Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
HISTOLOGIA ETA ANIMALIEN SAILKAPENA - Coggle Diagram
HISTOLOGIA ETA ANIMALIEN SAILKAPENA
ANIMALIEN SAILKAPENA
Metazooak eukariotoak eta zelulaniztunak dira. Ehunak dituzte. Nutrizio heterotrofoa eta ugalketa sexuala dute.
2.3 CNIDARIA FILUMA:
Urtarrak, marmokak, anemonak, koralak eta hidrak.
2.4 PLATIHELMINTE FILUMA:
Gorputz zapala, aldebiko simetria, gehienak parasitoak dira.
KLASEAK
: Turbelarioak, Trematodoak, Monogeneoak eta Zestodoak.
2.5 NEMATODA FILUMA:
Zizare biribilak. Gorputz luzanga, zilindrikoa, segmentatu gabea eta aldebiko simetria dute.
2.6 ANNELIDA FILUMA:
Gorputz zilindrikoa. Segmentutan zatituta, metamero dute izena. Gorputz biguneko animaliak dira.
Ketak gorputzaren bi aldeetan kokatuta dauden luzakin kitinadunak dira. Keta motzek mugitzeko, luzeak igeri egiteko.
KLASEAK
:
Poliketoak
: keta ugariko itsas anelidoak.
Oligoketoak
: keta gutxiko anelidoak. Gehienak lehorrekoak.
Hirudineoak
: ketarik ez. Gorputz zapala eta bentosak dituzte, inguruneari edo harrapakinei atxikitzeko. Urtarrak.
2.7 MOLLUSCA FILUMA:
Habitat ugari kolonizatu dituzte. Aniztasun handia. Aldebiko simetria. Segmetntatu gabeak. Burua definitua dute eta gorputz biguna dute
Organo eta aparatu garatuagoak dituzte
Digestio aparatua: zulo bi ahoa eta uzkia dituen hodia eta guruin erantsuak
Arnas aparatuak eta zirkulazio aparatuak
Nerbio-sistema garatuagoa
KLASEAK
3 more items...
2.8 ARTHROPODA FILUMA:
Lehorreko eta uretako inguruneetan arrakasta ebolutibo handia izan dute. Bizidunen %62a artropodoak dira eta animalia espezieen %80a.
Gorputza segmentuetan banatuta dago, hiru atal osatzen dituzte: Burua (zefalo), toraxa eta abdomena
Hanka eta apendize artikulatuak
Gorputza kitinazko exoeskeleto artikulatuaz estalita dago.
1 more item...
2.9 ECHINODERMATA FILUMA
: Simetria pentaradiala dute, 5 atal. Barne eskeletoa, arantzadunak. Presio aldaketaz uzkurtu eta dilatatzen diren oin anbulakralak dituzte.
6 more items...
KNIDARIOAK EDO ZELENTERATUAK
:
Gorputza zaku formakoa, biguna.
Digestio-barrunbe dute, irekidura bakarrarekin
Barrunbearen irekidura tentakuluz inguratuta dago
Tentakuluetan knidoblastoak daude, likido erresumingarria sortzen duten zelula espezializatuak.
Harrapariak dira edo zooplanktonaz elikatzen dira.
KLASEAK:
Antozooak
: itsas anemonak eta koralak. Sesilak dira.
Eszifozooak
: marmokak.
Hidrozooak
: polipoak, hidrak eta marmokak, barrunberik gabe. Txikiak
2.2 PORIFERA FILUMA:
Belakiak, urtarrak eta sesilak. Gorputza zaku formakoa. Poro ugari, horietatik ura sartu eta oskulutik ateratzen da. Barrunbearen pareta koanozito ziliatuek estaltzen dute. Zelula barneko digestioa egiten dute.
2.1. SAILKATZEKO IRIZPIDEAK:
Animalien sailkapenak oinarritzat du, ehunen presentzia.
ANIMALIA EHUNAK
Zelula espezializatuen multzoa da eta funtzio komunak dituzte. Animalien gorputzeko zelula guztiak ehunen parte dira. Ehunek osaera ezberdinak. Lau mota: ehun konektiboak, ehun epitelialak, muskulu ehunak eta nerbio ehunak.
EHUN KONEKTIBOAK:
Ugarienak dira. Osagaiak: Fibroblastoak, zuntzak eta oinarrizko substantzia. Zuntzek eta oinarrizko substantziak osatzen duten multzoa matrizea da.
Ehun kartilaginosoa:
Zuntz elastiko eta kolagenozkoa ugari .Kondriozitoak matraze erdi-likido batez estalita. Kondroblasto matrizez osatuta eta kondriozitoak bihurtzen dira. Giltzaduretan, diskoetan, trakean, bronkioetan, sudurrean eta belarrietan. Kondriozito zelulaz osatuta. Hezurrak babestu.
Ehun adiposoa:
Adipozito ugari. Energia gordetzea, termikoki isolatzea eta motelgailu mekaniko gisa jokatzea dira haren funtzioak. Gantz panikulua eta hezur muin horia eratzen du.
Ehun konjuntiboa:
elkartzeaz arduratzen da. Hiru zuntz motak (elastikoak, kolagenozkoak eta erretikularrak).
zelula motak
Mastozitoak
Makrofagoak
Fibroblastoak
Adipozitoak
Hiru ehun konjuntibo mota
Ehun konjuntibo elastikoak
Ehun konjuntibo trinkoak
Ehun konjuntibo laxoak
Hezur ehuna:
Matrizea fosforo eta kaltzio gatzez mineralizatuta dauka. Hezur hutsunean osteozito ditu eta hauek zelula nagusiak dira.
Osteoblastoak: hezurrak hazi. Kanpoaldean daude.
Osteoklastoak: hezurraren birmoldaketan parte hartu
Funtzio nagusiak:
Hezurrak osatu organoak babesteko eta gorputzeko atalak mugitzeko.
Kaltzioa eta fosforoa metatu eta metabolismoak erregulatu.
Odol-zelulak osatu hezur-muinean.
1.2. MUSKULU EHUNA:
Muskulu zuntz (aktina eta miosina) zelulez osatuta. Mugimenduaz arduratzen da. Organismoko atal mugikor guztietan gertatzen den mugimenduaren arduraduna da.
Muskulu ehun lisoa.
Ez-borondatezko uzkurdura motela du.
Muskulu ehun ildaskatu kardiakoa
: ez-borondatezko uzkurdura du
Muskulu ehun ildaskatu eskeletikoa:
borondatezko uzkurdura du
1.4. NERBIO EHUNA:
Nerbio sistemaren osagai nagusia da. Nerbio bulkada transmititzea da eta bi osagai: neuronak eta neoruglia.
Neuronak
: Estimuluak seinale elektriko bihurtu eta nerbio-sistemara transmititu, erantzun egokia prestatu eta neuronen bidez muskulu edo guruinetara bideratu.
Neurona motorrak
Asoziazio-neuronak
Neurona sentsorialak
Egitura
: Formak askotakoak. Nukleoa erdigunean eta inguruan organulu tipikoak. Neurona luzakinak.
Neuroglia
: Neuronei laguntzen dieten zelulak. Haien elikaduraz eta babesaz arduratzen dira.
Mikroglia zelulek
Oligodendrogliek
Astrozitoak
1.3. EHUN EPITELIALAK:
Ehun epiteliala etengabe berritzen diren zelulaz osatuta dago
Estaldura epitelioak:
Zelulak oso paketatuta daude. Organoak eta gorputzaren kanpoko gainazala gaineztatu, eta organo barnehutsen barruko barrunbeak estaltzen dituzte.
Epitelio geruzatuak:
zelula geruza bat baino gehiago dute.
Trantsiziozko epitelioak:
formaz aldatzen diren zelulaz osatuta daude;
Epitelio bakunak
: zelula geruza bakarra dute
Epitelio pseudogeruzatuak:
Arnasbideen gainazala eratzen dute.
Epitelio glandularrak:
Substantzien jariatzean espezializatutako zelulak. Guruinen parte dira
Guruin endokrinoak
: Odolean isurtzen badute.
Guruin exokrinoak
Hodietan barrena kanpora isurtzen badute, edo kanpoaldearekin lotuta dauden barrunbeetara
Guruinak guruin mistoak
: Zati endokrino bat eta zati exokrino bat dituztenak
