Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

GEOSFERAREN, EGITURA, KONPOSIZIOA ETA DINAMIKA - Coggle Diagram

- - - - Uhinek ingurune homogenea zeharkatzen dutenean, abiadura konstantean hedatzen dira. Zenbat eta mateal zurrunago eta dentsoagoa zeharkatu abiadura handiago daramate.
      - Barneko uhinak bi dira.
        
        P uhinak: Uhin primarioak dira sismografoek jasotzen dituzten lehenengoak. Zona solidoak nahiz likidoak zeharkatzeko gai dira. Harriak uzkurtu eta dilatatu hedapen norabidean.
        
        S uhinak: Uhin sekundarioak dira sismografoek jasotzen dituzten hurrengoak. Zona solidoetatik hedatzen dira soilik. Harrien partikulak uhinarekiko perpendikularki mugitzen dira.
      - Uhin sismikoen hedatze abiadurak dituen aldaketak astertuz lortzen den informazioa.
- - - - Goi mantua: Mohorovicic etenatik 670km sakonera arte. 100km-tik aurrera tenperatura eta presioen eraginez portaera plastikoa du.
      - Behe mantua: 670km-ko sakoneratik Gutenberg etena arte. Zurruna baina portaera plastikoa duten materialez osatuta.
    - - Lurrazal ozeanikoa: 3-15km sakonera. Dentsitate handiagoko materialak, adin gutxikoak. Basaltoz eta gabroz osatuta dago, sedimentuak oso eskasak dira.
      - Lurrazal kontinentala: 30-80km sakonera. Dentsitate txikiko harriak eta adin handikoak. Harri igneo, metamorfiko eta sedimentarioz osatuta.
- - - - Froga geologikoak: Ozeano bereizten dituzten kontinenteetan jarraitasun dago. Mendikateetan, arrokak, tolesturak, failak.
      - Froga paleontologikoak: Ozeano bereizten duten kontinenteetan, organismo berdinen fosilak daude, 1000km-tara, ezin dute ozeano gurutzatu, teoria egia da.
      - Froga geografikoak: Kontinenteak puzle bat bezala bat egiten du, adibidez, Hego Amerika + Afrika.
      - Froka paleoklimatikoak: Indian, Afrikan, Hego Amerikan eta Antartikan adin bereko tilita aztarnak daude. Kontinenteak batuta egon ziren.
  - - - Ozeaniko-ozeaniko: Plaka zaharrena sartzen da bestearen azpira, bera delako gehien hoztu dena eta dentsitate handiena duena. Uharte arkuak sortzen dira: Artxipielago bolkanikoak dira.
      - Kontinental-kontinental: Ez subdukziorik: obdukzioa. litosfera kontinentala deformatzen eta loditzen du. Mendikate alpetarrak sortzen ditu: Himalaiakoa, Indiako eta Eurasiako plaken talkaren ondorioz.
      - Kontinental-ozeaniko: Plaka ozeaniko bat plaka kontinental talka egiten du. Plaka bat bestearen behetuk doanean: Subdukzioa da. Adibide Nazca-ko plaka da.
- - - - Rift sortu
        
        Itsaso estua sortu
        
        Ozeanoa hedatu
        
        Ozeano murriztu eta litosfera apurtu
        
        Kontinenteen talka
- - - - Esposizioa: Kaltetuak gerta daitezkeen pertsonen eta ondasunen multzoa da.
      - Ziurgarritasuna: Gerta daitezkeen kalte maila da, bai eta horri aurre egiteko baliobiden eskuragarritasun maila ere. Adibide: Japonia (teknologia gehiago dauka aurre egiteko) eta Mexiko (pobreagoa da ondasun falta dute).
      - Arriskugatasuna: Arriskua gertatzeko posibilitatea da. Adibide: Japonian posibilitate ++, EH-n posibilitate --
- - - - Lurra sabeltzea.
      - Gas isurien edo emisioen konposizioa (karbono dioxidoa eta sulfuro dioxidoa, gehienbat) eta kantitatea aldatzea.
      - Lurrikara eta dardara bolkanikoak: Magma ganbera magmatikoaren pareten kontra bultzatzean eragiten duen bibrazioak. Tokiko sismografo sareak erregistratzen du.
      - Anomaliak grabimetria azterketetan eta eremu magnetikoan.