Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
VẬT CHẤT VÀ Ý THỨC - Coggle Diagram
VẬT CHẤT VÀ Ý THỨC
VẬT CHẤT
Phạm trù vật chất
Quan niệm về vật chất của Mác
CNDV cổ đại: đồng nhất VC với những dạng tồn tại cụ thể của nó, là thuyết nguyên tử của Lơ xít và Đề mô crit
CNDV XVII-XVIII: coi đất, nước, lửa, không khí, đỉnh cao là nguyên tử, là phần tử VC nhỏ nhất, ko phân chia được, vẫn tách rời chúng một cách siêu hình với vận động không gian, thời gian
CNDV XIX-đầu XX: nhiều phát minh lớn như tia X, phóng xạ, điện tử,... => Cuộc khủng hoảng về mặt thế giới quan "
Định nghĩa về vật chất của Lênin
Nó tồn tại vĩnh viễn, vô cùng vô tận. Các sự vật hiện tượng chỉ là biểu hiện cụ thể của thế giới VC
Thuộc tính quan trọng nhất được khái quát trong định nghĩa về VC, tồn tại độc lập so với YT chủ quan của con người
Tất cả các sự vật hiện tượng thuộc thế giới VC đều có khả năng tác động lên các giác quan của con người, trực tiếp hay gián tiếp, giúp con người nhận thức về thế giới VC
Ý nghĩa
Khẳng định lập trường duy vật và Khẳng định khả năng nhận thức thế giới của con người, chống lại quan điểm duy tâm và thuyết bất khả tri
Giúp xây dựng yếu tố nào là VC trong xã hội, là cơ sở lý luận để giải thích nguyên nhân cuối cùng của biến cố xã hội
Mở đường cho sự phát triển của khoa học
Phương thức và hình thức tồn tại của vật chất
Phương thức
Vận động là phương thức tồn tại của vật chất
Vận động cơ học: sự di chuyển của vật thể trong k gian
Vận động vật lý: sự vận động của các nguyên tử, điện tử,as...
Vận động hóa học: sự hóa hợp và phân giải các chất
Vận động sinh học: sự trao đổi chất giữa cơ thể sống với môi trường
MỐI BIỆN QUAN HỆ CHỨNG GIỮA CÁC HÌNH THỨC VẬN ĐỘNG
Vận động xh: hình thức vận động cao nhất của VC, sự thay thế các hình thái kinh tế xh trong lịch sử xh từ thấp đến ca
Vận động và đứng im
CNDVBC thừa nhận quá trình vận động k ngừng của tg VC
Đứng im là tương đối hay là trạng thái cân bằng tạm thời của sự vật trong quá trình vận động của nó. Còn vận động là tuyệt đối.
ĂNG GHEN CHỈ RÕ :" vận động riêng biệt có xu hướng chuyển thành cân bằng, vận động toàn bộ phá hoại sự cân bằng riêng biệt và mọi sự cân bằng chỉ là tương đối tạm thời"
Hình thức tồn tại của vật chất
KHÔNG GIAN VÀ THỜI GIAN là hình thức tồn tại của VC
Không gian và thời gian là hai thuộc tính nhưng họ không tác rời nahu
Tính thống nhất VC của thế giới
Tồn tại của thế giới là tiền đề cho sự thống nhất của thế giới
1: Chỉ có một tg duy nhất và thống nhất là thế giới VC. Thế giới VC tồn tại khách quan, có trước và độc lập với YT con người
2 : Mọi bộ phận của thế giới VC đều có mối liên hệ thống nhất với nhau, là những dạng cụ thể của VC, do VC sinh ra và cùng chịu sự chi phối của những quy luật khách quan phổ biến của thế giới VC
3 : Thế giới VC tồn tại vĩnh viễn, vô hạn và vô tận, không tự sinh ra và ko bị mất đi. Trong thế giới không có gì khác ngoài những quá trình VC đang biến đổi và chuyển hóa lẫn nhau, là nguồn gốc nguyên nhân và kết quả của nhau
Ý nghĩa
Bác bỏ quan niệm sai lầm về tính thống nhất VC của thế giới, khẳng định VC tồn tại khách quan. Thế giới VC là đối tượng nghiên cứu của triết học và các môn khoa học khác
Khi xem xét các sự vật hiện tượng thuộc phải đặt trong mối liên hệ chặt chẽ với các sự vật hiện tượng thuộc khác, chống quan điểm siêu hình trong nhận thức và hành động thực tiễn
MỐI QUAN HỆ GIỮA VẬT CHẤT VÀ Ý THỨC
Vai trò của VC đối với YT
VC là cái có trước, YT có sau, VC là nguồn gốc của YT, VC qđ ND của YT
VC qđ YT: YT chỉ là thuộc tính phản ánh của một dạng VC đặc biệt là bộ óc con người nên chỉ khi có con người thì mới có YT
VC qđ ND của YT vì YT phản ánh tg VC, là mọi hình ảnh về tg VC
VC qđ hình thức biểu hiện và sự biến đổi, pt của YT và ngược lại
Vai trò của YT đối với VC
YT có thể tác động trở lại VC thông qua hđ thực tiễn của cn
Thông qua sự phản ánh, YT trang bị cho cn về hiện thực khách quan( về bản chất và quy luật của đối tượng tác động)
Trên cơ sở đó YT giúp xđ mục tiêu, đề ra phương hướng, xây dựng kế hoạch, lựa chọn phương pháp, phương tiện tác động nhằm cải tạo hiện thực khách quan thông qua hđ thực tiễn của cn
Sự tác động trở lại của YT đối với VC có thể diễn ra theo hai chiều hướng
Tác động tích cực: Nếu nhận thức đúng bản chất và tính quy luật của SV sẽ hướng con người đến hành động đúng, và thúc đẩy sự pt nhanh chóng
Tác động tiêu cực: Nếu nhận thức ko đúng bản chất và tính quy luật của SV sẽ hướng con người đến hành động sai và dẫn tới chỗ phá hoại hoặc kìm hãm sự pt của SV
Ý nghĩa phương pháp luận
Tôn trọng tính khách quan kết hợp tính năng động hiệu quả
Ý THỨC
Nguồn gốc của ý thức
Nguồn gốc tự nhiên
YT là sản phẩm, thuộc tính riêng của một dạng VC sống có tổ chức cao là BỘ ÓC NGƯỜI. Hoạt động YT của con người diễn ra trên cơ sở sinh lí thần kinh của bộ óc người. Vì vậy không thể tách rời YT ra khỏi hoạt động của bộ óc người
Phản ánh là thuộc tính phổ biến của các dạng VC, biểu hiện ra trong sự liên hệ, tác động qua lại giữa các đối tượng VC với nhau. Nếu chỉ có bộ óc thôi mà không có sự tác động của tg bên ngoài để bộ óc phản ánh lại tác động đó thì không thể có YT
Thế giới khách quan là thế giới VC tồn tại bên ngoài con người, là đối tượng phản ánh của bộ óc người
Nguồn gốc xã hội
Lao động: quá trình con người sử dụng công cụ lao động tác động vào tự nhiên nhằm cải biến nó cho phù hợp với nhu cầu của mình
Ngôn ngữ: do nhu cầu lao động và nhờ lđ mà hình thành. Là hệ thống tín hiệu VC mang nội dung hình thức. Không có ngôn ngữ thì YT không thể tồn tại và thể hiện ra được. Là phương tiện giao tiếp, trao đổi thông tin, khái quát hay truyền đạt thông tin...
TÓM LẠI, nguồn gốc trực tiếp quy định sự ra đời phát triển YT là hành động thực tiễn xã hội, mà trực tiếp là lao động và ngôn ngữ, "YT là sản phẩm xã hội, là một hiện tượng xã hội". Ăng ghen: " Bằng lao động, thông qua lao động và ngôn ngữ mà YT con người hình thành, phát triển"
Bản chất và kết cấu của ý thức
Bản chất
YT là sự phản ánh hiện thực khách quan vào bộ óc người một cách năng động và sáng tạo. "YT là hình ảnh chủ quan của tg khách quan" (Ăng ghen)
YT phản ánh tính năng động, sáng tạo
YT là hình ảnh chủ quan của thế giới khách quan
YT mang bản chất xh
Kết cấu
YT là một hiện tượng tâm lý-xh có kết cấu rất phức tạp
Theo chiều ngang
Theo chiều dọc