Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ไข้ออกผื่น Exanthematous Fever, Kawasaki syndrome, กนกรัตน์ ไตรสุวรรณ…
ไข้ออกผื่น
Exanthematous Fever
สาเหตุ
ติดเชื้อไวรัส
สาเหตุอื่น
แบคทีเรีย ริกเกตเชีย รวมไปถึงอาการแพ้ยาหรืออาหารก็สามารถที่จะทำให้มีผื่นได้
กลุ่มผื่น
กลุ่ม Erythematous maculopapular rash
โรคหัด (Measles)
โรคหัดเยอรมัน (Rubella)
โรคส่าโข (Exanthem subitum, Roseola Infantum)
Infectious mononucleosis
Rickettsial disease(scrub typhus)
Kawasaki syndrome
กลุ่ม Vesiculopustular rash
โรคสุกใส (Varicella zoster infection)
Herpes simplex infection
โรคมือเท้าปาก (Hand foot and mouth disease)
แนวทางการซักประวัติโรคไข้ออกผื่น
Character: ผื่น ลักษณะทั้ง 4ระยะของ primary skin lesion คือ macule, papule,vesicle และ pustule
Location :ผื่นขึ้นบริเวณใด เริ่มจากบริเวณใด
Duration onset :ระยะเวลานับจากมีใช้ และผื่นขึ้น
Association : มีอาการอื่นร่วมด้วยหรือไม่ เช่น เบื่ออาหาร อ่อนเพลีย คันตามผิวหนัง
Severity : พิจารณา ถึง ภาวะแทรกช้อน เช่น ภาวะการติดเชื้อแบคทีเรียแทรกช้อน
Aggravating factor : ปัจจัยที่ทำให้ภาวะนั้นมากขึ้น เกา แกะตุ่ม จะคันมากขึ้น หรือกระจายตัวมากขึ้น
Relieving factor : ปัจจัยที่ทำให้ภาวะนั้นลดลง เช่น ยาทาลดคัน ใส่เสื้อผ้าบางเบา
R : การรักษาที่ผ่านมา ยาลดไข้ และยาทาแก้คัน
แนวทางการแยกไข้ออกผื่น
ประวัติ
อาการนำก่อนมีผื่น เช่น ไข้ ไอ น้ำมูก
ความสัมพันธ์ระหว่างผื่นและไข้
อาการอื่น ๆที่พบร่วมด้วย เช่น เจ็บคอ ปวดท้อง อาเจียน คันฯลฯ
ประวัติสัมผัสโรคไข้ออกผื่น เช่น สัมผัสกับผู้ป่วยที่เป็นหัด
ประวัติได้รับวัคซีนมาก่อนเช่น ได้รับวัคซีนหัด ทำให้คิดถึงโรคหัดน้อยลง
ประวัติการได้รับยาอย่างละเอียดในช่วง 3 สัปดาห์ก่อนมีผื่น
การตรวจร่างกาย
Vital signs โดยเฉพาะไข้จะช่วยแยกโรคได้
การกระจายของผืน ชนิดของผืน ตลอดจนเมื่อบุภายใน ผื่นหรือรอยโรคในปาก
การตรวจร่างกายระบบอื่นๆอย่างละเอียด เช่น ต่อมน้ำเหลือง ระบบประสาท ระบบทางเดิน หายใจ หัวใจ ตับม้าม ฯลฯ
การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
ㆍComplete blood count (CBC) ช่วยแยกการติดเชื้อไวรัส จากการติดเชื้อแบคทีเรีย
ㆍErythrocyte sedimentation rate (ESR) ถ้ามีค่าสูงนึกถึงการติดเชื้อแบคทีเรีย, Kawasaki disease เป็นต้น
ㆍการเพาะเชื้อแบคทีเรียจากเลือดหรือผิวหนัง ในรายสงสัย staphylococcal scalded skin syndrome, meningococcemia เป็นต้น
ㆍการตรวจทางห้องปฏิบัติติการอื่น ๆ แล้วแต่สาเหตุเช่นการเจาะเลือด viral study ในรายสงสัยหัดเยอรมัน การเจาะเลือด ANA profleในรายสงสัย systemic lupus erythematosus
โรค
หัด (Measles)
หัดไร ไข้สูง ไอ น้ำมูก ตาแดง จุดเทาแดงในกระพุ่งแก้ม(Koplik's sports 2-3day) ทิ้งรอยดำ
ฟักตัว/แพร่เชื้อ 10-12วัน (-4,+4)
สาเหตุ Measles virus
ลักษณะ Maculopapular rash เริ่มที่ไรผมหลังหูไล่ลงมาตามคอ อก ท้อง ขา ผื่นลามถึงเท้า ลดใน 1วัน
ตรวจ measles Ig M antibody
ฉีด MMR ป้องกัน
หัดเยอรมัน (Rubella)
หัดเยอรมันมั่นหน้า กดต่อมน้ำเหลืองเจ็บจ้า กลัวแต่ว่าจะตั้งครรภ์ 3เดือนแรก (พิการแต่กำเนิด)
ฟักตัว/แพร่เชื้อ 14-21วัน (-5,+6)
ไข้ต่ำ ปวดตัว ตาแดง ไม่พบPhotophtbia
พบจุดเลือดออกเล็กที่เพดานอ่อนในปาก "Forcheimer sports"
ลักษณะ Maculopapular rash เริ่มหน้า คอ แขน ลำตัว ขาใน 1วัน หายใน 3วัน
เกิดจากRubella virus
ฉีด MMR (live attenuated vaccine) เด็ก>1ปี ญ.เจริญพันธ์ุที่ไม่เคยได้ ให้วัคซีนได้ แต่ไม่ควรท้องใน 3เดือนหลังฉีด
ส่าไข้ (Exanthem subitium)
ไข้สูงทันที(39-41องศาประมาณ 3-4วัน) พอผื่นมีไข้ซา เด็กเฮฮา ส่าไข้
จาก Human hepesvirus 6 และHuman herpesvirus 7
ฟักตัว/แพร่เชื้อ 5-15วัน ผื่นขึ้นจากลำตัว และกระจายไปแขน คอ หน้า ขาใน 24-48hr.
Neutrophil สูง, น้ำไขสันหลัง (แยกจากเยื้อหุ้มสมองอักเสบจากแบคทีเรีย)
ไข้สุกใส (Chicken pox, Varicella)
สุกใส ใจกระจาย(ลำตัว แขน ขา) ผื่นหลากหลาย (ผื่น4แบบ) หายยังแพร่เชื้อ
ไข้ อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร 24-48hr.
ผื่นแบบ Macule, Papule, Vesicle, Pustule ถึงตกสะเก็ด 1-2wks.
ไม่ให้ Aspirin->Reye's syndrome
กรณีภูมิต่ำ จำเป็นต้องให้ยา "Acyclovir"
ตรวจ VZV IgG-antibody
ป้องกัน Varicella vaccine เป็น live attenuated vaccine (ใน 72hr. ให้หลังสัมผัสโรค)
งูสวัด (Herpes zoster)
งูสวัด รัดข้างเดียว เสียวแปล๊บๆ แสบตุ่มน้ำใส
ใกล้ dermatomes
มักพบบริเวณชายโครง ใบหน้า แขน/ขาข้างเดียว
ภาวะแทรกซ้อน:อาการปวดประสาทหลังเป็นงูสวัด "Postherpetic neuralgia/PHN"
รักษา Acyclovir 800mg วันละ 5ครั้ง นาน 7-10วัน
NSS ชุบก๊อซ โปะ 15-30นาที วันละ 5-10ครั้ง
มือ เท้า ปาก (Hand foot and mount disease)
เป็นตุ่มๆ ตัวรุมๆ ไข้สูง ไม่อยากนม อมข้าว
จากเชื้อ Enteroviruses
ลักษณะ Vesicles ตามมือเท้า จุดนูนแดง ตุ่มน้ำในปากแตก เป็นสีเหลืองเทาขอบแดง
ไข้เลือดออก (Dengue Hemorrhagic Fever)
ไข้เลือดออก บอกที่ Lab ความดันแคบอันตราย
ลักษณะผื่น Maculopapular rach จุดเลือดออกใต้ผิวหนัง คล้ายเข็มหมุดทิ่ม
DF:WBC<5000, Plt<150000
DHF:Plt<100000
Lym สูง, Hct>20
ไข้สูงนำ 2-3วัน อาจถึงสัปดาห์, ตับโต กดเจ็บ, เลือดออก, ช็อค
พบจุดเลือดออกใต้ผิวหนัง>10จุด/ตารางนิ้ว
รักษา Para 10-15mg/kg/dose ทุก 4-6hr., เลี่ยง ibuprofen, ให้ORS or water
ซิก้า (Zika virus)
ซิก้าคือป่า ยุงนำมาสู่มารดา และเพศสัมพันธ์ ห้ามฉัน Aspirin
ยุงกัดหญิงตั้งครรภ์ มีผลต่อสมองเด็ก Microcephaly
ติดจากยุง เพศสัมพันธุ์ แม่สู่ลูก รับบริจาคเลือด
ผื่น ไข้ ปวดข้อ
Lab:PCR test
Rickettsial disease (Scrub typhus)
ไทฟัส กัดเป็นรอย เรียก Eschar ชอบร่มผ้า มาจากป่า ไข้สัปดาห์ กินยา Doxy
ไรอ่อน (พาหะ)
ตำแหน่งถูกกัดจะเกิด Eschar (สะเก็ดคล้ายบุหรี่จี้)
ไข้สูง ตาแดง ปวดเมื่อย
Lab:Indirect immuofluorescence antibody
กิน Doxycyclin loading dose วันแรก
ไข้อีดำอีแดง (Scarlet fever)
ดำแดง ปากลิ้นผื่นแดงเรียก Sand paper like (ลูบสากคล้ายกระดาษทราย) ใกล้ๆ จะเป็นเส้นพาสเตีย line พอหายร่างกายลอก กิน Amox รักษาได้
เจ็บคอมาก กินไม่ได้ ทอนซิลบวม จุดหนอง
ลิ้นสตอสีขาว หลังวันที่4 ของไข้ ฝ้าขาวลอกเป็นแดง (Red strawberry tongue)
จุดเลือดออกใต้ผิวหนังเรียงเป็นเส้น (จากการแตกหลอดเลือดฝอย->เส้นพาสเตีย "Pastia's line")
หลังผื่นจาก 1สัปดาห์ ผิวหนังลอกชัดรักแร้ ขาหนีบ ปลายนิ้วมือเท้า
กิน Amoxicillin 10วัน
Kawasaki syndrome
มี 5เกียร์ 3แดง 1บวม 1โต แล้ว coronary ให้ IVIG มี Aspirin
อาการ 4 ใน 5 ข้อ (CREAM)
Conjunctivitisตาแดง, Rashผื่นแดง, Edemaหลังมือเท้าบวม, Adenopathyต่อมน้ำเหลืองคอโต, Mucosal involment ริมฝีปากแดงแตก สตอ
ให้ IVIG (intravenous immunoglobulin)
รายที่ Coronary aneurysm ให้ Influenza vaccine เนื่องจากเสี่ยงเกิด Reye's syndrome
กนกรัตน์ ไตรสุวรรณ 6402101002