Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

BÀI 4 - SGK LỊCH SỬ 10 - Coggle Diagram

- - - - Kết thúc
      - Mở ra
      - Thành tựu
    - - Lưu vực sông lớn, lợi hại riêng
        
        Lợi
        
        Phù sa
        
        Nước đủ sinh hoạt sản xuất
        
        Thủy hải sản
        
        Giao thông quan trọng
        
        Hại
        
        Sông lớn => thiên tai
        
        Sinh hoạt lâu dài => trị thủy
        
        Gắn kết
      - Ai Cập
        
        Nin
        
        Bao quanh sa mạc, đồng bằng, Hồng Hải,..
        
        "Sông Nin hơn bất kỳ các dòng sông khác trên thế giới về vị ngọt, độ dài và sự hữu ích
      - Trung Hoa
        
        Sinh vật phong phú
        
        Sông ngòi chằng chịt
        
        Hoàng Hà Trường Giang
      - Ấn Độ
        
        Miền Bắc: Châu thổ 2 công
        
        Miền Nam: Cao nguyên, điều kiện thuận lợi hơn
        
        Khí hậu nhìn chung nóng nhưng có gió mát
        
        => Thuận lợi giao thương, thông, giao lưu văn hóa
  - - - Công xã gần nhau tập hợp, đứng đầu vua
      - Chế độ chuyên chế cổ đại, QCCCTWTQ
      - Nhu cầu nông nghiệp + khai phá đất đai + trị thủy
      - Ai Cập
        
        IV TCN: nôm
        
        3200 TCN: Nhà nước Ai Cập thống nhất ra đời
        
        Đứng đầu, bên cạnh là quan từ TW-DP
      - Ấn
        
        Thành lũy kiên cố
        
        Thiên niên kỷ III TCN - Nền văn minh2 sông hình thành
        
        II TCN: A-ri-a
        
        Các vương triều: Mô-ri-a (cuối I TCN), Gúp ta (IV-VI).
        Cổ trung đại bị xâm lược
      - Trung Hoa
        
        Hạ, THương, CHu xây dựng mô hình quân chủ
        
        Trải qua đấu tranh => 221 TCN, TTH thống nhất TQ
    - - Ấn Độ
        
        Thiên niên kỷ II TCN => A-ri-a miền Bắc
        
        Sau này: Ba Tư, Mông Cổ,..
        
        Dra-vi-đa ban đầu
      - Ai Cập
        
        Nhiều tộc người Pa-le-xtin, Si-ri, Châu Phi
        
        Tạo nên nền văn minh
        
        Vị trí tiếp giáp châu lục
      - Trung Hoa
        
        Cư dân đầu riên: Hoàng Hạ - Hoa-Hạ (tổ tiên Hán tộc)
        
        Hán tộc (đông nhất)
        
        Khác: Choang, Hồi, Mông,...
    - - Giao thương
      - Ai Cập: Tiền tệ = mảnh kim loại
      - Thủ công nghiệp
      - Ấn Độ: Nông sản, hương liệu
      - Chung: Nông nghiệp lúa nước + Trị thủy
      - Trung Hoa: Tơ lụa, gốm sứ qua Con đường tơ lụa, từ nhà Hán
    - - 2 giai cấp cơ bản
      - Ai Cập
        
        Nông dân, thợ thủ công, thương nhân, nô lệ
      - Sản xuất phát triển => tất yếu có giai cấp, nhà nước
      - Ấn Độ
        
        Ảnh hưởng sâu sắc: Vác-na
        
        Cao nhất: Braman, thấp nhất Đa-lit
      - Trung Hoa
        
        Quý tộc, thương nhân, thợ thủ công, nông dân,...
- - - - Qua các "văn thư" cổ mới biết
    - - Toán
        
        Phép đếm 10, số Pi = 3,16
        
        GIỏi hình học...
      - THiên văn
        
        Quan sát thiên thể
        
        Tạo ra lịch
      - Y học
        
        Biết tương đối cơ quan bên trong con người
        
        Chữa bệnh + ướp xác
    - - Toán
        
        Chữ số tự nhiên, số 0
        
        Căn bậc 2, 3; quan hệ 3 cạnh trong tam giác
      - Thiên văn
        
        Quan sát Mặt trời, mặt trăng
        
        Làm lịch
      - Y Dược
        
        Giải phẫu giỏi
    - - Toán
        
        Tổ Xung Chi - số Pi 7 số thập phân
        
        Cách tính khối lượng, phát minh bàn tính
        
        Cửu chương toán học
      - Thiên văn
        
        Ghi chép về Vũ trụ, hành tinh
        
        Đầu tiên ghi chép nhật thực, nguyệt thực
      - Y dược
        
        Thầy thuốc nổi: Hoa Đà
        
        Chẩn đoán, giải phẫu
      - 4 phát minh kĩ thuật lớn
    - - Phản ánh trình độ+ Tư duy cao
      - Phục vụ nhu cầu đời sống
      - Thành tựu để lại ngày nay
      - Ảnh hưởng lớn đến nhiều quốc gia khác
  - - - Thờ đa thần (Mặt Trời, Trăng) và linh hồn người chết
      - Tin vào sự bất tử linh hồn
    - - Nhiều tôn giáo
        
        Hin-đu
        
        Thiên niên kỷ I
        
        Cơ sở Bà la môn
        
        Phật
        
        VI TCN
        
        Thích Ca Mâu Ni
    - - Nho giáo chính thống
      - Đạo giáo, Mặc gia, Pháp gia
      - Thuyết Bát quái, Ngũ hành, Âm dương
  - - - Quản lý hành chính
      - Trao đổi thư từ
    - - Tượng ý
        
        Nét đơn giản hơn
        
        Nhiều ý nghĩa hơn
    - - Giấy pa-pi-rút
      - Đất sét nung
      - Bia đá, gỗ
    - - Bra-mi, Phạn
    - - Sáng tạo chữ viết từ thời Đường
      - Các chữ: Kim văn, Lệ thư, Hành thư, Thảo thư,..
    - - Tượng hình mô phỏng vật thật
    - - Tượng hình mô phỏng vật thật
      - Pa-pi-rút, phiến đá
      - Một trong những hệ thống chữ viết lâu đời nhất (3000 năm TCN)
    - - Lưu giữ thông tin
      - Cơ sở để nghiên cứu về nền văn minh lâu đời nhất
      - Trình độ tư duy cao
      - Ảnh hưởng đến chữ viết các quốc gia khác
  - - - Chùa, miếu, lăng
      - Lăng Ta-giơ Ma-han
    - - Kiến trúc điêu khắc
        quan hệ mật thiết
      - Công năng đa dạng
      - Vạn Lý, Tử Cấm
      - Hội họa :
        
        Thường phong cách ước lệ
        
        Bày tỏ tâm tư tình cảm
    - - Miếu lăng mộ,
        kim tự tháp
      - Điêu khắc
        
        Nhân sư ghi-da
        
        Quan tài vàng Tu-tan-kha-mun
  - - - Sử thi
        
        Ra-ma-y-a-na
      - Kinh vệ đà
      - Kịch Sơ-cun-tơ-la
    - - Kinh Thi
      - Thơ Đường
      - Sử thi: Tư Mã Thiên-Sử ký
      - Tiểu thuyết chương hồi nhà
        Thanh, Minh
        
        Ngô Thừa Ân Tây Du Ký
        
        La Quán Trung Tam quốc
        diễn nghĩa