Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG : download - Coggle Diagram

- - - - là hành vi trái PL
      - có lỗi của chủ thể vi phạm
      - xâm hại tới các quan hệ XH được PL bảo vệ
      - được thực hiện bởi chủ thể có năng lực trách nhiệm pháp lý
    - - mặt khách quan
        
        là những biểu hiện ra bên ngoài của VPPL mà con người có thể nhận thức được bằng trực quan
        
        biểu hiện
        
        hành vi trái PL
        
        sự thiệt hại của XH
        
        mqh nhân quả giữa HVTPL và THXH
        
        yếu tố khác (công cụ, thời gian, địa điểm)
      - mặt chủ quan
        
        là trạng thái tâm lý của chủ thể VPPL
        
        chủ thể
        
        các yếu tố
        
        động cơ
        
        lỗi (KHÔNG ĐỊNH TỘI DANH)
        
        mục đích
        
        khách thể
    - - 1 hiện tượng XH
  - - - quá trình hoạt động có mục đích nhằm làm cho những quy định của PL đi vào thực tế và trở thành những hành vi thực tế hợp pháp của các chủ thế PL
    - - là hành động đưa các QPPL được thực hiện trên thực tế
      - do nhiều chủ thể khác nhau tiến hành với nhiều cách thức khác nhau
      - là hình vi hợp pháp của các chủ thể PL
    - - tuân thủ
      - sử dụng
      - áp dụng
      - chấp hành
- - - - chủ thể quyền lực - Nhân dân - trao quyền lực NN cho QH, HĐND qua bầu cử
      - mọi quyết của cơ quan NN ở TW đều bắt buộc các cơ quan NN ở ĐP thực hiện
      - khi đưa ra quyết định đều khảo sát, nghiên cứu, tiếp thu những ý kiến của cơ quan cấp thấp và Nhân dân
      - các cơ quan làm việc theo chế độ tập thể đều thảo luận và quyết định theo đa số
    - - các cơ quan NN phải được thành lập đúng thẩm quyền, trình tự, thủ tục theo quy định của Hiến pháp và PL
      - các cơ quan NN, cán bộ,... cần thực hiện đúng chức trách, thẩm quyền theo PL khi thực khi công vụ
      - NN quản lý XH theo Hiến pháp và PL, tuyên truyền, vận động người dân thực hiện PL, kiểm tra và xử lại kịp thời các hành vi vi phạm
    - - đề ra chủ trương, đường lối, chính sách về hđ của bộ máy NN --> các cơ quan thể chế hóa thành PL và các VBQPPL không được trái với chính sách của Đảng
      - kiểm tra, giám sát hđ của tổ chức đảng, đảng viên, cán bộ diện cấp ủy cùng quản lý các ngành, địa phương thực hiện Cương lĩnh chính trị, Điều lệ Đảng, nghị quyết, chỉ thị của Đảng
      - lãnh đạo qua công tác chính trị, tư tưởng, qua vai trò tiên phong, gương mẫu của cấp ủy, tổ chức đảng và các đảng viên
      - lãnh đạo bằng công tác cán bộ
        
        đề ra chính sách, tiêu chí, quy định về công tác cán bộ
        
        trực tiếp quản lý đội ngũ cán bộ
    - - NN đảm bảo 1 tỷ lệ thích đáng đại biểu là người dân tộc thiểu số được giới thiệu vào QH, HĐND
      - Thực hiện chính sách hỗ trợ dân tộc thiểu số phát triển kinh tế, văn hóa, giáo dục
        
        Tôn trọng, giữ gìn, phát huy bản sắc, phòng tục, tập quán, truyền thống văn hóa tốt đẹp
        
        Nghiêm cấm các hành vi kỳ thị, chia rẽ dân tộc
      - biểu hiện
        
        Các dân tộc bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng và giúp nhau cùng phát triển; nghiêm cấm mọi hành vi kỳ thị, chia rẽ dân tộc
        
        Ngôn ngữ QG là tiếng Việt. Các dân tộc có quyền dùng tiếng nói, chữ viết, giữ gìn bản sắc dân tộc, phát huy phong tục, tập quán, truyền thống và văn hóa tốt đẹp của mình
        
        Nước CHXHCNVN là QG thống nhất của các dân tộc cùng sinh sống trên đất nước VN
        
        NN thực hiện chính sách phát triển toàn diên và tạo điều kiện để các dân tộc thiểu số phát huy nội lực, cùng phát triển với đất nước
    - - có sự phân công, phối hợp, kiểm soát giữa các cơ quan NN trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hình pháp, tư pháp
        
        "phối hợp" thực hiến các quyền trên
        
        "kiểm soát" quyền lực NN --> tránh lạm dụng quyền lực
        
        QH - lập hiến, lập pháp, CP - hành pháp, Tòa án nhân dân - tư pháp
      - quyền lực NN là thống nhất
        
        toàn bộ quyền lực NN thuộc về Nhân dân, tập trung thống nhất ở Nhân dân
        
        quyền lực NN tập trung, thống nhất ở Nhân dân và Nhân dân trao quyền này cho QH, HĐND qua hoạt động bầu cử
        
        các cơ quan NN hđ trong khuôn khổ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được QH quy định trong Hiến pháp và luật và chịu giám sát của QH
    - - trực tiếp/ gián tiếp tham gia quản lý NN và XH
        
        trực tiếp
        
        thảo luận, kiến nghị về các vấn đề của cơ sở, địa phương, cả nước
        
        biểu quyết khi tổ chức trưng cầu ý dân (kể cả ban hành và sửa đổi Hiến pháp)
        
        gián tiếp
        
        QH và HĐND thay mặt Nhân dân
        
        quyết định các vấn đề quan trọng
        
        phân công nhiệm vụ cho các cơ quan
        
        thi hành chính sách, PL
      - kiểm tra, giám sát hoạt động của các cơ quan
        
        khiếu nại, tổ cáo những việc trái PL
        
        giám sát QH, đại biểu HĐND --> cử tri bãi nhiệm nếu không xứng
        
        giám sát QH, HĐND, các tổ chức chính trị- xã hội (Mặt trận Tổ quốc VN, Công đoàn VN,...)
      - tham gia bầu cử phổ thông, bình đẳng, trực tiếp, bỏ phiếu kín (Quốc hội, HĐND)
  - - - TW
        
        CP - Thủ tướng CP
      - ĐP
        
        UBND các cấp
    - - TW
        
        Tòa án quân sự TW
        
        Tòa án ND tối cao
      - ĐP
        
        TAND các cấp
        
        cấp tỉnh
        
        cấp cao
        
        Hà Nội
        
        Đà Nẵng
        
        HCM
        
        tối cao
        
        Hà Nội
        
        cấp huyện
        
        TAQS
        
        TAQS khu vực
        
        TAQS TW
        
        TAQS quân khu và tương đương
      - Vai trò
        
        cơ quan xét xử của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thực hiện quyền tư pháp
      - Chức năng
        
        xét xử, thực hiện quyền tư pháp
      - Chế độ làm việc
        
        Nhiệm kỳ của Chánh án TAND tối cao theo nhiệm kỳ của QH
        
        Nhiệm kỳ của Phó Chánh án TAND tối cao là 5 năm
        
        TAND do luật định, Chánh án TAND tối cao do QH bầu
        
        Nguyên tắc
        
        Việc xét xử sơ thẩm của TAND có Hội thẩm tham gia, trừ trường hợp xét xử theo thủ tục rút gọn
        
        Thẩm phán, Hội thẩm xét xử độc lập và chỉ tuân thep Pl; nghiêm cấm cơ quan, tổ chức, cá nhân can thiệp vào việc xét xử của Thẩm phán, Hội thẩm
        
        TAND xét xử công khai. Trong trường hợp đặc biệt cần giữ bí mật NN, thuần phong, mỹ tục của dân tộc, bảo vệ người chưa thành niên hoặc giữ bí mật đời tư theo yêu cầu chính đáng của đương sự, TAND có hể xét xử kín
        
        TAND xét xử tập thể và quyết định theo đa số, trừ trường hợp xét xử theo thủ tục rút gọn
        
        Nguyên tắc tranh tụng trong xét xử được bảo đảm
        
        Chế độ xét xử sơ thẩm, phúc thẩm được bảo đảm
        
        Quyền bào chữa của bị can, bị cóa, quyền bảo vệ lợi ích hợp pháp của đương sự được bảo đảm
    - - TW
        
        Viện kiểm sát ND tối cao
        
        Viện trưởng
        
        QH bầu theo đề nghị của CTN
        
        theo nhiệm kỳ QH
        
        Phó Viện trưởng
        
        CTN bổ nhiệm theo đề nghị của Viện trưởng VKSND tối cao
        
        Nhiệm kỳ: 5 năm
        
        Viện kiểm sát quân sự TW
        
        Viện trưởng
        
        là Phó Viện trưởng VKSND tối cao
        
        Phó Viện trưởng
        
        do Viện trưởng VKSND tối cao bổ nhiệm theo đề nghị của Viện trưởng VKSQS TW
        
        nhiệm kỳ: 5 năm
      - ĐP
        
        Viện kiểm sát ND các cấp
        
        cấp cao
        
        Hà Nội
        
        Đà Nẵng
        
        HCM
        
        cấp tỉnh
        
        tối cao
        
        Hà Nội
        
        cấp huyện
        
        VT và PVT do Viện trưởng VKSND tối cao bổ nhiệm
        
        nhiệm kỳ: 5 năm
        
        Viện kiểm sát quân sự
        
        VKSQS quân khu và tương đương
        
        VKSQS khu vực
        
        VKSQS TW
        
        do Viện trưởng VKSND tối cao bổ nhiệm theo đề nghị của Viện trưởng VKSQS TW
        
        nhiệm kỳ: 5 năm
      - Chức năng
        
        thực hành quyền công tố
        
        kiểm sát hoạt động tư pháp
      - Vai trò
        
        cơ quan thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp
    - - Vai trò
        
        là người đứng đầu NN, thay mặt nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa VN về đối nội và đối ngoại
      - Chức năng
        
        thay mặt Nhà nước về đối nội
        
        1 số quyền lập pháp, tư pháp, thiết lập nên hệ thống cơ quan hành pháp
        
        thống lĩnh lực lượng vũ trang
        
        tặng thưởng các giải thưởng Nhà nước
        
        công bố, bãi bỏ quyết định
        
        thay mặt Nhà nước về đối ngoại
        
        tiếp nhận đại sứ
        
        phong hàm, cấp đại sứ
        
        quyết định đàm phán, ký điều ước...
      - Chế độ làm việc
        
        Nhiệm kỳ: theo QH
        
        do QH bầu
    - - TW
        
        QH - Chủ tịch QH
      - ĐP
        
        HĐND các cấp
- - - - Thuyết tâm lý: NN là lực lượng ngoài vũ trụ du nhập, là tổ chức của những người phi thường
      - Thuyết gia trưởng: nhiều GĐ liên kết với nhau tạo thành NN
      - Thuyết thần quyền/ thần học: NN do đấng tối cao tạo ra
      - Thuyết bạo lực: NN ra đời từ các cuộc chiến tranh (Thuyết nguyên thủy nhất)
      - Theo CN MÁC LÊ-NIN: NN không phải là hiện tượng vĩnh cửu, bất biến. NN là 1 phạm trù lịch sử, có quá trình phát sinh, phát triển và tiêu vong. NN chỉ xuất hiện khi XH loài người phát triển đến 1 giai đoạn nhất định và sẽ tiêu vong khi những điều kiện khách quan cho sự tồn tại của nó mất đi
        
        2 tiền đề
        
        Tiền đề KINH TẾ: chế độ tư hữu về tư liệu sản xuất
        
        Tiền đề XÃ HỘI: mâu thuẫn giữa các giai cấp đối kháng không thể diều hòa được
      - Thuyết khế ước XH: NN ra đời từ những thành viên trong XH dựa vào khế ước/ hợp đồng/ thỏa thuận
    - - là 1 thể thống nhất gồm 2 phương diện
        
        Tính giai cấp
        
        đại diện cho ý chí, quyền lực của giai cấp thống trị :
        
        do giai cấp thống trị thành lập
        
        Tính XH: bảo vệ quyền lợi cho XH
    - - NN phân chia theo lãnh thổ thành các đơn vị hành chính
        
        KHÔNG phụ thuộc vào tôn giáo, giới tính, trình độ văn hóa,...
      - NN có chủ quyền QG:
        
        Chủ quyền QG mang nội dung chính trị - pháp lý, thể hiện quyền tự quyết của NN về mọi chính sách đối nội và đối ngoại, KHÔNG phụ thuộc vào bất kì 1 yếu tố bên ngoài nào
      - NN thiết lập quyền lực công đặc biệt
        
        Công cộng: hòa nhập với dân cư, thể hiện ý chí của giai cấp thống trị
        
        Đặc biệt: thiết lập 1 bộ máy cưỡng chế duy trì địa vị của giai cấp thống trị
      - NN ban hành PL và thực hiện sự quản lý bắt buộc đối với mọi tầng lớp dân cư
      - Thu các loại thuế bắt buộc
    - - Kiểu NN
        
        Không có NN
        
        Hình thái KT-XH Cộng sản nguyên thủy
        
        NN chủ nô: chủ nô >< nô lệ
        
        Hình thái KT-XH Chiếm hữu nô lệ
        
        NN phong kiến: địa chủ >< nông dân, thợ thủ công,...
        
        Hình thái KT-XH Phong kiến
        
        NN tư sản: tư sản >< vô sản (người LĐ)
        
        Hình thái KT-XH Tư bản chủ nghĩa
        
        NN xã hội chủ nghĩa: GC công nhân - người LĐ >< GC bị trị
        
        Hình thái KT-XH Xã hội chủ nghĩa
      - Hình thức NN
        
        Hình thức chính thể: cách thức tổ chức và lập ra cơ quan quyền lực NN cao nhất
        
        Quân chủ
        
        QC tuyệt đối (QV chuyên chế): quyền lực nằm hoàn toàn trong tay vua
        
        VD: Ả-rập, Ôman, Brunei
        
        QC hạn chế (QV lập hiến): quyền lực nằm 1 phần trong tay vua
        
        VD: Vương quốc Anh, Nhật Bản, Na Uy, Thụy Điển
        
        Cộng hòa
        
        CH quý tộc: chỉ quý tộc được bầu cử, đề cử
        
        CH dân chủ: mọi người dân đủ ĐK được đề cử, bầu cử
        
        Hình thức cấu trúc: là cách thức tổ chức NN thành các đơn vị hành chính - lãnh thổ và xác lập mqh giữa các đơn vị này với nhau và với các cơ quan NN ở TW
        
        NN liên bang: hình thành từ các tiểu bang hợp lại, các tiểu bang độc lập tương đối cao với chính quyền liên bang, có hệ thống PL riêng, hệ thống cơ quan NN riêng
        
        VD: Mĩ, Nga, Đức,...
        
        NN đơn nhất: có quyền lực thống nhất từ TW đến ĐP, hệ thống PL thống nhất
        
        VD: Lào, Campuchia, VN, Pháp, NB, HQ, TQ,...
  - - - Kiểu PL PK - hình thái KT-XH PK
      - Kiểu PL chủ nô - hình thái KT-XH Chiếm hữu nô lệ
      - Kiểu PL TS - Hình thái KT-XH TBCN
      - Kiểu PL XNCH - Hình thái KT-XH CSCN
    - - Tập quán pháp - SỚM NHẤT
        
        lâu dài, đời này sang đời khác
        
        phù hợp với ý chí của g/c thống trị
        
        quy tắc xử sự
        
        được NN thừa nhận và đảm bảo thực hiện
        
        ƯU
        
        gần gũi với đời sống thực tế
        
        NHƯỢC
        
        tính cục bộ, bảo thủ, khó á/d 1 cách thống nhất, không thành văn
        
        hình thành chậm, ít thay đổi, không linh hoạt
      - Tiền lệ pháp
        
        chuẩn mực, nhanh, chính xác
        
        ƯU
        
        thực tế
        
        hình thành nhanh chóng, linh hoạt
        
        Common law (Anh - Mỹ) >< Civil law
        
        NHƯỢC
        
        tính tùy tiện, chủ quan
        
        hiệu lực hạn chế
        
        tính khái quát thấp
        
        hình thức PL mà theo đó NN thừa nhận các quyết đinh (cách giải quyết) về vụ việc cụ thể nào đó của các cơ quan NN thành PL để giải quyết những vụ việc tương tự
      - VB QPPL - PHỔ BIẾN NHẤT
        
        là VB do các cơ quan NN CÓ THẨM QUYỀN ban hành theo trình tự thủ tục nhất định
        
        ƯU
        
        dễ hiểu, dễ dùng
        
        dân chủ, tính khái quát cao
        
        Phân loại
        
        VB dưới luật
        
        phù hợp với VB luật
        
        VB luật
        
        do cơ quan quyền lực cao nhất của NN ban hành
        
        hiệu ứng pháp lý cao, chặt chẽ
        
        NHƯỢC
        
        số lượng các VB được á/d tăng
        
        phụ thuộc nhiều vào cơ quan ban hành
    - - Nguồn gốc ra đời của NN cũng là nguồn gốc ra đời của PL
      - Các con đường hình thành PL
        
        Những quy tắc xử sự đã tồn tại phù hợp với ý chí và lợi ích của NN được thùa nhận là PL
        
        Đặt ra những quy tắc xử sự mới mang tính bắt buộc được hình thành thông qua các trình tự, thủ tục, hình thức nhất định
- - - - tính bắt buộc chung
      - được NN đảm bảo thực hiện
      - hình thành bằng con đường NN, do NN ban hành/ thừa nhận
    - - quy định
        
        quyền, nghĩa vụ
        
        Phải làm gì? Được làm gì? Không được làm gì? Làm như thế nào?
      - chế tài
        
        các biện pháp trừng phạt
      - giả định
        
        hoàn cảnh/ ĐK, cá nhân/ tổ chức
        
        Ai? Tổ chức nào? Trong hoàn cảnh/ ĐK nào?
    - - quy tắc xử sự chung do NN ban hành hoặc thừa nhận và đảm bảo thực hiện nhằm điều chỉnh các QHXH theo ý chí của NN
  - - - những QHXH được hình thành trên cơ sở có sự điều chỉnh của QPPL làm phát sinh các quyền và nghĩa vụ pháp lý giữa các chủ thể tham gia QH đó
    - - có cơ cấu chủ thể nhất định
      - NN đảm bảo thực hiện
      - tính ý chí
    - - nội dung
        
        quyền và nghĩa vụ
      - khách thể
        
        các lợi ích (vật chất, tinh thần) mà chủ thể đạt đc khi tham gia vào QHPL đó
      - chủ thể
        
        cá nhân/ tổ chức
        
        điều kiện
        
        năng lực pháp lý
        
        khả năng thực hiện quyền và nghĩa vụ (PL quy định)
        
        VD: quyền bầu cử, tự ứng cử
        
        năng lực hành vi
        
        độ tuổi
        
        khả năng nhận thức