Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
CHƯƠNG 4 - Coggle Diagram
CHƯƠNG 4
ĐỘC QUYỀN VÀ ĐỘC QUYỀN NHÀ NƯỚC TRONG NỀN KTTT
1. Nguyên nhân:
Sự phát triển của lực lượng sản xuất ➜ thành tựu KHKT ra đời ➜ tăng năng suất lao động ➜ thúc đẩy sản xuất
Cạnh tranh ➜ DN nhỏ và vừa liên kết thành DN quy mô lớn
Khủng hoảng kinh tế và phát triển tín dụng
2. Nguồn gốc LN độc quyền cao:
Lao động công nhân trong xí nghiệp độc quyền
Lao động không công trong xí nghiệp ngoài
Giá trị thặng dư tư bản nhỏ mất do thua thiệt trong canh tranh
3. Khái niệm độc quyền nhà nước:
Nhà nước giữ vị thế độc quyền ➜ duy trì các tổ chức độc quyền nắm lĩnh vực then chốt trong nền kinh tế ➜ sự ổn định chính trị
4. Nguyên nhân hình thành ĐQNN:
Tích tự tập trung sản cao ➜ điều tiết sx và phân phối từ trung tâm thống nhất
Một số ngành vai trò quan trong, tư nhân không tham gia (vốn đầu tư lớn, thu hồi chậm, ít lợi nhuận)
➜ giáo dục, khoa học cơ bản, năng lượng sạch, cơ sở hạ tầng
Độc quyền tư nhân ➜ phân hóa giàu - nghèo ➜ can thiệp bằng chính sách xã hội ➜ trợ cấp thất nghiệp, phúc lợi xã hội,...
Bành trướng độc quyền quốc tế ➜ sự điều tiết NN rào cản quốc gia (thuế, quy định pháp lý)
5. Bản chất ĐQNN
Kết hợp sức mạnh ĐQTN với NN ➜ bộ máy NN phụ thuộc vào tổ chức độc quyền
NN can thiệp ➜ bảo vệ lợi ích ĐQTN cứu nguy cho chủ nghãi tư bản
NN trở thành tư bản ➜ sở hữu DN, sản xuất kinh doanh và bóc lột lao động
NN tổ chức & quản lý tổ chức thuộc kinh tế NN ➜ điều tiết bằng đòn bẩy kinh tế
6. Tác động độc quyền trong nền KTTT
Tác động tích cực
Cơ hội cho nghiên cứu, triển khai, thúc đẩy tiến bộ KHKT
Tăng năng suất lao động, năng lực cạnh tranh
Góp phần thúc đẩy kinh tế phát triển theo hướng sx hiện đại
Tác động tiêu cực
Cạnh tranh không hoàn hảo ➜ thiệt hại cho người tiêu dùng và xã hội
Kìm hãm sự tiến bộ kỹ thuật ➜ kìm hãm phát triển kinh tế, xã hội
ĐQNN bị chi phối bởi lợi ích cục bộ ➜ tăng phân hóa giàu - nghèo
QUAN HỆ CẠNH TRANH & ĐỘC QUYỀN TRONG NỀN KTTT
1. Khái niệm:
Độc quyền là sự liên kết DN lớn, thâu tóm sản xuất và tiêu thụ hàng hóa.
Định giá cả độc quyền ➜ lợi nhuận độc quyền cao.
2. Quan hệ cạnh tranh:
Giữa các tổ chức độc quyền
Tổ chức độc quyền vs DN ngoài độc quyền
Nội bộ các tổ chức độc quyền