Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
NEC (necrotizing enterocolitis) - Coggle Diagram
NEC (necrotizing enterocolitis)
สาเหตุ และพยาธิสรีภาพ
ภาวะขาดออกซิเจนในระยะก่อนคลอด-ระยะแรกเกิด
เยื่อบุผิวของลำไส้ยังพัฒนาได้ไม่ดี
มีการใช้ยาปฏิชีวนะนานทำให้เชื้อประจำถิ่นในลำไส้ถูกทำลาย
หากทารกงดนมเป็นเวลานาน การเพิ่มปริมาณนมที่มากและเร็วเกินไป หรือมีความเข้มข้นสูง จะทำให้ทารกท้องอืดมีนมค้างในลำไส้
การใส่สายสวนทางสะดือ หรือได้รับการเปลี่ยนถ่ายเลือด
อาการและอาการแสดง
อาการทั่วไป : ซึม ดูดนมไม่ดี ตัวเหลือง ร้องกวน อาจพบอุจาระปนเลือด อุณหภูมิร่างกายต่ำ หยุดหายใจ หัวใจเต้นช้า ภาวะออกซิเจนในเลือดต่ำ ภาวะกรดเกิน ภาวะโซเดียมต่ำ หากรุนแรงมากอาจมีการติดเชื้อในกระแสเลือด เกิดการช็อค และเสียชีวิต
อาการเฉพาะ : หากทารกมีท้องอืดมากผิวหนังบริเวณหน้าท้องจะแดงตึงเป็นมันเงา กดเจ็บ ฟังไม่ได้ยิน bowel sound อาเจียนปนน้ำดี อุจจาระปนเลือด มีนมเหลือค้างในกระเพาะอาหาร อาเจียนเป็นสีน้ำดีปนเลือด และเยื่อบุช่องท้องอักเสบ
การวินิจฉัยโรค
การตรวจร่างกาย พบอาการแสดงของ NEC ร่วมกับการถ่ายภาพรังสีช่องท้อง สามารถแบ่งระดับตามแนวทางของ Bell เป็น 3 ระดับ
NEC stage I (suspected NEC)
ทารกมีท้องอืดเล็กน้อย รับนมไม่ได้ หรือมีนมเหลืออยู่ในกระเพาะอาหารร่วมกับมีเลือดออกในทางเดินอาหาร อาเจียนมีน้ำดีหรือเลือดปน อุณหภูมิร่างกายเปลี่ยนแปลงง่าย ซึม หายใจช้าลง X-ray พบ ileus (ลำไส้โป่งพอง)
NEC stage II (definite NEC)
มีอาการของ stage I ร่วมและฟังไม่ได้ยิน bowel sound ท้องกดเจ็บ อาจมีผนังหน้าท้องแดงหรือคลำพบก้อนที่ right lower quadrant พบ occult blood or gross blood ในระบบทางเดินอาหาร ท้องอืดมากขึ้น x-ray พบลำไส้โป่งพองที่ตำแหน่งเดิม มีลมแทรกอยู่ในผนังลำไส้ มีลมในหลอดเลือดดำที่ตับ ผนังลำไส้บวมน้ำหรือมีน้ำในช่องท้อง และเริ่มมีเกล็ดเลือดต่ำ เลือดเป็นกรด
NEC stage III (advance NEC)
พบอาการของ stage II ชัดเจน ร่วมกับท้องอืดมาก ผนังหน้าท้องแดงหรือมีเปลี่ยนสี ท้องกดเจ็บมาก และมีลักษณะเยื่อบุช่องท้องอักเสบ และมีลมในช่องท้องเนื่องจากลำไส้ทะลุ
การตรวจทางห้องปฏิบัติอื่นๆ เช่น ค่าก๊าซในเลือด CBC Electrolyte
การรักษา
NPOทางปากประมาณ 10-14 วัน ใน OG tube ดูด Gastric content เปิดปลายสายระบายลมในกระเพาะอาหารและลำไส้ อาจดูดระบายลมเป็นช่วงๆ หรือใช้เครื่องดูดอย่างต่อเนื่อง
รักษาตามอาการหรือภาวะต่างๆ เช่น เลือดเป็นกรด ความดันโลหิตต่ำ ภาวะช็อค ให้แก้ไขที่ความไม่สมดุลของเกลือแร่ หากมีการแข็งตัวของเลือดและภาวะซีด ให้เลือดหรือพลาสใ่าทดแทนเท่าที่จำเป็น
ผ่าตัดเอาลำไส้ส่วนที่เน่าหรือแตกออก และเปิดลำไส้ทางหน้าท้องแทน เพื่อระบายอุจจาระ หากดีขึ้นแพทย์สามารถต่อลำไส้ทารกกลับอีกครั้งได้
การพยาบาล
ประเมินอาการและการแสดงของภาวะ NEC เลี่ยงการจับบริเวณหน้าท้องของทารก
ดูแลNPO เพื่อลดการทำงานของระบบทางเดินอาหาร และดูแลให้ได้รับสารอาหารทางหลอดเลือดดำ ประเมินภาวะขาดน้ำ ชั่งน้ำหนัก บันทึกปริมาณน้ำเข้าและออกจากร่างกาย
ใส่สายสวนกระเพาะอาหารทางจมูกหรือปาก ดูลม และนมเหลือค้างในกระเพาะอาหารออกเป็นระยะ แล้วบันทึกปริมาณนมเหลือค้างในกระเพาะที่ดูดออกมาทุก 4-5 ชั่วโมง
เตรีมผู้ป่วยก่อนผ่าตัด และดูแลหลังผ่าตัดทารกที่เปิด ostomy หรือมี peritoneal drainage
ติดตามผลแลป
ดูแลให้ได้รับยาปฏิชีวนะครอบคลุมเชื้อ ติดตามอาการและอาการแสดงของภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น เช่น การติดเชื้อ ภาวะช็อค
ส่งเสริมทารกให้ได้รับนมแม่แบบค่อยๆเพิ่มปริมาณ เนื่องจากนมแม่มีภูมิคุ้มกันที่ป้องกันการติดเชื้อในลำไส้ และสามารถลดการเกิด NEC ได้