Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Additional drug use in Psychiatry - Coggle Diagram

- - - - Mesolimbic pathway (positive symptoms) ex. delusion, hallucination
      - Mesocortical pathway (negative symptoms) ex. diminished emotional expression, avolition, alogia, anhedonia, asociality and cognitive
      - Nigrostriatal pathway (extrapyramidal side effect : EPS)
      - Tuberoinfundibular pathway : prolactin หลั่งมาก เกิด galactorrhea and gynecomastia
      - Receptor อื่นๆ
        
        Histamine H1 : ทำให้ง่วงซึม เจริญอาหาร นน.เพิ่ม
        
        a1-adrenergic : ลล.ขยาย เกิด orthostatic hypotension ได้
        
        Muscarinic M1 : เกิด anticholinergic effects น้ำลายน้อย ตาพร่า ท้องผูก ปัสสาวะลำบาก
    - - Phenothiazine
        
        Chlorpromazine, Thioridamazine, Perphenazine, Trifluoperazine
      - Thioxanthene
        
        Zulcopentixol, Flupentixol
      - Butyrophenone
        
        Haloperidol
      - Diphenylbutylpiperidine
        
        Pimozide
    - - Extrapyramidal syndrome (EPS)
        
        Acute dystonia
        
        S/S : muscle spasm, torticollis, กล้ามเนื้อใบหน้ากระตุก, ขากรรไกรแข็ง, น้ำลายไหล, ลิ้นคับปาก, พูด
        
        I : รายที่ไม่รุนแรงให้หยุดยา รายที่รุนแรงดูแลให้ได้รับยาตามแผนการรักษา
        
        Akathisia
        
        S/S : เกิด 2-3 w.แรกหลังใช้ยา กระวนกระวาย กระสับกระส่าย อยู่ไม่นิ่ง ผุดลุกผุดนั่ง มือแขนสั่น อาการคล้าย agitation
        
        I : ระวังอุบัติเหตุ และการรบกวนผู้อื่น ดูแลเรื่องการรับประทานอาหาร
        
        Parkinsonism
        
        S/S : พบใน 4 w.แรก อาการคล้ายโรค Parkinson เช่น Akinesia, เดินขาลาก, Tremor, Ragidity, Mask face, กลืนน้ำลายไม่ลง น้ำลายเต็มปาก
        
        I : อธิบายให้ pt. ทราบว่าอาการเหล่านี้จะหายไปเมื่อได้รับยาแก้แพ้ เพื่อลดความวิตกกังวล
        
        Tardive dyskinesia
        
        S/S : เคลื่อนไหวซ้ำๆของกล้ามเนื้อหน้า ลิ้น ลำคอ pt. can’t control เช่น ดูดปาก แลบลิ้น เลียริมฝีปาก แสยะใบหน้า กลืนลำบาก
        
        I : หากพบอาการ ดูแลให้อาหารที่มีแคลสูง อาหารอ่อน ให้ pt.พักผ่อนให้เพียงพอ ฝึกพูดช้าๆ ให้ pt. พูดถึงความรู้สึกของตัวเอง
      - Neuroleptic malignant syndrome (NMS)
        
        S/S : กล้ามเนื้อเกร็ง ใจเต้นเร็ว เหงื่ออกมาก ไข้สูง ปัสสาวะออกน้อย BPไม่สม่ำเสมอ rest failได้
        
        I : เมื่อพบอาการให้รีบรายงานแพทย์
      - Anticholinergic side effect
        
        ปากแห้ง
        
        I : ให้อมน้ำแข็งหรือจิบน้ำบ่อยๆ
        
        ตาพร่า
        
        I : ให้ pt. เลี่ยงการขับรถ ระวังพลัดตกหกล้ม
        
        ปัสสาวะลำบาก
        
        I : record I/O เพื่อดูความสมดุลของน้ำที่ได้รับและออก
        
        ท้องผูก
        
        I : แนะนำให้รับประทานอาหารที่มีกากใยสูง เช่น ผัก ผลไม้ ดื่มน้ำเยอะๆ หากไม่มีข้อห้ามให้ออกกำลังกาย
      - Adrenergic
        
        BP สูง-ต่ำเมื่อเปลี่ยนอิริยาบถ ทำให้มีอาการวิงเวียนศีรษะและหน้ามืด
        
        I : แนะนำให้ลุกช้าๆ วัด BP ท่านอนและท่ายืนเพื่อเปรียบเทียบกัน
      - Endocrine
        
        ผู้หญิงมีการเพิ่มของ prolactin น้ำนมและปจด.ผิดปกติ ผู้ชายอาจมีเต้านมโต อสุจิหลั่งลดลง หิวบ่อย กินจุ นน.เพิ่ม
        
        I : อธิบายให้ pt. ฟังว่าอาการเหล่านี้เกิดชั่วคราวจะกลับมาเป็นปกติในภายหลัง แนะนำเรื่องอาหารและออกกำลังกาย
      - Skin reaction
        
        ลมพิษ ผิวหนังอักเสบเพราะไวต่อแสงแดด ผิวไหม้ คล้ำ แดง
        
        I : หยุดยาหรือให้ยาแก้แพ้ แนะนำให้ pt. ระวัง ใส่เสื้อแขนยาวหรือกางร่ม ให้ยาทางผิวกันแดดเมื่อจะออกไปข้างนอก
      - Hepatic
        
        ดีซ่านจากยา chlorpromazine 1-2 เดือนแรกของการใช้ยา
        
        I : สังเกตอาการดีซ่าน เช่น ตัวเหลือง ตาเหลือง
      - Hematologic