หญิงตั้งครรภ์
G2P1A0 GA 36 wks.by U/S
with Thalassemia
ซักประวัติข้อมูลทั่วไปของมารดา
หญิงไทย อายุ 32 ปี G2P1A0L1 GA 36 wks.by U/S ไม่มีอาการอ่อนเพลีย ไม่เหนื่อย ไม่มีใจสั่น มีท้องแข็งบางครั้ง ลูกดิ้นดี
สถานภาพ สมรส ประกอบอาชีพรับจ้าง
ปฏิเสธการได้รับผ่าตัดหรือประสบอุบัติเหตุ/แพ้ยา : doxycycline
การตรวจร่างกาย
และการตรวจครรภ์
LMP จำไม่แม่น / EDC 14 ธันวาคม 2567
การตรวจร่างกาย
หญิงตั้งครรภ์ conjunctiva ซีดเล็กน้อย มี face thalassemia ไม่มีฟันผุ ไม่มีเหงือกบวมหรือเลือดออกตามไรฟัน ต่อมไทรอยด์ไม่โต หัวนมปกติทั้งสองข้าง ขาไม่บวม กดไม่บุ๋ม
การตรวจครรภ์
ดู : หน้าท้องอยู่ในแนว longitude มี linea nigra ไม่มี striae gravidarum
คลำ
ท่าที่1 Fundal grip = 3/4 > สะดือ HF 36 cm.
ท่าที่ 2 Umbilical grip = large part อยู่ด้านขวา
ท่าที่ 3 Pawlik grip = Vertex presentation
ท่าที่ 4 Bilateral inguinal grip = HE
ผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการ
ปฏิเสธการเจ็บป่วยของบุคคลในครอบครัว
Non high risk couple
➡️
thalassemia in pregnancy
พยาธิสภาพ
โรคที่เกิดจากความผิดปกติองหน่วยพันธุกรรมหรือยีนในการสร้างเม็ดเลือดแดง ส่งผลให้เม้ดเลือดแดงของผู้ป่วยเกิดพยาธิสภาพ ขาดความยืดหยุ่น มีความผิดปกติในการสร้่างฮีโมโกรบิน ทำให้เม็ดเลือดแดงมีลักษณะผิดปกติ ถูกม้ามทำลาย นำไปสู่ภาวะโลหิตจางหรือภาวะซีด (Anemia) และทำให้เม็ดเลือดแดงลำเลียงออกซิเจนไปส่วนต่างๆของร่างกายได้น้อยลง
ชนิด
α - thalassemia
โครโมโซมคู่ที่ 16
homozygous α -thalassemia1, α -thal 1/ & : -thal 1,
hemoglobin Bart,s hydrops fetalis
hemoglobin H/ Constant Spring, α -thal1/ Hb Constant Spring
hemoglobin H; Hb H, α -thal 1/α -thal
homozygous hemoglobin Constant Spring
β – thalassemia
โครโมโซมคู่ที่ 11
homozygous βo-thalassemia
βo-thalassemia/hemoglobin E
homozygous hemoglobin E; HbE/ Hb
อาการและอาการแสดง
อาการไม่รุนแรง (thalassemia minor) ไม่มีอาการแสดงผิดปกติ พบได้ในรายที่เป็นพาหะของโรค
อาการรุนแรงปานกลาง (thalassemia intermedia) Hb 6-8 % ซีด ตัวเหลือง ตับโต ม้ามโต อาจมีการเจริญเติบโตไม่เป็นไปตามอายุ
อาการรุนแรงมาก (thalassemia major) Hb น้อยกว่า 5% ซีดมาก ตัวเหลือง ตับโต ม้ามโต มีการเจริญเติบโตไม่เป็นไปตามอายุ พบใบหน้าแบบธาลัสซีเมีย อาจมีภาวะหัวใจล้มเหลว หายใจหอบเหนื่อย บวม และเสียชีวิตได้
คลำไม่พบตับโต
แรกรับ น้ำหนัก 64.25 kg. ส่วนสูง 158 cm.
vital sign : BP 119/77 mmHg. PR 114 /min RR 20 /min BT 36.7 C
ภาวะแทรกซ้อนขณะตั้งครรภ์
ต่อมารดา
คลอดยากจากทารกมีภาวะบวมน้ำ
เสี่ยงติดเชื้อ รกลอกจัวก่อนกำหนดจากภาวะซีดมาก
Hb Bart's hydrops มารดาอาจมีภาวะ preeclamsia
อาจเกิดภาวะหัวใจล้มเหลว
ต่อทารก
โรคสามารถถ่ายทอดสู่ทารกได้
IUGR
เกิดภาวะ fetal distress
คลอดก่อนกำหนด
บทบาทพยาบาลในการวินิจฉัยคู่เสี่ยง
ให้คำปรึกษาเกี่ยวกับผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการ เนื่องจากการวิเคราห์และแปลผลการตรวจความผิดปกติของยีนและผลการตรวจวินิจฉัยก่อนคลอดทำให้ทราบคู่เสี่ยงโรคโลหิตจางธาลัสซีเมียชนิดรุนแรงได้
การให้คำปรึกษาทางพันธุศาสตร์ พยาบาลต้องได้รับการฝึกฝนใหเป็นผู้ให้คำปรึกษาอย่างดี เพื่อจะให้ผู้มารับคำปรึกษาได้เข้าใจเกี่ยวกับโรคธาลัสศเมีย
การให้คำปรึกษาเกี่ยวกับการยุติการตั้งครรภ์ กรณีที่ทารกเป็นโรคธาลัสซีเมียชนิดรุนแรง พยาบาลควรให้คำปรึกษาและอธิบายรายละเอียดของทางเลือกต่างๆให้ผู้ตั้งครรภ์และครอบครัวเข้าใจ สามารถเลือกว่าจะยุติการตั้งครรภ์ หรือดำเนินการตั้งครรภ์ต่อ โดยควรได้รับการดูแลในคลินิกครรภ์เสี่ยงสูง และเตรียมพร้อมสำหรับการดูแลทารกที่เป็นโรคให้ดีที่สุด
Prevent
การป้องกันโรคธาลัสซีเมียทีดีที่สุด คือ การตรวจคัดกรองพาหะของโรคธาลัสซีเมียในหญิงตั้งครรภ์และสามี เพื่อวินิจฉัยบุตรในครรภ์
Treatment
โลหิตจางไม่มาก
รับประทานอาหารที่มีโปรตีนและโฟเลตสูง
รับประทานยา Folic acid 5 mg 1 เม็ด/วัน
Ferrous sulfate 200 mg
โลหิตจางซีดมาก (Hb < 8 mg/dl)
ให้ PRC ระวังเรื่องเหล้กเกิน ดูแลให้ยาขับเหล็ก Desferioxime ไม่เกิน 6 mg ฉีดเข้าใต้ผิวหนัง ช่วยขับเหล้กได้ประมาณ 40-180 mg/day
ป้องกันการติดเชื้อ Benzathine penicillin 1.2 mu ข้ากล้ามเนื้อเดือนละครั้ง ตัดม้ามในผู้ป่วยที่ม้ามโตมาก จนกดเบียด มีความจำเป็นต้องได้รับเลือดบ่อยๆหรือเกิดภาวะ Hypersplenism
การปลุกถ่ายไขกระดูก
การพยาบาล
ก่อนตั้งครรภ์
การให้คำปรึกษาก่อนตั้งครรภ์
ระยะตั้งครรภ์
ดูแลในคลินิกเสี่ยงสูง
ส่งเสริมความรู้
การพักผ่อน
การับประทานอาหาร
การประเมินเด็กดิ้น
การป้องกันการติดเชื้อ
การให้ธาตุเหล็ก/Folic
ยุติการตั้งครรภ์
ระยะคลอด
การพักผ่อน
การได้รับสารน้ำ/อาหาร
Vital sign
สุขภาพทารกในรรภ์
การบรรเทาความปวด
ระยะหลังคลอด
เฝ้าระวังการตกเลือดหลังคลอด
ดูแลให้ยากระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูก
ดูแลการพักผ่อนอย่างเพียงพอ
อาหารที่มีโฟลิคและโปรตีนสูง
ป้องกันการติดเชื้อหลังคลอด
ดูแล breast feeding
ข้อวิจฉัยทางการพยาบาล
มารดาและทารกในครรภ์มีโอกาสได้รับอันตรายจากภาวะโรคธาลัสซีเมีย
อธิบายให้หญิงตั้งครรภ์เข้าใจโรคหรือความจำเป็นในการรักษา
แนะนำการรับประทานอาหาร โดยรับประทานอาหารที่มีโปรตีนสูง และอาหารที่มีกรดโฟลิค เช่น ผักสดใบสีเขียวเข้ม ไข่ นม ถั่วเหลือง เพื่อชดเชยเม็ดเลือดแดงที่ถุกทำลายไป หลีกเลี่ยงอาหารที่มีธาตุเหล้กสูง เช่น ตับ เครื่องในสัตว์
แนะนำการพักผ่อนให้เพียงพออย่าง้อยวันละ 8-10 ชม.
แนะนำการดูแลทำความสะอาดร่างกาย เพื่อป้องกันการติดเชื้อ
แนะนำสังเกตอาการผิดปกติที่ต้องมาพบแพทย์ เช่น ซีด เหนื่อย อ่อนเพลียและติดตามผลการตรวจเลือด
แนะนำการนับเด็กดิ้น ควรมากกว่า 10 ครั้ง/วัน หรือหลังอาหาร 1 ชม. ควรดิ้น 3-4 ครั้ง
นางสาวสุนทรีภรณ์ ชัยศิริ เลขที่ 33
โรงพยาบาลย่านตาขาว จังหวัดตรัง
LAB สามี
Hct 42.7%
Hb 13.8 gm%
MCV 77 fl
LAB ภรรยา
HIV, HBsAg, Syphilis = Negative
Blood group B Rh positive
Hb 11.9 gm%
Hct 38.6%
MCV 68.1 fl
MCH 21.1pg
PLC 285000 cell
RBC Abnorma
Poikilocytosis,Anisocytosis,Microcyte,Hypochromia = Few
DCIP positive
การคัดกรองธาลัสซีเมีย
Hb Typing
Hb A : 80.3%
Hb A2 : 4
Hb E : 15.7
Hemoglobin Type : Hb E trait + alpha thal 1 trait
Hb A : 71.1%
Hb A 2 : 3.1
Hb E : 25.8
Hemoglobin Type : Hb E trait