หญิงตั้งครรภ์
G2P1A0 GA 36 wks.by U/S
with Thalassemia

ซักประวัติข้อมูลทั่วไปของมารดา

หญิงไทย อายุ 32 ปี G2P1A0L1 GA 36 wks.by U/S ไม่มีอาการอ่อนเพลีย ไม่เหนื่อย ไม่มีใจสั่น มีท้องแข็งบางครั้ง ลูกดิ้นดี

สถานภาพ สมรส ประกอบอาชีพรับจ้าง

ปฏิเสธการได้รับผ่าตัดหรือประสบอุบัติเหตุ/แพ้ยา : doxycycline

การตรวจร่างกาย
และการตรวจครรภ์

LMP จำไม่แม่น / EDC 14 ธันวาคม 2567

การตรวจร่างกาย

หญิงตั้งครรภ์ conjunctiva ซีดเล็กน้อย มี face thalassemia ไม่มีฟันผุ ไม่มีเหงือกบวมหรือเลือดออกตามไรฟัน ต่อมไทรอยด์ไม่โต หัวนมปกติทั้งสองข้าง ขาไม่บวม กดไม่บุ๋ม

การตรวจครรภ์

ดู : หน้าท้องอยู่ในแนว longitude มี linea nigra ไม่มี striae gravidarum

คลำ

ท่าที่1 Fundal grip = 3/4 > สะดือ HF 36 cm.

ท่าที่ 2 Umbilical grip = large part อยู่ด้านขวา

ท่าที่ 3 Pawlik grip = Vertex presentation

ท่าที่ 4 Bilateral inguinal grip = HE

ผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการ

ปฏิเสธการเจ็บป่วยของบุคคลในครอบครัว

Non high risk couple

➡️

thalassemia in pregnancy

พยาธิสภาพ

โรคที่เกิดจากความผิดปกติองหน่วยพันธุกรรมหรือยีนในการสร้างเม็ดเลือดแดง ส่งผลให้เม้ดเลือดแดงของผู้ป่วยเกิดพยาธิสภาพ ขาดความยืดหยุ่น มีความผิดปกติในการสร้่างฮีโมโกรบิน ทำให้เม็ดเลือดแดงมีลักษณะผิดปกติ ถูกม้ามทำลาย นำไปสู่ภาวะโลหิตจางหรือภาวะซีด (Anemia) และทำให้เม็ดเลือดแดงลำเลียงออกซิเจนไปส่วนต่างๆของร่างกายได้น้อยลง

IMG_9163

ชนิด

α - thalassemia
โครโมโซมคู่ที่ 16

homozygous α -thalassemia1, α -thal 1/ & : -thal 1,
hemoglobin Bart,s hydrops fetalis

hemoglobin H/ Constant Spring, α -thal1/ Hb Constant Spring

hemoglobin H; Hb H, α -thal 1/α -thal

homozygous hemoglobin Constant Spring

β – thalassemia
โครโมโซมคู่ที่ 11

homozygous βo-thalassemia

βo-thalassemia/hemoglobin E

homozygous hemoglobin E; HbE/ Hb

อาการและอาการแสดง

อาการไม่รุนแรง (thalassemia minor) ไม่มีอาการแสดงผิดปกติ พบได้ในรายที่เป็นพาหะของโรค

อาการรุนแรงปานกลาง (thalassemia intermedia) Hb 6-8 % ซีด ตัวเหลือง ตับโต ม้ามโต อาจมีการเจริญเติบโตไม่เป็นไปตามอายุ

อาการรุนแรงมาก (thalassemia major) Hb น้อยกว่า 5% ซีดมาก ตัวเหลือง ตับโต ม้ามโต มีการเจริญเติบโตไม่เป็นไปตามอายุ พบใบหน้าแบบธาลัสซีเมีย อาจมีภาวะหัวใจล้มเหลว หายใจหอบเหนื่อย บวม และเสียชีวิตได้

IMG_9164

คลำไม่พบตับโต

แรกรับ น้ำหนัก 64.25 kg. ส่วนสูง 158 cm.
vital sign : BP 119/77 mmHg. PR 114 /min RR 20 /min BT 36.7 C

ภาวะแทรกซ้อนขณะตั้งครรภ์

ต่อมารดา

คลอดยากจากทารกมีภาวะบวมน้ำ

เสี่ยงติดเชื้อ รกลอกจัวก่อนกำหนดจากภาวะซีดมาก

Hb Bart's hydrops มารดาอาจมีภาวะ preeclamsia

อาจเกิดภาวะหัวใจล้มเหลว

ต่อทารก

โรคสามารถถ่ายทอดสู่ทารกได้

IUGR

เกิดภาวะ fetal distress

คลอดก่อนกำหนด

IMG_9165

บทบาทพยาบาลในการวินิจฉัยคู่เสี่ยง

ให้คำปรึกษาเกี่ยวกับผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการ เนื่องจากการวิเคราห์และแปลผลการตรวจความผิดปกติของยีนและผลการตรวจวินิจฉัยก่อนคลอดทำให้ทราบคู่เสี่ยงโรคโลหิตจางธาลัสซีเมียชนิดรุนแรงได้

การให้คำปรึกษาทางพันธุศาสตร์ พยาบาลต้องได้รับการฝึกฝนใหเป็นผู้ให้คำปรึกษาอย่างดี เพื่อจะให้ผู้มารับคำปรึกษาได้เข้าใจเกี่ยวกับโรคธาลัสศเมีย

การให้คำปรึกษาเกี่ยวกับการยุติการตั้งครรภ์ กรณีที่ทารกเป็นโรคธาลัสซีเมียชนิดรุนแรง พยาบาลควรให้คำปรึกษาและอธิบายรายละเอียดของทางเลือกต่างๆให้ผู้ตั้งครรภ์และครอบครัวเข้าใจ สามารถเลือกว่าจะยุติการตั้งครรภ์ หรือดำเนินการตั้งครรภ์ต่อ โดยควรได้รับการดูแลในคลินิกครรภ์เสี่ยงสูง และเตรียมพร้อมสำหรับการดูแลทารกที่เป็นโรคให้ดีที่สุด

Prevent

การป้องกันโรคธาลัสซีเมียทีดีที่สุด คือ การตรวจคัดกรองพาหะของโรคธาลัสซีเมียในหญิงตั้งครรภ์และสามี เพื่อวินิจฉัยบุตรในครรภ์

Treatment

โลหิตจางไม่มาก

รับประทานอาหารที่มีโปรตีนและโฟเลตสูง

รับประทานยา Folic acid 5 mg 1 เม็ด/วัน
Ferrous sulfate 200 mg

โลหิตจางซีดมาก (Hb < 8 mg/dl)

ให้ PRC ระวังเรื่องเหล้กเกิน ดูแลให้ยาขับเหล็ก Desferioxime ไม่เกิน 6 mg ฉีดเข้าใต้ผิวหนัง ช่วยขับเหล้กได้ประมาณ 40-180 mg/day

ป้องกันการติดเชื้อ Benzathine penicillin 1.2 mu ข้ากล้ามเนื้อเดือนละครั้ง ตัดม้ามในผู้ป่วยที่ม้ามโตมาก จนกดเบียด มีความจำเป็นต้องได้รับเลือดบ่อยๆหรือเกิดภาวะ Hypersplenism

การปลุกถ่ายไขกระดูก

การพยาบาล

ก่อนตั้งครรภ์

การให้คำปรึกษาก่อนตั้งครรภ์

ระยะตั้งครรภ์

ดูแลในคลินิกเสี่ยงสูง

ส่งเสริมความรู้

การพักผ่อน

การับประทานอาหาร

การประเมินเด็กดิ้น

การป้องกันการติดเชื้อ

การให้ธาตุเหล็ก/Folic

ยุติการตั้งครรภ์

ระยะคลอด

การพักผ่อน

การได้รับสารน้ำ/อาหาร

Vital sign

สุขภาพทารกในรรภ์

การบรรเทาความปวด

ระยะหลังคลอด

เฝ้าระวังการตกเลือดหลังคลอด

ดูแลให้ยากระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูก

ดูแลการพักผ่อนอย่างเพียงพอ

อาหารที่มีโฟลิคและโปรตีนสูง

ป้องกันการติดเชื้อหลังคลอด

ดูแล breast feeding

ข้อวิจฉัยทางการพยาบาล

มารดาและทารกในครรภ์มีโอกาสได้รับอันตรายจากภาวะโรคธาลัสซีเมีย

อธิบายให้หญิงตั้งครรภ์เข้าใจโรคหรือความจำเป็นในการรักษา

แนะนำการรับประทานอาหาร โดยรับประทานอาหารที่มีโปรตีนสูง และอาหารที่มีกรดโฟลิค เช่น ผักสดใบสีเขียวเข้ม ไข่ นม ถั่วเหลือง เพื่อชดเชยเม็ดเลือดแดงที่ถุกทำลายไป หลีกเลี่ยงอาหารที่มีธาตุเหล้กสูง เช่น ตับ เครื่องในสัตว์

แนะนำการพักผ่อนให้เพียงพออย่าง้อยวันละ 8-10 ชม.

แนะนำการดูแลทำความสะอาดร่างกาย เพื่อป้องกันการติดเชื้อ

แนะนำสังเกตอาการผิดปกติที่ต้องมาพบแพทย์ เช่น ซีด เหนื่อย อ่อนเพลียและติดตามผลการตรวจเลือด

แนะนำการนับเด็กดิ้น ควรมากกว่า 10 ครั้ง/วัน หรือหลังอาหาร 1 ชม. ควรดิ้น 3-4 ครั้ง

นางสาวสุนทรีภรณ์ ชัยศิริ เลขที่ 33
โรงพยาบาลย่านตาขาว จังหวัดตรัง

LAB สามี

Hct 42.7%

Hb 13.8 gm%

MCV 77 fl

LAB ภรรยา

HIV, HBsAg, Syphilis = Negative

Blood group B Rh positive

Hb 11.9 gm%

Hct 38.6%

MCV 68.1 fl

MCH 21.1pg

PLC 285000 cell

RBC Abnorma

Poikilocytosis,Anisocytosis,Microcyte,Hypochromia = Few

DCIP positive

การคัดกรองธาลัสซีเมีย
Hb Typing

Hb A : 80.3%

Hb A2 : 4

Hb E : 15.7

Hemoglobin Type : Hb E trait + alpha thal 1 trait

Hb A : 71.1%

Hb A 2 : 3.1

Hb E : 25.8

Hemoglobin Type : Hb E trait