Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การบำบัดรักษาโรคทางจิตเวช (Treatment for psychiatric disorder) - Coggle…

- - - - Clorpromazine
      - Haloperidol
        
        ฉีด IM มีความเข้ามข้นในร่างกายสูงสุด 10-20 นาที
        
        ดูดซึมได้ดีในทางเดินอาหาร ขับออกทางปัสสาวะและอุจจาระในรูป metabolite และ free form
      - Fluphenazine
        
        ขนาดยาที่ได้ผล 12.5-100 mg ทุก 2-5 สัปดาห์
        
        ฉีดเข้าสะโพก
        
        ผลข้างเคียง มีความเสี่ยงต่อการเกิด EPS มาก
    - - Risperidone
        
        ขนาดยาที่ได้ผล 2-8 mg
        
        ทาน/ฉีดระยะยาว
        
        ผลข้างเคียงอาจมีความดันต่ำเมื่อเปลี่ยนท่า และอาการ EPS
      - Clozapine
        
        ขนาดยาที่ได้ผล 100-300 mg/day
        
        ผลข้างเคียง ง่วงนอน ปัสสาวะลำบาก ความดันต่ำเมื่อเปลี่ยนท่า อาจมีภาวะเม็ดเลือดขาวต่ำ
  - - - Acute dystonia
        
        กล้ามเนื้อบิดเกร็งทันที ตาเหลือก คอบิด หลังแอ่น ลิ้นแข็ง
        
        การรักษา Trihexyphenidyl, Diazepam, Benztropine
      - Akathhisia
        
        รู้สึกกระวนกระวายใจ อยู่ไม่นิ่ง
        
        การรักษา Propranolol, Diazepam
      - Tardive dyskinesia
        
        อาการดูดปาก ขมุบขมิบปาก เคี้ยวปากขยับขากรรไกรไปมา ลิ้นม้วนไปมา
        
        เกิดจากการทานยานานมากกว่า 1 ปี
      - Parkinsonism
        
        กล้ามเนื้อแข็งเกร็ง, สั่นเป็นพักๆ, เคลื่อนไหวช้า, เดินไม่แกว่งแขน, ตัวงอ, สีหน้าเรียบเฉย
        
        การรักษา Benztropine, Trihexyphenidyl
      - Neuroleptic malignant syndrome (NMS)
        
        กล้ามเนื้อแข็งเกร็งอย่างมาก กลั้นปัสสาวะไม่อยู่ serum creatinine สูง ระดับเอนไซม์ CK, AST, ALT, LDH สูง
        
        พบน้อย แต่อาจอันตรายถึงชีวิต
    - - จิบน้ำบ่อยๆ เคี้ยวหมากฝรั่งที่ไม่มีน้ำตาล
    - - จะมีอาการลดลงเมื่อใช้ยา 1-2 สัปดาห์
    - - แนะนำให้ลุก ยืน เดิน นั่งช้าๆ
    - - ใส่เสื้อแขนยาว กางร่ม ทาครีมอันแดด
    - - หลีกเลี่ยงการทำงานในที่สูง รการใช้เครื่องจักร การขับขี่รถ ถ้าง่วงนอนมากขอพบแพทย์เพื่อขอปรับยา
    - - เกิดอาการเหล่านี้ได้ แต่ไม่อันตราย
  - - - โรคจิตเฉียบพลัน
        
        Start slow, Go slow
        
        พิจารณาฉีด IM ถ้าไม่สามารถทานยาได้
        
        ห้ามให้ยาฉีดชนิดออกฤทธิ์ยาว
      - โรคจิตชนิดเรื้อรัง
        
        มีแนวโน้มได้รับประทานยาตลอดชีวิต
        
        ควรได้รับยาขนาดต่ำที่สามารถควบคุมอาการได้
        
        ผู้ป่วยไม่ให้ความร่วมมือ ให้ยาฉีดชนิดออกฤทธิ์ยาวได้
    - - ทบทวนการวินิจฉัย คำนึงถึงโรคร่วม
      - แยกภาวะโรคจิตที่เกิดจากสุรา หรือสารที่ออกฤทธิ์ต่อประสาท
      - กรณีผู้ป่วยทานยาไม่สม่ำเสมอ
        
        พิจารณาให้ยาฉีดชนิดออกฤทธิ์ยาว
        
        ปรับเพิ่มขนาดยา หรือปรับเป็นยาโรคจิตชนิดอื่น
        
        ให้ยาโรคจิตกลุ่มใหม่
    - - ตั้งครรภ์/ให้นมบุตร
        
        ยาสามารถผ่านรกและผ่านน้ำนมได้
        
        หลีกเลี่ยงการทานยาในช่วงตั้งครรภ์ 3 เดือนแรก หากจำเป็นต้องใช้ในขนาดยาที่ต่ำมากๆ
        
        ก่อนคลอด หยุดยาก่อน 5-10 วัน ป้องกันไม่ให้ทารกมีปัญหาทางเดินหายใจ กดการทำงานของสมอง
        
        หลังคลอด หากจำเป็นต้องทานยา ควรงดให้นมบุตร
        
        ห้ามให้ยาฉีดชนิดออกฤทธิ์ยาว
    - - เริ่มนับตั้งแต่ไม่มีอาการโรคจิตเป็นเเวลา 12 เดือน
      - หากอาการไม่กำเริมให้ลดขนาดยาลงได้
      - ให้สังเกตอากรเตือน เช่น นอนไม่หลับ วิตกกังวล เครียด ซึมเศร้า
      - กรณีเป็นโรคจิตเรื้อรัง ให้ชั่งน้ำหนักระหว่างความเสี่ยงที่จะกลับมาเป็นซ้ำกับผลข้างเคียงของยา
- - - - ยาจะเห็นผลภายใน 1-2 สัปดาห์
      - วัตถุประสงค์
        
        ผู้ป่วยตอบสนองต่อยา
        
        บรรเทาอาการที่เป็นอยู่ให้ลดลง
      - ให้ความรู้เรื่องผลข้างเคียงของยา เพื่อให้ผู้ป่วยให้ความร่วมมือในการรักษา
      - การพิจารณาเปลี่ยนยาต้านเศร้า
        
        เปลี่ยนเป็นยาต้ายเศร้าชนิดอื่นในกลุ่มเดียวกัน
        
        เปลี่นนเป็นยาต้านเศร้ากลุ่มอื่น
      - การพิจารณาใช้ยาร่วมกัน
        
        คำนึงถึงปฏิกิริยาระหว่างกันเป็นสำคัญ
    - - ประวัติการตอบสนองต่อยา
      - ความทนต่ออาการไม่พึงประสงค์ของยา
      - การเกิด drug interaction กับยาที่ผู้ป่วยกำลังใช้อยู่
      - พิจารณาจากโรคที่ผู้ป่วยเป็น
      - เภสัชศาสตร์ของยาแต่ละชนิด
      - ราคา
    - - การใช้ขนาดยาเดิมรักษาต่อไป ไม่ให้เกิดอาการกำเริบ 4-9 เดือน แลพลดขนาดยาลงเพื่อหลีกเลี่ยงอาการถอนยา
      - วัตถุประสงค์
        
        ผู้ป่วยกลับมาดำเนินชีวิตตามปกติได้
      - การป้องกันระยะยาว ป้องกันการกลับมาเป็นซ้ำ
        
        ผู้ป่วยมีอาการ major depressive disorder 3 ครั้งขึ้นไป
        
        อายุมากกว่า 50 ปี มีอาการ major depressive disorder 2 ครั้งขึ้นไป
        
        อายุมากกว่า 60 ปี มีอาการ major depressive disorder 1 ครั้งขึ้นไป
    - - สัปดาห์ที่ 1-2 ทางร่างกาย หลับได้ ทานได้
      - สัปดาห์ที่ 3-4 ทางพลังงาน ไม่มีอ่อนเพลีย
      - สัปดาห์ที่ 5-6 ทางอารมณ์
    - - Fluoxetine ได้รับการศึกษามากสุด
      - SSRIs อยู่ใน Category C ยกเว้น Paroxetine
      - การที่ไม่ได้การรักษาเพิ่ม เสี่ยงต่อการฆ่าตัวตาย
  - - - ผลข้างเคียง
        
        Sedation
        
        อาการจะดีขึ้นเมื่อใช้ยาต่อเนื่องระยะหนึ่ง
        
        ทานยาก่อนนอนแล้วตื่นเช้ามายังง่วง ให้ปรับเวลาทานยาให้เร็วขึ้น
        
        ทานยาขนาดต่ำในช่วงกลางวัน ขนาดสูงในช่วงกลางคืน
        
        Anticholinergic effect
        
        เริ่มด้วขนาดต่ำ แบ่งให้หลายครั้ง
        
        ปากแห้ง คอแห้ง
        
        จิบน้ำบ่อยๆ อมน้ำแข็ง อมลูกอม
        
        ท้องผูก
        
        รับประทานผัก ผลไม้ที่มีกากใย ดื่มน้ำเยอะๆ
        
        Postural hypotension
        
        เปลี่ยนอิริยาบถช้าๆ
        
        ควบคุมอาหาร
        
        ออกกำลังกาย
    - - ผลข้างเคียง
        
        Gi distress: nausea
        
        Slower titration ให้พร้อมอาหาร
        
        Insomnia
        
        ให้เป็นมื้อเช้า
        
        อาจให้ Trazodone
        
        Sedation
        
        ให้เป็นก่อนนอน
        
        Akathisia
        
        ลด dose หรือเปลี่ยนเป็นยาต้านเศร้าตัวอื่น
        
        ปวดหัว
        
        ลดขนาดยาลง
        
        slower titation
        
        Sexal dysfunction
        
        ลด dose
        
        เปลี่ยนเป็นยาอื่น
        
        ให้ยาช่วย Sildenafil
        
        Serotonin syndrome กล้ามเนื้อสั่น reflex ไว กล้ามเนื้อกระตุก เม็ดเลือดขาวสูง
        
        หยุดยา serotonergic
        
        รักษาแบบประคับประคอง
        
        ให้ benzodiazepine
- - - - Manic episode full effect 1-2 weeks
      - Depressive episode Onset 4-6 weeks
      - ใช้เพื่อลดความเสี่นงในการฆ่าตัวตายและการตาย
    - - ยา Narrow therapeutic index ระวังเรื่อง Dose ยา
      - ควรเจาะเลือดหลังได้รับยาครั้งแรก 5-7 วัน และเจาะเจาะหลังอาหารมื้อสุดท้ายไปแล้ว 12 hr
      - หญิงตั้งครรภ์
        
        หลีกเลี่ยงการใช้ยาในช่วง First trimester
        
        ยาถูกขับออกทางน้ำนมมาก ถ้าใช้ยา ควรหยุดให้นมบุตร
    - - ระยะสั้น
        
        ปัสสาวะบ่อย ปากแห้ง
        
        ลดขนาดยา เปลี่ยนยาเป็นมื้อเดียว
        
        คลื่นไส้อาเจียน ปวดท้อง
        
        เพิ่มขนาดยา
        
        ทานยาพร้อมอาหาร
        
        มือสั่น
        
        อาจให้ Propranolol
        
        อ่อนเพลีย
        
        ลดขนาดยา
      - ระยะยาว
        
        Hypothyroidism
        
        หยุดยา หรือให้ Levothyroxine
        
        Leucocytosis
        
        ติดตาม CBC
        
        Interstitial fibrosis
        
        หยุดยา
    - - แบ่งเป็น 3 ระดับ
        
        mild Toxicity (1.5-2.0 mEq/L)
        
        ท้องเสีย อ่อนเพลีย เดินเซ
        
        Moderate Toxicity (2.0-2.5 mEq/L)
        
        กล้ามเนื้อมัดเล็กกระตุก Depp tendon reflex ไว ระบบไหลเวียนโลหิตล้มเหลว
        
        Severe Toxicity (>2.5 Meq/L)
        
        ชัก ระบบหายใจล้มเหลว ไตวาย เสียชีวิต
      - การรักษา
        
        หยุดยาทันที
        
        เจาะแลป
        
        รักษาสมดุลน้ำและเกลือแร่
        
        ทำ Hemodialysis
        
        กรณีที่ทำ
        
        Coma, shock, Severe dehydrate
        
        ระดับยาลิเทียม> 3-4 mEq/L
        
        อาการไม่ดีขึ้นใน 24 hr
  - - - Gastrointestinal complaints
        
        รับประทานพร้อมอาหาร
        
        เริ่มยาในขนาดต่ำ
      - Daytime sedation
        
        ปรับการทานยาเป็นมื้อก่อนนอน
      - Fine hand tremors
        
        เพิ่มยา Prapranolol
      - ผมร่วง (ชั่วคราว)
        
        เพิ่มวิตามินที่มี Zinc และ Selenium
      - Hepototoxicity
        
        สังเกตอาการคลื่นไส้ อาเจียน เบื่ออาหาร ตัวเหลือง บวม หากมาอาการให้รีบมาพบแพทย์
  - - - คลื่นไส้ อาเจียน
        
        ค่อยๆ ปรับเพิ่มขนาดยา
      - ง่วงซึม เดินเซ เห็นภาพซ้อน
        
        ลดขนาดยา
      - Stevens-Lohnson syndropme
        
        หยุดยา รักษาตามอาการ
      - Luecopenia
        
        พบบ่อย เป็นชั่วคราว ไม่รุนแรง
  - - - คลื่นไส้ ง่วงซึม อ่อนเพลีย เวียนศีรษะ เดินเซ
      - Stevens-Johnson syndrome
  - - - หลีกเลี่ยงการใช้ยาในช่วง First trimester
      - ยาถูกขับออกทางน้ำนม หากต้องทานยาควรหยุดให้นมบุตร
- - - - shot action
        
        พบ interdose anxiety บ่อย
        
        พบ Renound anxiety
        
        ความเสี่ยงต่อการติดยาสูง
        
        มีความรุนแรงของภาวะขาดยามาก
        
        พบ Paradoxial side effect เกิดบ่อย
        
        พบ Anterograde amsenia บ่อย
        
        มีการดูดซึมเร็วหากฉีดเข้ากล้ามเนื้อ
      - ผลเสีย
        
        ส่งผลต่อระบบประสาทส่วนกลาง
        
        ให้ activated chorcoal ลดการดูดซึม หากอาการไม่รุนแรง
        
        การให้ Flumazenil หากอาการรุนแรง เช่น Coma ซึมมาก
        
        แนะนำไม่ให้ขับรถ หรือทำงานกับเครื่องจักร
        
        ผลต่อระบบอื่นๆ เช่น คลื่นไส้ อาเจียน ปากแห้ง ลิ้นบวม
        
        ทำให้ดื้อยา ติดยาได้
        
        หากหยุดยาจะมีอาการถอนยา
      - Long action
        
        การสะสมของยาบ่อย
        
        ฤทธ์ง่วงตกค้างน้อย-ปานกลาง
        
        ความเสี่ยงต่อการติดยาสูง
        
        ความรุนแรงของภาวะขาดยาน้อย-ปานกลาง
        
        มีการดูดซึมช้าหากฉีดเข้ากล้ามเนื้อ
        
        ความเสี่ยงต่อการฉีดเข้ากล้ามเนื้อสูง หากฉีดเร็ว
        
        Active metabolite สูง
    - - ฺBata-Blocker : Propranolol
        
        ช่วยลดอาการทางกาย เช่น ใจสั่น มือสั่น
      - Antidepressant
        
        เหมาะกับอาการวิตกกังวลจากโรคซึมเศร้า
      - ฺBuspirone
        
        ไม่ง่วงนอน ไม่ทำให้เสพติด
      - Antihistamine
        
        มีฤทธิ์ Sedative
  - - - Low potency, long acting benzodiazepines
      - Chronic anxiety ให้ antidepressant+benzodiazepines
    - - Low potency, long acting benzodiazepines
      - Acute phase
        
        reduction of symptoms
        
        alprazolam ยาออกฤทธิ์เร็ว
        
        clonazepam ไม่มี interdose anxiety
      - Long term
        
        use benzodiazepine
        
        ถ้าติดยา พิจารณาให้ SSRI
        
        ทำให้เกิดอาการถอนยาเมื่อหยุดยา
        
        ค่อยๆปรับลดขนาดยาลง
    - - Acute phase
        
        ลดอาการทางกายของการวิตกกังวล เช่น หน้าแดง วูบวาบ เหงื่ออก
        
        ใช้ยา Cloazepam
      - Continuation
        
        ลดอาการวิตกกังวล ถึงความสามารถในการจัดการ
    - - Benzodiazepine ช่วยลดอาการขาดสุรา
        
        Agitation
        
        Tremor
        
        delirium tremens
        
        hallucination