Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
NAHASTEEN SAILKAPENA, FOBIAK ETA BELDURRAK (antsietatea), Hizkuntzaren…
NAHASTEEN SAILKAPENA
Ezagutzari lotutako nahasteak
Ikasteko arazoak
Arrazoiak
Faktore-fisikoak:
garapenaren nahasteak
hautemate-arazoak
defizit neurologikoa
hizkuntzaren arazoak
Emozio-faktoreak kontzentrazio-gaitasuna nahasten dute:
gehiegizko beldurra
antsietatea
bulkadak
Gizarte-faktoreak:
familiaren heziketa maila
ikasteko ohiturak
estimulazio urria
gurasoen igurikemenak
irakaskuntzaren kalitatea
Ikaskuntzaren disfuntzioak
arreta-arazoak
pertzepzio-arazoak
entzumen-arazoak
mugimendu-arazoak
Arreta-falta
MOTA
Hiperaktibitatearekin
Hiperaktibitaterik gabe
Garapenaren nahaste zehatzak
irakurketa
diskalkulia
hizkuntza
mintzamena
koordinazioa
DETEKZIOA
Faktore fisikoak
Emozio-faktoreak
Gizarte-faktoreak
ESKU-HARTZEA
Irakaskuntzan parte hartzen duten prozesuak landuz egon daitezkeen disfuntzioak aurkitzeko
Errekuperazio-metodoak, eskolako zereginak landuz
LOTUTAKO PATOLOGIAK
Pertzepzio-arazoak
Entzumen-arazoak
Ikusmen-arazoak
Mugimendu-arazoak
Arreta-arazoak
Hiperaktibitatea eta arretaren nahasteak
Arrazoiak
Jaiotza-inguruko erasana
Lehenengo eta bigarren maiako ondoretasuna
Hiperaktibitate ekologikoa
Tratamendua
mediko-farmakologiko
psikologiko-kontuduktuala
pedagogiko-eskolakoa
DETEKZIOA
Mugimendu gehiegi
Arreta-falta
Ez du autokontrolik, oldarkorra da
txanda itxaroteko zailtasuna
etengabe kentzen du hitza
arretarik gabe hartzen ditu gauzak
ez ditu arriskuak gogoan hartzen
ESKU HARTZEA
Familian
ez egin garrasi eta ez mehatxatu
umeekin lan egin gazte-gazteak direnetik
gurasoen jarrerak eta iritziak, eragin handiagoa daukate
ez nabarmendu hutsegiteak eta okerrak
alderdi onak azpimarratu
Eskolan
kontuan izan umearen zailtasunak
ez azpimarratu umearen jokabidea
azpimarratu umearen jokabide ona
LOTUTAKO PATOLOGIAK
Antolamendu psikomotorraren nahasteak
Hitz egiteko arazoak
Esfinterrak kontrolatzeko arazoak
Adimen-urritasuna
MOTA
Hezteko modukoa: 50-75
Trebatzeko modukoa: 30-50
DETEKZIOA
Garapen geldoa, antzeratua edo ez-armonikoa
Ikasteko, bizitzan moldatu eta besteekin harremanatzeko gaitasunean eragina
Garapen irregularra eta urria
Mugatuta dago eta urritasuna du gaitasunetan eta adimenean
Eskolan, gizarte-mailan eta eguneroko bizitzan ikasteko mugak ditu
Ikasteko prozesu arruntari jarraitzeko zailtasunak
Kognizioa
harremanak izateko zailtasunak
arazoak konpontzen zorrotzak
ez da eboluzio kognitiboaren ezaugarrietara heltzen
ez du hutsegiteetatik ikasten
Hizkuntza
hitz-terminoak ulertzeko arazoak
bokabularioa eskasa
Alderdi psikomotorra
hiperaktibitatea/hipotonia dute
mugimendu baldarrak
Maila pertsonal-sozial
eskola arruntetan integratuta
agresibitate txikiagoa
harreman hobeak ezarri
ESKU-HARTZEA
Ume direnetik eskola arruntetan integratzea
Etxean hezteko programak
familiei zuzenduta
umearen bizi-baldintzak hobetzeko
LOTUTAKO PATOLOGIAK
Hiperaktibitatea
Hipotonia
Agresibitatea
Autismoa
DETEKZIOA
Gizarte-elkarreraginaren nahasmendu kualitatiboa
ezin du pertsonen arteko harremanik ezarri
pertonekiko erantzunik eta erantzunik ez
Komunikazioaren nahasmendua
komunikazioa
hitzezkoa
hitzezkoa ez dena
Jarduera oso murriztuak eta estereotipatuak
erantzun bitxiak
objektuak gehiegi uztartu
mugimenduak liluratu
mintzamena estereotipatua
MOTA
Haurren autismoaren lehen mailako sindromea
Haurren eskizofreniaren sindromea
Lesio neurologikoei lotutako autismoa
ESKU-HARTZEA
Tratamendurik eraginkorrena heziketa da
umearen aukerak eta gaitasunak ahalik eta gehien garatzeko
horretarako
heziketa-giro hezigarriak
zuzeneko jokabidea
heziketa-programa pertsonalizatu on bat zehaztu
heziketa-eduki
sekuentzia ezarriz
heziketa-prozedura
elkarreragin-komunikazio- eta mintzaira- urritasunak hobetzeko heziketa jarraibide batzuk kontuan hartu
Zentzumenen-urritasuna
MOTAK
Ikusmen urritakoak
Ikusmen-defizita eta disfuntzioak
miopia
hipermetropia
estrabismoa
pertzepzio-ikusmen defizita
Itsutasun osoa
Entumen urrikoak
Hipoakustiko larriak
entzumen bidezko hizkuntza garatu
Gor sakonak
hezur muina
ESKU-HARTZEA
Ikusmen urritasunari dagokionez
ukimenaren eta mintzairaren estimulazioa
Entzumen urritasunari dagokionez
Ahalik eta arinen eskuratzea bere jokabidea barrutik kontrolatzen lagunduko dion eta bere garapen kognitiboa erraztuko duen komunikaziorako kodea
Goiz esku hartzea, entzumen-hondarrak erabiltzea eta zentzumenak estimulatzea
Komunikatzeko eta adierazteko gaitasunak sustatzea eta gurasoek heziketa-zereginetan parte har dezaten bultzatzea
DETEKZIOA
Ikusmen urritasunari dagokionez
Miopia
ez du zereginean interesik
ez du atentziorik jartzen
Hipermetropia
distantzia-tarte txikia behar duten zereginak alde batera utzi
Estrabismoa
arretan
irakurketan
ikasketan
eragina
Pertzepzio-ikusmenaren defizita
formak bereizi
espazioak kokatu
irudien itxiturak/osatzeak
egiteko zailtasuna
Entzumen-urritasunari dagokionez
Adierazpen sinbolikoetan mugapenak eta atzerapenak
Besteekiko harremanak mugatuak
Jokabidearen plangintza egiteko eta autorregulatzeko atzerapenak
Ezagutzak eskuratzeko zailtasuna
LOTUTAKO PATOLOGIAK
Ikusmen-urritasunari dagozkionez
Eskola atzeratasuna
Espazioa menderatzeko atzerapena
Ume batzuentzat zaila da haien burua irudi positiboa eraikitzea
Estrabismoa sarri agertzen da honi lotuta:
garun-perlesia
adimen-atzeratasuna
mintzatzeko zailtasunak
izaera ezkertiarra
jokabide-arazoak
Entzumen-urritasunari dagokionez
Eskola atzeratasuna
Mintzairaren nahasteak
MOTAK
Dislalia
Dislexia
Diskalkulia
Disfemia
Farfalia
Afasia
Nahaste pragmatiko-semantikoa
DETEKZIOA
Dislaliari dagokionez
hitzak gaizki ahoskatu
letra batzuk ez aipatu
soinuak translokatu/itxuragabetu
Dislexiari dagokionez
irakurtzen eta idazten zailtasuna
ahoskera-puntu antzekoa duten letrak nahastu
antzeko soinuak duten letrak nahastu
letrak nahastu edo ordezkatu
kontrako hitzak nahastu
ESKU-HARTZEA
Dislexiari dagokionez
irakurri eta idazten ikasten aldi berean gomendatu
Disfemiari dagokionez
Estresa eta zuzenketa grinatsua eragotzi
Muskulu-erlaxioa
Ahots-kordak luzatu
LOTUTAKO PATOLOGIAK
Dislaliari dagokionez
adimen-atzeratasuna
hipoakusia
arreta-arazoak
mugimendu-arazoak
Dislexiari dagokionez
eskola porrota, interesik ez duelako
Diskalkuliari dagokionez
dislexiaren batera eman daiteke
BC manipulatiboa
espazio-harremanen menderatze urria
eskuineko lateralitatearen menderatzea
disgrafia
Aparteko talentua
MOTAK
Aparteko gaitasuna duten pertsonak, gaitasun intelektual handia
Azkarrak
jakintzaren/arteen arlo jakin batean nabarmendu
Goiztiarrak
arlo jakin berean garapen goiztiarra izan
Prodijioak
pertsonak duen adin kronologikoa hartuta, ohiz kanpoko gauzak egin
DETEKZIOA
Heltze goiztiarra maila guztietan
Arrazoitzeko, bakartzeko, ulertzeko eta pentsamenduaren eragiketa guztiak egiteko gaitasuna
Batzuek lider izatera jokatzen dute
Jolas gustokoenak arauak eta mugimendu eskasa dituztenak
Ezagutza orokor oso zabalak dituzte
Informazioa oso azkar eskuratu
Behatzaile sakonak dira
ESKU-HARTZEA
Banakako hezkuntza-estrategiak programatu
gaitasun
informazioa eskuratu
interes
ikasteko estilo
Bizkortze-estrategia
Taldekatzea
Aberastea
LOTUTAKO PATOLOGIAK
Eskola atzeratasuna
Isolamendu soziala
Jokabide-arazoak
Biorritmoekin lotutako nahaste psikoebolutiboak
Jateko jokabidearekin nahastea
Jateko jokabideak adinaren arabehera
5-8 hilabete: Likidoa
Esnea hartzetik gazitasuna detektatzerako aldaketa
15 hilabtete: Solidoa eta birrindua
Platerean duena jan beharrean, parte hartzailea izan.
18 hilabete: Solidoa zati txikietan
Hutsik dauden platerak herduei eman
2 urte: Janari solidoekin hasi
Laguntza behar: Arreta galdu eta janariarekin jolasteko joera
3 urte: Elikagai solidoak
Laguntzarik ez: Hitz egin edo jan eta askotan mahitik altxa egiten da.
4 urte: Elikagai solidoak
Mahia jartzen daki. Hitz egin eta jan egin dezake. gutxitan altxatzen da.
5 urte: Elikagai solidoak
Azkar jan eta parte hartu+hitz egin
6-12 urte: Elikagai solidoak
Janari asko eta orekatuak
Jateko errefuxa eta zaletasunak adinaren arabehera
1 Urte
Errefuxa: Biberoia esnea
2 Urte
Errefuxa: Zaporearen, kolorearen, itxuraren edo loditasunaren arebehera
Zaletasunak: Elikagai osoak eta bananduak
2,5 urte:
Erefuxa: Barazkiak
Zaletasunak: Aragia eta fruta. Zatika jaten du
3 urte
Erefusa: Barazkiak onartzen ditu
Zaletasunak: Haragia, fruta, postreak eta gozoa
6 urte
Errefusa: Egituraren eta aldien arabehera;postreak eta egositako barazkiak
Zaletasunak: Elikasai berriak eta haragia, patatak, esnea, barazki gordinak, izozkia eta gozokiak.
8-9 urte
Errefusa: Usainaren eta janaria prestatzeko moduaren arabehera
Zaletasunak: Usaimenaren arabera
12 urte
Errefusa: Egituraren arabehra
Zaletasuna: Egoeraren arabera
NAHASTEAK
Anorexia
ZER DA?
Elikagaien asaldura da. Behar bezala jateko arazoak daudenean eta arozo horiek etenik ez dutenean agertzen da.
Motak
Haurtxoaren anorexia
Anorexia goiztiarra
hiruilekoko anorexia
haurtzaroko anorexia
Nerbio anorexia
Antzemateko ezaugarriak
Haurra asko argaldu edo ez loditutext
Loditzen duten elikagaiak ez ditu jan nahi
Bere itsuraren irudia psikologikoki aldatu.
Lodi egoteko beldurra
Normala izango litzatekeen pixuaren %15 bakarrik du
Sintomak
Bere buruari gorakoak eragin
Libragarriak hartzea
Ariketa fisikoa egin
Perfekzionista izatea
Autoestima gutxi
Anemia
Atxeden orduak galtzea
Esku hartzea
Behar bezala elikatzen ikasi
Gurasoekin harremana hobetu
Horekin lotutako patologiak
Loditasuna
Izan beharko lukeen pixua baina %20 gehiago edukitzea
Zerk eragin?
Genetikak
Inguruko ezaugarriak
Jokabideek
Esku hartzea
Argaltzera motibatu
Terapeutara eraman
Horrekin lotutako patologiak :
Elikadura-ohitura okerrak
JATEKO JOKABIDE DESBIDERATUAK
AUKERA MANIERISMOA ETA ATSEGINIK EZA
Haurtzaroan anorexiarekin batera askotan gertatzen den portaera.
POTOMANIA
Ur asko edo edozein likido asko edateko premia larria
PIKA
Jateko ez diren substantziak ahoan ohikoa ez den (4-9 hilabete) denbora baina gehiago mantentzea
Esku artzea
Umearen efektibitate gabezia edo uztea ekiditen
Psikosia
Honekin lotutako patologiak
KOPROFABIA
Ohean, arropetan edo ormetan bere eginkariak zabaltzea. Gutxietan ematen da.
Esku harztea
Gurasoen jarrera hobetu
Honekin lotutako patologiak
TRIKOFAGIA
Ileak atera eta ireinsten dituenean
Higienearekin lotutako nahastea
NAHASTEAK
ENUREXIA
Txisaren isuri aktiboa eta kontrolik gabeko.
Motak
Lehen mailakoa: Inoiz ez duenean gernu kontinentziarik izan
Bigarren mailakoa: Denboraldi batean gernu kontinentzia izan duenean
Eskuhartzea
Hazteko neurri batzuk zuzendu
Terapia farmatologikoak
Gauean esnatu
Psikoterapiak
Honekin lotutako patologiak
Eskopresia
Sonanbulismoa
Gaueko izuak
Psikosia
Neurosia
ENKOPRESIA
Eginkarien isuri aktibo eta kontrolik gabekoa
Motak
Lehen mailakoa: Inoiz ez duenean gernu kontinentziarik izan
Bigarren mailakoa: Denboraldi batean gernu kontinentzia izan duenean
Esku hartzea
Familia osoa ikuspegi terapeutikotik hartu
Soilik sintomatikoak direnak ekidin
Honekin lotutako patologiak
Neurosia
Esfinterraren nahastea
Adinaren arabehera sailkapena
1-2 urte
Umeak badaki puxika beteta duela
3 urte
Txisa atxiki etapamporatzeko unea atzera dezake
4 urte
Txisa inhibitzeko gai da
5 urte
nahi duenean inhibitzen eta kamporatzen du
Loarekin lotutako nahastea
MOTAK
Gaueko larritasunak
Gaueko izua
Aluzinaziozko jokabideak izaten ditu
Umea garrasika, izu aurpegia
Ez da gertatutakoaz gogoratzen hurrengo egunean
Larritasunezko loa
Umeak ohiu, garrasi eta negar egiten eta laguntza eskatzen du.
Amets gaiztoak gogoratzen ditu
Honekin lotutako patologiak
Psikosia
Neurosia
Sonanbulismoa
7-12 urte bitartean agertu
Altxatzearen ahalegina egin edo zuzenean altxa egiten da eta noraezean dabil. Esnatzean ez da gogoratzen
Honekin lotutako patologiak
Neurosia
Musimenduen automatismoak
Berez 3-4 urterekin desagertu
Gau erdian agertzen dira erritmiak
Gauean 3-4 aldiz gertatzen da
Batzuetan 15-20 min irauten dute
Gaueko enuresia
Gauetan txisa kontrolaezina duenean
Gaueko epilepsia
Gauean konbultsioak edo epilepsiaren ezaugarriak izatean
Loaldiko apnea
15 segundu baina gehiagotan ez du arnasa hartzen lo dagoen bitartean
Honekin lotutako patologiak
Eguneko hipersomnia
Nerkolepsia
Umea une jakin batzuetan ezin du esna egon
Katalepsia
Emozio batean aurrean umeak konostea galtzen du
CURRICULUMAREN EGOKITZAPENAK
Ez dira helburu orokorrak aldatu behar
Ebaluazioa guztientzat bera izango da, nondik nora doan aintzat hartuta
Eduki didaktikoek autonomia pertsonala jorratu behar dute; elikaduraren, loaren eta fisologiaren oinarrizko beharrizanak.
Prozeduraren edukiak pertsonalizatuak.
Metodologia eta jarduera irekiagoak, umeen oinarrizko beharrizanak errespetatuz.
Edozein patologia izanda ere, beraien integrazioan lagundu behar zaie
Loaren ingurupo patologia duten haurrentzat atxedena hartzeko gune prestatu bat izan
Pentsamenduarekin lotutako patologia
HAURREN PSIKOSIA
AUTISMOA
Detekzioa
Argiago ikusten da urte bat eta erditik 3-4 urtera
Ez dute hitz egiten.
Ez dituzte behar bezala prozesatzen estimuloak.
Memorizatzeko gaitasun handia
Beste pertsona batzuen estimuluen aurrean erreakzio eza
Janariak aukeratu egiten dituzte
Ezaugarriak
Umea ezin da inguruarekin harremanetan jarri
Egoera sozialak ulertzeko gakoak falta eta imitazio eza.
Garapenaren Nahaste Orokorren baitan aipatu beharrekoak:
Kanner sindromea
-Haurtzaroan erakutsi autismoa (3urte baino lehen) -Ez du hitz egiten eta elkarreraginerako arazoak
Garapenaren nahastea
3 urte baino lehen agertzen da
Rett-en nahastea
-Neskengan agertu
-Narriadura neurologikoa eta atzerapen psikomotorra
-5 urtetik aurrera agertu-Sintomak: pertsona eta objektuekiko interes galera
Heller-en sindromea
-Umeen nahaste suntsitzailea.
-10 urte baino lehen agertzen da-
-Komunikatzeko trebetasunak narriatu eta mugimenduak estereotipatuak.
Asperger nahastea
-Gizarte-garapenerako eta hitz egiteko arazoak.
-Hitz egin eta ikas dezakete.
-3urtetik aurrera agertu.
-Diagnostikoan bitxi moduan katalogatu.
-Autismoarekin alderatuta: hizkuntzaren garape hobea, ukipen-nahasteak, pentsatzeko modu oso berezia.
Est-en sindromea
-Portaera autistikoarekin batera, ukipen nahasteak dituzte.
-Lehenengo urteetan agertzen da (burua, enborra...) bat-batean orokorrean uzkurtu.
-Atzerapen psikomotorra.
X hauskorraren sindromea
-Herentziaz jasotzen den adimen-atzerapenaren lehenengo kausa.
-X kromosoma zati batean apurtuta.
Depresioarekin lotuta
Esku-hartzea
Logopeden eta psikologoen bitartez
Adikorra izan behar.
Maitasuna eman behar zaie, haserretuz gero erreakzionatzen baitute
Mintzamenaren eta hizketaren eta jokabidearen gaineko terapiak
ESKIZOFRENIA
detekzioa
4-8 urte artean azaldu.
Umore aldaketak
Pentsamendu eta hitz egiteko nahasteak
Afektibitate eza
Nahaste psikomotorrak dituzte
Ezaugarriak
Pentsatzeko nahasteak
Nahaste psikomotorrak
Inguruarekin harremanetan jartzeko nahasteak.
Hitz egitearen nahastea
DEPRESIOA
Ezaugarriak
Beldurra, goibeltasuna, ingurua baztertzea...
Bi mota
Banantzekoa
estresa, beldurrak, antsietatea
5 fase
Kexua
Etsipena
Banantzea
Uzkurtasuna
Bakartzea
Insomnioa, argaltzea, ekintza suizidak...
Esku-hartzea
Amak maitasuna ematea
Analitikoa
(0-3 urte) estresa, beldurrak, antsietatea
4 fase
Umeak ez du harremanik izan nahi helduekin.
Esku-hartzea
Amak maitasuna ematea
Umeen eta gurasoen harreman egokirik ez dagoenean
HAURREN ESTRESA
Umeak, berez dituen eta bere buruari sortzen dizkion presioei aurre egin beharra
Faktoreak
Izaera; estresari aurre egiteko ahultasuna
Familiaren laguntza
Adina: zenbat eta gazteagoa, orduan eta ahulagoa patologia honen aurrean
Sexua; mutilak neskak baino ahulagoak dira
Umeak egoerak nola kontrolatzen dituen
Gertaren hautematea
Gizartearen laguntza; positiboa izan behar da.
Moldagarritasun maila; estresaren egoerari buruz oro har haurrak zen iritzi emateko gai den.
Detekzioa
Umearen bizipenaren arabera
Portaera aldaketak
Egoera onetik txarrera igaro
Esan txarrekoa bihurtu.
Ekintzak arrazoirik gabe egin
Eskola errendimendua gutxitu
Ama edo aita hil zaionean/ anai-arreba jaio denean
Elikadura nahasteak ditu
Esku-hartzea
Psikologo eta familiaren laguntza
Maitatua sentitu behar da
Gizartearen eta inguruko jendearen laguntza behar du
Berak kontrolatu behar ditu egoerak eta egoerari aurre egiteko modua
Pentsamenduari lotutako nahaste osikoebolutiboetarako curriculumaren egokitzapena (ACI/BCE: Banakako Curriculum egokitzapena)
Familia eta lagunen afektibitatea eta estimulazioa sustatu
Estresa eragiten duten egoerak sahiestu
Jaten duena zaindu eta haren pisua kontrolatu
Jokabide egozentrikoak eragotzi
Haietaz fidatu.
Logopeden bitartez, hizkuntz gaitasunak zaindu
Familia eta psikologoen bitartez gizarte-baliabideak zaindu
Portaerarekin lotutako nahasteak
Jokabidearen nahasteak
Antzeman daitezke
Haserrealdiak dituenean
Gezurrak esaten dituenean
Agindua betetzen ez duenean
Pertsona eta animaliekin oldarkorra denean
Eskolara joaten ez denean
Batzuetan
Egokia ez den jokabide batek beste nahaste batzuk izaten ditu
(antsietatea, depresioa, zefaleak, epilepsia, ikasteko zailtasunak...)
DETEKTATZEA
Zer egiten du?
Pertsona eta animaliekin eraskorra eta gupidagabea
Mehatxatu
Beldurrarazi
Zirikatu
Besteen jabetza suntsitu
Lapurtu
Etxetik alde egin edo ez doa eskolara
Haserrealdiak ditu
Gezurrak esaten ditu
agindutakoa ez du betetzen
ESKU-HARTZEA
Farmazian neuroleptikoak erosi
Terapiak
Portaera aldatzeko
Kognitiboak
Familiarekin esku-hartzea
Eskolan
Zein nahaste duen jakin, lehenbailehen antzemateko eta lan psikopedagogiko zehatza abiarazteko
MOTA
Disoziala
Familiaren inguruan
Sozializatuta ez dauden umeengan
Sozializatua dauden umeengan
Desafiatzaile eta oposiziokoa
Disoziala eta emoziozkoa
LOTUTAKO PATOLOGIAK
Nahaste psikiatrikoak
Antsietatea
Depresioa
Adimen atzerapena
Aldi biko nahastea
Hiperaktibitatea
Sintoma neurologikoak
Epilepsiak
Zefaleak
Zorabioak
Konortea galtzea
Koordinazio ikus motorreko zailtasunak
Urritasun kognitiboa
Ikasteko zailtasunak
Abstrakzio urria
Guztiek ere eskola-porrota eragiten dutenak
Portaerarekin lotutako nahaste psikoebolutiboetarako curriculumaren
egokitzapena (ACI/BCE: Banakako Curriculum Egokitzapena)
Lasaitzeko ariketak
Psikomotrizitatezko ariketak tentsioa kentzeko, afektibitatea erakusteko eta gizarte harremana lantzeko
Ezin diegu utzi gauzak amaitu gabe utz ditzaten
Eserita egoteko ekintzak eta mugitzeko aukerak tartekatuko ditugu
Ahalegindu umea errudun ez sentiarazteko ikaskideekin
Agindu errazak eta laburrak
15 egunik behin gurasoekin bildu
Aldatu nahi den jokabidea xehatu, urrats txikiak eta sendoak eman
Eskola arauak azaldu ume
guztiei
Ikasmahai lasaia, irakaslearen ondotik
Mugitzeko jokabideen nahasteak
DETEKTATZEA
Antsietate handikoak, biziak eta autoritatearen kontrakoak dira. Umeak azazkalak jaten ditu
Ez du mugimendua eteten. Gehiegizko zaintzarekin antsietatea. Etengabe larri dago
Emotibitate hauskorra. Gorputzeko eskema asaldatuta. Keinuak baldartasunez egitea. Irudimenezko bizitza du
Mugitzeko zailtasuna. Ekintza nagusietan ezkerreko eskua erabiltzen du
Gatazka psikikoak. Ezaugarriak: sudurretik hartu arnasa, eztarriko hotsak izan eta ixo egitea
Asaldura gorputz eskema antolatzeko eta denbora-espazioa irudikatzeko. Baldartasuna (keinu-sekuentzia egiteko ezgaitasuna)
Ileak biribildu, laztandu eta errotik ateratzeko beharrizana. Frustrazio- edo gabezia-egoeretan gertatzen da
Idazteko kalitate urria du
LOTUTAKO PATOLOGIAK
Disgrafia
Sinzineziak (muskulu multzoen mugimendu zehaztugabeak). Paratonia (lasaitzeko zailtasuna). Borondatezko mugimenduak modu baldarrean egiten ditu
Enuresia. Loaren nahasteak. Eskolan zailtasunak
Loaren nahasteak. Agresibitatea. Enuresia. Enkopresia. Antsietatea. Adorea etsita
Gutxieneko dispraxia. Espazio-denboraren nahastea. Dislexia edo disortografia. Afektibitate nahasteak: antsietatea, febrilitatea edo inhibizioa
Eskola porrota. Gizarte-harremanetan zailtasunak. Haur-bakartzea
Antsietatea. Frustrazioa. Larritasuna
Ez dira maiz azaltzen jokabide desbideratuen beste ezaugarri batzuk
MOTA
2
. Mugimendu ahultasuna
Ezegonkortasun psikomotorra
1
. Lateralizazioa
4
. Tikak
5
. Dispraxia
6
. Trikotilomania
7
. Onikofagia
8
. Disgrafia
ESKU-HARTZEA
Heziketaren berrantolaketa. Gatazka psikoafektiboetarako konponbidea bilatzea
Azterketa fisiko, neurologiko eta psikiatrikoa egin. Tratamendu psikologikoa eman (lasaitzeko teknikak ere). Teknika psikomotorrak. Tratamendu farmakologikoa
Eskuinarekin ere gaitasun naturala duela jabetzea. Berreziketa grafomotorra edo psikomotorra, batez ere muskulu- tonua behar bezala kontrolatzeko
Lasaitu, distonia kasuetan
Terapia psikomotorra. Laguntza pedagogikoa. Psikoterapia. Familiaren esku hartzea
Laguntza pedagogikoa edo psikoterapia eman
Laguntza pedagogikoa edo psikoterapia eman
Mugitzeko jokabideei lotutako nahaste psikoebolutiboetarako curriculumaren egokitzapena (ACI/BCE: Banakako Curriculum Egokitzapena)
Ekintzak gauzatzeko
Gorputzaren estimulazioari ekin
Mugimenduak (leunak eta gogorrak)
Psikomotrizitatearen inguruko ariketak
Tik, trikotilomania eta onikofagia kasuak
Ikaslearen segurtasuna landu, bere buruaz fidatu dadin
Segurtasuna eta afektibitatea erakatsiz
Esku hartu behar denean
Hezkuntza programak sartzea garrantzitsua (3 mota)
Ikasketa egituratua
Ariketetan eta praktiketan oinarrituta
Erraz ebaluatzeko modukoak
Abenturak eta itxurak egitea
Erabakiak hartzen laguntzen dute
Mugitzeko zailtasunak dituzten umeak batetik bestera ibil daitezke behin baino gehiagotan eta gauzak manipula ditzakete
Umearen irudimena areagotzen dute
Programa irekiak
Bitartekoak dira
Irakasleari eta ikasleari zer egingo den zehazten laguntzen dituzte
FOBIAK ETA BELDURRAK (antsietatea)
Pertsona batek arriskuan dagoela sentitzen duenean sortzen den emozioa da antsietatea
Beldurrak
Alarma-sistema honen bidez arriskutsuak izan daitezkeen egoerak ekidin
5 kategoria
Estimulu gogorren beldurra
Estimulu ezezagunen beldurra
Estimulu ezaren beldurra
Gizakientzat arriskutsuak diren estimuluen beldurra
Ezezagunekin gizarte-elkarreragina edukitzearen beldurra
Motak
Adinaren arabera ezberdinak
Detektatzea
Animalien, iluntasunaren, suteen beldurrak...
Esku-hartzea
Gurasoen eta tutoreen laguntzarekin
Denbora igaro ahala desagertu egiten dira. Ezezazgunen beldurra heldutrasunean iraun dezake lotsa moduan.
Fobiak
Gehiegizkoo beldurrak. Oinarri arrazionalen bidez ez dira desagerrarazten eta iraupen luzekoak. Beldur espezifikoak dira.
Detekzioa
Animalien aurrean egoera izugarriak, eskolara joan behar denean mina ...
Esku-hartzea
Ezin dira modu arrazionalean desagerrarazi.
Fobia bakoitzaren adituen bidez esku-hartzen da, berbaldi pribatu edo taldeetan
Esku-hartze luzea baina desagerrarazi daiteke.
Borondatezko kontroletik kanpo daude
Gurasoek eginkizun handia
Lotutako patologiak
Nahaste obsesiboak, konpultsiboak
Antsietatea
Depresioa
Hizkuntzaren garapenean (maila guztietan) atzerapena.
Beti babesa behar duena: 30 urtetik behera
Haurren psikosi goiztiarra
Autismoa
Enurexia
Adimen moteltasuna
Eskola porrota
Psikosia