Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 1 มโนทัศน์เกี่ยวกับการพยาบาลผู้สูงอายุ - Coggle Diagram
บทที่ 1 มโนทัศน์เกี่ยวกับการพยาบาลผู้สูงอายุ
ผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างประชากร
1.สถานการณ์และแนวโน้มทางประชากร
ผู้สูงอายุเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว การพึ่งพิงวัยสูงอายุได้เพิ่มขึ้น
ปัญหาโรคเรื้อรังและภาวะทุพพลภาพในกลุ่มประชากรสูงอายุ
2.การเปลี่ยนแปลงของครอบครัวไทย
มีการแยกตัวของวัยทำงาน ผู้สูงอายุกับคู่สมรสอยู่ตามลำพัง
ผู้สูงอายุอยู่กับวัยข้ามรุ่น สตรีวัยเจริญพันธุ์มีแนวโน้มเป็นโสดเพิ่มขึ้น
หย่าร้าง แยกกันอยู่ LGBTQ มีความซับซ้อนสิทธิ์ต่างๆในทางกฎหมาย
3.สถานการณ์ทางเศรษฐกิจ
กลุ่มเสี่ยงหรือกลุ่มที่มีความเปราะบางในด้านเศรษฐกิจ รายได้ต่ำ
ผู้สูงอายุในอนาคตจะมีส่วนร่วมในการทำงานเชิงเศรษฐกิจลดลง
ผู้สูงอายุมีช่องว่างเรื่องการใช้เทคโนโลยี
4.สถานการณ์และแนวโน้มด้านสุขภาพ
โรคเรื้อรังมีโอกาสเกิดภาวะทุพพลภาพได้สูงขึ้น
ผู้สูงอายุอยู่ในภาวะพึ่งพิงที่วัดจากการมีข้อจำกัดในการทำกิจกรรมตั้งแต่ 1 ด้านขึ้นไป
โรคจะมีความซับซ้อนขึ้น เช่น อัลไซเมอร์ โรคการเคลื่อนไหวผิดปกติ ต้อนอาศัยผู้ที่มีความเชี่ยวชาญในการดูแล
5.สถานการณ์และแนวโน้มด้านสภาพแวดล้อม เทคโนโลยีและนวัตกรรม
สถานการณ์อนาคต การขยายตัวของเมือง เมืองขนาดกลางขยายตัวเร็วมาก มีผลต่อคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ การเข้าถึงเทคโนโลยีของผู้สูงอายุ
6.ความท้าทายในการเป็นผู้สูงอายุเปี่ยมพลัง
ปัจจัยด้านอายุ ภาวะสุขภาพ การทำงานเชิงเศรษฐกิจ กับพลังงานที่ลดลงตามวัย
ผู้สูงอายุที่มีภาวะสุขภาพดีมีแนวโน้มจะทำงานมากกว่าผู้มีปัญหาทางสุขภาพ
บทบาทพยาบาลต่อการดูแลผู้สูงอายุ
หน้าที่หลักของพยาบาลผู้สูงอายุ
1.ส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรคในผู้สูงอายุทุกภาวะสุขภาพให้ดำรงไว้ซึ่งการมีคุณภาพชีวิตในบั้นปลายของชีวิต
ผู้สูงอายุสุขภาพดี= ส่งเสริมสุขภาพและการป้องกันโรค
ผู้สูงอายุที่เข็บป่วยด้วยโรคเฉียบพลัน=ให้การพยาบาลตามอาการของโรค ป้องกันภาวะแทรกซ้อน รวมทั้งฟื้นฟูสุขภาพ
ผู้สูงอายุที่เจ็บป่วยด้วยโรคเรื้อรัง=ส่งเสริมระดับการช่วยเหลือตนเองสูงสุด และลดภาวะทุพพลภาพ
2.ส่งเสริมให้ตระหนักรู้ในตนเอง และส่งเสริมการดูแลตนเองเพื่อคงไว้ซึ่งการมีศักดิ์ศรีและความภาคภูมิใจในตนเอง
3.ทำงานร่วมกับสหวิชาชีพ เพื่อใช้ความรู้ความเชี่ยวชายในแต่ละวิชาชีพร่วมกัยในการประเมินปัญหา เพื่อหาแนวทางแก้ไข
แนวคิดการแบ่งกลุ่มเพื่อดูแลผู้สูงอายุ
1.การแบ่งผู้สูงอายุตามรูปแบบของความสามารถในการทำหน้าที่โดยอาศัยความสามารถในการช่วยเหลือตนเอง
2.การแบ่งผู้สูงอายุตามการมีโรค
ผู้สูงอายุที่แข็งแรง
ผู้สูงอายุที่มีโรคประจำตัวเรื้อรัง
3.ลักษณะเฉพาะผู้สูงอายุ
RAMPS
Reduced body reserve การลดลงของกำลังสำรอง
Atypical presentation อาการและอาการแสดงที่แปลก
Multiple pathology มีความหลากโรคหลายปัญหา
Polypharmacy การได้ยามากชนิด
Social adversity ความไม่เอื้ออำนวยของสังคม
บทบาทพยาบาลในการดูแลผู้สูงอายุ
ผู้เยียวยา
ผู้ดูแล
ผู้ให้ความรู้
การพิทักษ์สิทธิ
สร้างนวัตกรรม
ผู้ให้คำปรึกษา
นักวิจัย
ผู้ประสานงาน
ผู้จัดการดูแล
ผู้จัดการรายกรณี
ผู้ให้บริการดูแล
ผู้ริเริ่มสร้างสรรค์
ความหมาย ประเภทของผู้สูงอายุ
วัยที่มีการเสื่อมถอยของโครงสร้าง
หน้าที่ที่มีการเปลี่ยนแปลงรวมถึง
จิตใจเกิดขึ้นตั้งแต่ปฏิสนธิจนกระทั่งตาย
ความสูงอายุในแต่ละบุคคล มีความ
แตกต่างกันและความสูงอายุไม่ใช่โรค
ลักษณะเฉพาะของการสูงอายุ
การลดลงของกำลังสำรอง
อาการและอาการที่แปลก
การมีหลากโรคหลายปัญหา
การได้ยามากชนิด
ความไม่เอื้ออำนวยของสังคม
ผู้สูงอายุ
ทางบวก:”Older adults “ “Older people “
ทางลบ: Elder ,Senior
ageism : วยาคติ (ทางลบ) อคติหรือทางเลือกปฏิบัติต่อบุคคล
gerontology : พฤฒวิทยา
กระบวนทัศน์และการรับรู้เกี่ยวกับ 'สูงอายุ'
กระบวนทัศน์ทางชีววิทยาทางการแพทย์ ร่างกายและอวัยวะต่างๆของผู้สูงอายุในด้านมืดที่เต็มไปด้วยโรคภัยไข้เจ็บ ความเสื่อม ความโรยรา
กระบวนทัศน์พฤฒวิทยาของการประกอบสร้างทางสังคม การสร้าง "ภาพแทนความจริง"
องค์กรสหประชาชาติ : ผู้ที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไป
องค์การอนามัยโลก : ผู้ที่มีายุ 65 ปีขึ้นไป
พรบ.ผู้สูงอายุแห่งชาติ (ไทย) : บุคคลที่มีอายุเกิน 60 ปีขึ้นไปและมีสัญชาติไทย
สังคมผู้สูงอายุโดยสมบูรณ์ คือมีประชากรอายุ60ปีขึ้นไป มากกว่าร้อยละ 20 ของประชากรในประเทศ
ประเภทของผู้สูงอายุ
ผู้สูงอายุสุขภาพดี
ผู้สูงอายุที่มีพฤฒพลัง ต้อมมีสุขภาพดี
มีความมั่นคง มีส่วนร่วมในสังคม
ผู้สูงอายุที่ประสบความสำเร็จ
ผู้สูงอายุที่ัยังคุณประโยชน์
ผู้สูงอายุที่มีความงดงามเป็นหนุ่มสาว
การจัดกลุ่มผู้สูงอายุ
1.ความสูงอายุที่กำหนดโดยจำนวนปีตามเกณฑ์แบ่งช่วงของ
ผู้สูงอายุได้ 3 ช่วง 1.วัยสูงอายุตอนต้น 60-69 ปี 2.วัยสูงอายุตอนกลาง 70-79 ปี 3.วัยสูงอายุตอนปลาย 80 ปีขึ้นไป
กลุ่มที่ 1 ใช้อายุ 60 ปีเป็นเกณฑ์ กลุ่มที่ 2 ใช้อายุ 65 ปีเป็นเกณฑ์
2.ความสูงอายุที่กำหนดโดยการใช้ความสามารถในการทำหน้าที่
ADLs, IADLs, AADLs
3.ความสูงอายุที่กำหนดโดยความเป็นโรค แบ่งเป็น กลุ่มที่มีสุขภาพดี กลุ่มสูงอายุที่มีการเจ็บป่วยเรื้อรัง กลุ่มสูงอายุที่หง่อม
4.Functional ability = กลุ่มติดสังคม กลุ่มติดบ้าน กลุ่มติดเตียง
5.ความสูงอายุที่กำหนดโดยศักยภาพ Active aging (WHO) กระบวนการที่เหมาะสมและเอื้อให้เกิดโอกาศในการพัฒนาสุขภาพการมีส่วนร่วมและมั่นคง, Active Aging พฤฒพลัง
นโยบายกฎหมายที่เกี่ยวข้องและแผนพัฒนาผู้สูงอายุแห่งชาติ
แผนปฏิบัติการด้านสุขภาพผู้สูงอายุระยะที่ 3 (พ.ศ.2566-2580)
แผนปฏิบัติการณ์ย่อย 1 เตรียมความพร้อมของประชากรก่อนวัยสูงอายุ
มาตรการที่ 1 ส่งเสริมประชากรอายุ 25-59 ปี เร่งเตรียมการก่อนยามสูงอายุในมิติทางเศรษฐกิจ
มาตรการที่ 2 สร้างเสริมความรู้ความเข้าใจถึงกระบวนการชราภาพ ตระหนักถึงคุณค่า ศักดิ์ศรี และมีความรับผิดชอบต่อผู้สูงอายุ
มาตรการที่ 3 ส่งเสริมการพัฒนาความรู้และศักยภาพตนเองอย่างต่อเนื่อง รู้เท่าทันและสามารถเลือกใช้ประโยชน์จากสื่อสารสนเทศและเทคโนโลยีดิจิทอล
มาตรการที่ 4 เร่งเสริมสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพ
มาตรการที่ 5 ส่งเสริมความรู้เกี่ยวกับที่อยู่อาศัยและสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมกับวัยสูงอายุและเพิ่มโอกาวในการปรับสภาพที่อยู่อาาศัย
แผนปฏิบัติการย่อยที่ 2 ยกระดับคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุทุกมิติอย่างทั่วถึงและเป็นธรรม
มาตรการที่ 1 ยกระดับคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุด้านเศรษฐกิจ
มาตรการที่ 2 ยกระดับคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุด้านสุขภาพ
มาตรการที่ 3 ยกระดับคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุด้านสังคม
มาตรการที่ 4 ยกระดับคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุด้านสภาพแวดล้อม
แผนปฏิบัติการย่อยที่ 3 ปฏิรูปและบูรณาการระบบบริหารเพื่อรองรับสังคมสูงวัยอย่างมีประสระสิทธิภาพ
มาตรการที่ 1 แปลงแผนปฏิบัติการด้านผู้สูงอายุสู่การปฏิบัติและผลักดันให้ทุกภาคส่วนขับเคลื่อนแผนอย่างมีบูรณาการตั้งแต่ระดับชาติสู่ระดับท้องถิ่น
มาตรการที่ 2 ติดตามและประเมินผลนโยบายและแผนปฏิบัติการด้านผู้สูงอายุในแต่ละระดับ
มาตรการที่ 3 ปฏิรูประบบกฎหมายเพื่อรองรับการดำเนินงานของทุกภาคส่วนในการรองรับสังคมสูงวัยเชิงรุก
มาตรการที่ 4 วางระบบกำลังคนด้านผู้สูงอายุทั้งในเชิงปริมารและเชิงคุณภาพ ในระดับชาติและระดับพื้นที่
มาตรการที่ 5 เพิ่มขีดความสามารถในการพัฒนาและจัดการงานด้านผู้สูงอายุขององค์กรชุมชน/ท้องถิ่นและผู้นำชุมชน
มาตรการที่ 6 พัฒนาระบบพิทักษ์และคุ้มครองสิทธิผู้สูงอายุโดยเฉพาะกลุ่มที่เป็นกลุ่มเสี่ยงกลุ่มเปราะบางและกลุ่มในภาวะพึ่งพิง ทั้งในฐานะผู็นับบริการ ผู้รับสวัสดิการหรือผู้บริโภค
มาตรการที่ 7 พัฒนาระบบป้องกันและฟื้นฟูผู้สูงอายุและครอบครัวในยามที่เกิดนานาวิกฤติ
มาตรการที่ 8 ส่งเสริมการมีส่วนร่วมของภาคเอกชนในการดำเนินงานด้านผู้สูงอายุ
แผนปฏิบัติการย่อยที่ 4 เพิ่มศักยภาพการวิจัย การพัฒนาเทคโนโลยี และนวัตกรรมรองรับสังคมสูงวัย
มาตรการที่ 1 ส่งเสริมการผลิตงานวิจัยและนวัตกรรมที่เกี่ยวข้องกับผู้สูงอายุเพื่อพัฒนาศักยภาพและคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ
มาตรการที 2 ส่งเสริมการพัฒนาระบบข้อมูล งานวิจัย และนวัตกรรมด้านผู้สูงอายุที่สามารถเข้าถึงได้ง่ายและเป็นประโยชน์ต่อภาครัฐในการดำเนินงานด้านผู้สูงอายุ
สถานการณ์ผู้สูงอายุและโครงสร้างประชากรผู้สูงอายุ
ทั่วโลก
ประเทศไทย
บทบาทของผู้ดูแล ครอบครัว สังคม ต่อการดูแลผู้สูงอายุ
ประเภทของผู้ดูแล
1.ผู้ดูแลที่เป็นทางการ:กลุ่มผู้ดูแลที่เป็นวิชาชีพจากสถานบริการพยาบาลหรือกลุ่มองค์กรที่เคยผ่านการอบรมและได้เงินเป็นค่าตอบแทน เช่น แพทย์ พยาบาล ผู้ดูแลตามศูนย์บริการ
2.ผู้ดูแลที่ไม่เป็นทางการ:กลุ่มผู้ให้การช่วยเหลือในกิจวัตรต่างๆแห่ผู้ป่วยโดยไม่ผ่านการอบรมมาก่อนไม่ได้รับเงินค่าตอบแทน เช่น ครอบครัว
ประเภทของผู้ดูแลแบ่งตามปริมาณการช่วยเหลือ
1.ผู้ดูแลหลัก:ผู้ให้การช่วยเหลือในระยะยาวหรือมีชั่วโมงดูแลต่อวันสูงสุด
2.ผู้ดูแลรอง:บุคคลในเครือข่ายของการดูแล มีหน้าที่จัดการด้านอื่นๆซึ่งไม่กระทำต่อผู้ป่วยโดยตรง หรือชั่วโมงดูแลน้อยกว่าผู้ดูแลหลัก
ปัญหาของผู้ดูแล
ขาดความรู้ในการดูแล เรื่องโรค การประเมินภาวะสุขภาพ
มีภาวเหนื่อยล้า
มีภาวะเครียดเบื่อหน่าย
การปรับเปรี่ยนการดำเนินชีวิต เช่น เปลี่ยนงาน สูญเสียรายได้
เกิดความขัดแย้งในครอบครัว
ขาดการสนับสนุน การช่วยเหลือจากภาครัฐ
แนวทางการช่วยเหลือผู้ดูแล
ควรมีเวลาหยุดพัก
ได้รับการช่วยเหลือจากผู้อื่น
ได้รับบริการด้านต่างๆจากหน่วยงาน
บทบาทขิงพยาบาลต่อผู้ดุแลผู้สูงอายุ
การติดตามเยี่ยมบ้าน
บริการให้คำปรึกษา
การจัดกระทำทางการพยาบาล
