Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
4.GAIA - Coggle Diagram
4.GAIA
1. Mikroorganismoak
Zer dira?
Tamaina
mikroskopiko
izaki bizidunak
Neurri unitateak
Mikrometro
: μm = 1000
Nanometroa
: nm = 1000000
Angstroma
: Å = 10000000
Izaki bizidunak hiru domeinu
Birusak
Gaixotasun askoren kutsatzaile
Bacteria eta Archaea
Archea: arkeobakterioak
Bacteria: eubakterioak
Eukarya domeinua
PROTOKTISTA: mikroalgak edo protozooak
FUNGI: onddo mikroskopikoak
Nola identifikatu?
Urmaeletan normalean
ekosistema txikia delako
2. Mikroorganismoak eta gaixotasunak
Zer dira?
Gehienak ez dira kaltegarriak:
mikrobiota normalak
dira
Beste batzuk bai kaltegarriak:
mikroorganismo patogenoak
dira
Oportunistak
: batzuetan patogenoak dira.
Gaixotasun infekziozoak
Organismoek eragindakoak
MAILAK:
Endemia
: Komunitate batean, modu iraunkorrean eta intzidentzia ez oso handia
Malaria
Epidemia:
Gende askori, komunitate edo eremu geografiko txiki batean
Kolera, Ebola
Pandemia
: gende askori, mundu osoan edo lurreku eremu handi batean
Tuberkulosia, COVID-19
Trasnsmisioa
Patogenoen bizilekua:
behin betiko ostalariak
2.Ostalariak:
bitarteko ostalariak.
BIDEAK:
Zuzenean
ikutuz: :
Larruazaleko zaurietan, ebakietan zehar sartuta edo zuzenean
mikroorganismoak leku guztietan egon daitezke
Airez:
hezetasun-mikrotanten barruan(aerosolak) edo hauts izpien gainean
gaixorik dagoen jendea, doministiku edo hitz egitean.
infekzio-foku bat hastea eragin ahal dute
Sexu
-harremanen bidez:
Infektatuta dauden jendetik osasuntzu daudenengana
beste bide batzuetatik ere:
xiringa kutsatuak
erditzeko unean
Uraren
eta
elikagaien
bidez
Kutsatutako elikagai edo edaria irentsiz
Elikagaiak kutsatzeko bideak:
elikagaiak behar ez bezala gordetzea
osasungarritasun-baldintza txarretan garraiatzea
Animalien
bidez:
Animalietan sortzen diren gaixotasun infekziozoak
(ZOONOSI)
transmisio-prozesua:
gordagailuak
:
mikroorganismoak bizirik iraun ahal duten lekua
karraskaria
bektoreak
:
mikroorganismoak gordagailutik eramailera transmitzea
arkakusoa
eramaileak
:
gaixotasun infekziosoaren sintomarik ez baino gainerakoei transmiti diezaiekete
gizakia