
Atmosfera, Lurra inguratzen duen gas-geruza
Lurra eguzkitik distantzia egokian dago
Geosfera planetaren ia masa osoa osatzen duen zati harritsua eta metalikoa
Hidroesfera: larraren dagoen ura guztia
Lurraren higidurak
Ekuatore-planoa .Irudizko plano bat da, errotazio-ardatzarekiko perpendikularra.Lurra bi zatian. Ipar hemisferioa eta hego Hemisferioa
Transalioa da eguzkiareningurian egiten duen higidura da . Haren inilbidea Lurraren orbita da , eta elipse ia zirkularra egiten du. 365 egun darama
ekliptikaren planoa, lurrak bere mugimendua egiten duen orbitaren planoa da
Lurraren errotazio-ardatza inklinatuta gagoelako horre urtaroak sortzen dira
Lurrak egiten duen higidura da , Ipar politik HEgo polara doan irudizkobiraketa-ardatz baten inguruan. Errotazio egunen eta gauen sortzen du
Lurraren errotzio-ardatzak ekiliptikarekiko duen inklinazioa ondorioz 2. eguzki izpiek eratzen duten angelua desberdina da urtean zehar 3.eguna eta gauareniraupena aldatzen da
Ekinozioa; Eguzkiaren izpiak eukarioterarekiko perpendikularrak. Bi hemisferion azalera argiztatu bera . 12 ordu eduna eta gaua . Solstizioa Eguski izpaiakeukarioterekin urrun
Azalera argiztatu handiagoa ipar hemisferioan.
Azalera argiztatu txikiagoa hego hemisferoan
ilargiaren faseak
Ilargia lurraren satelite bakarra da . Ilargiaren diametroa laurdena da . Errotazio igidurak egiten du bere ardatzeran transalazioa-higidura .Lurraren ingurian. Bi igidurek 28 egun inguru dutenez, Ilargiak beti aurpegi bera eraukusten du
Eklipseak:
Astro batek beste bat esraltzen edo ezkutazten duenean . lurraren inklinaruta dagoenez, astroen lerrokatzea batzuetan soilk da perfectua
ilargi eklipsea . Lurraren itzalaknilargia eskutaztez diu
Eguzki eklipsea. ilargiak eguzkia ezkutaten du tea ez digu ikusi ustez
Itsasgora
Itsas eta ozoenetako ur-mailaren aldaketak dira
Olargiak,Lurrari eragiten dion grabitate-indarren erakarpenaren ondorioz. Eremu horietari uraren maila igo eta egiten da eta istasas gora sagoo
