SKUTKI UBOCZNE CHEMIOTERAPII I ICH WPŁYW NA DOBÓR DIETOTERAPII

SKUTKI UBOCZNE

zmęczenie

biegunka

nudności i wymioty

zaburzenia węchu i smaku

brak łaknienia

zaparcia

suchość jamy ustnej

kłopoty z przełykaniem

LECZENIE ŻYWIENIOWE

NUDNOŚCI I WYMIOTY

jeść na siedząco

unikać potraw wysokotłuszczowych

jeść często małe porcje

pić zimne płyny, nie kwaśne, napoje imbirowe (woda, herbata)

unikać silnie pachnących i mocno przyprawionych potraw

herbata miętowa może nasilać wymioty

nie jeść 2h przed i po chemioterapii

ograniczyć błonnik, produkty lekkostrawne np. białe pieczywo, kefiry, jogurty naturalne

pić solone płyny np. buliony warzywne, rosół

SUCHOŚĆ JAMY USTNEJ

unikanie suchego i lepkiego pożywienia

ssanie kostek lodu między posiłkami

przed posiłkiem należy wypić szklankę wody z cytryną

BIEGUNKI

wykluczyć surowe owoce i warzywa

należy dusić, gotować na parze lub piec

unikać schłodzonych produktów, smażonych, słodzonych, produktów z laktozą

dodatek gałki muszkatołowej do potraw zmniejsza perystaltykę

unikać produktów drażniących i pobudzających perystaltykę jelit

banany, tosty pszenne, kakao na wodzie

zażywać enzymy trawienne w tabletkach

NAWADNIANIE PODCZAS CHEMIOTERAPII

odwodnienie może też nasilać wymioty, nudności, zaparcia, bóle głowy

często pacjenci nie lubią i nie chcą pić wody warto stosować dodatki do wody (cytryna, pomarańcza), lekkie napary z czarnej herbaty

usuwanie metabolitów leków chemioterapii

soki zalecane - świeżo wyciskane w ilości 200 ml na dobę

8-10 szklanek wody na dobę

DOBÓR DIETOTERAPII

dodatkowym, pożądanym wsparciem diety, poprawiającym procesy metaboliczne w mięśniach, są dobrane indywidualnie ćwiczenia aerobowe i oporowe

większość chorych powinna mieć też prowadzoną psychoterapię z zaangażowaniem bliskich

chory powinien otrzymać zindywidualizowane zalecenia dietetyczne od dietetyka po kompleksowej klinicznej, antropometrycznej i biochemicznej ocenie stanu odżywienia

DIETA - OGÓLNIE

TŁUSZCZE

Energia i podstawowe składniki pokarmowe w chorobach nowotworowych

według zaleceń ESPEN z 2021 r podaż energii powinna się wahać przeciętnie od 25 do 30 kcal/kg m.c., ale podaż powinna być ustalona indywidualnie

w przypadku wystąpienia niedożywienia dieta powinna być wysokoenergetyczna i wysokobiałkowa

BIAŁKO

podaż pełnowartościowego białka powinna być zwiększona i wynosić 1g/kg m.c. i - jeśli to możliwe - należy dążyć do 1,5 g/kg m.c. dziennie

dieta bogata w białko sprzyja szybszej regeneracji organizmu

chory powinien spożywać średnio 100-120 g białka na dzień, jednak podaż tego składnika oblicza się indywidualnie, zależnie od płci, wieku, masy ciała, aktywności fizycznej i zaawansowania choroby

źródła białka: mleko, twaróg, jaja, chude wędliny i mięso (kurczak, królik, młoda wołowina, cielęcina) oraz produkty pochodzenia roślinnego, takie jak produkty zbożowe, pieczywo, kasze, makarony i ryż

z nabiału szczególnie polecane są jogurty i kefiry, ponieważ mają mają zmniejszoną ilość laktozy, zawierają bakterie probiotyczne, które tworzą barierę ochronną przewodu pokarmowego, usprawniają jego funkcje oraz wzmacniają odporność

powinny pochodzić z ryb oraz olejów rybnych i roślinnych

zawartość NNKT z rodziny n-3 ma działanie antykancerogenne

dzięki obecności kwasów eikozapentaenowego i dokozaheksaenowego, alkilogliceroli i skwalenu obserwuje się mniej działań ubocznych występujących po podaniu leków cytotoksycznych lub radioterapii oraz szybsza regeneracje komórek po zastosowanym leczeniu

ograniczenie nasyconych kwasów tłuszczowych, które sprzyjają rozwojowi raka jelita grubego, w mniejszym stopniu raka prostaty, jajnika i sutka

duże spożycie mięsa zwiększa stężenie nitrozoamin - silnych związków rakotwórczych

WITAMINY I SKŁADNIKI MINERALNE

antyoksydanty , wymiatając wolne rodniki, wykazują działanie antykancerogenne oraz w znacznym stopniu zapobiegają nawrotom choroby

kwas askorbinowy

tokoferol

beta-karoten

pierwiastki - magnez i selen

fitozwiązki obecne w warzywach i owocach, które zawierają flawonoidy, indole i fenole

winogrona, czereśnie i truskawki - kwas elaginowy

owoce cytrusowe - flawonoidy oraz luteina

w pomidorach - likopen

brokuły - indole i glukozynolany - ulegają przemianie do sulfonianów, które zmniejszają ryzyko wystąpienia nowotworów płuc i jelita grubego

problem

zaburzenie odczuwania smaku

przedwczesne odczuwanie sytości


zapalenie żołądka/przełyku


zaparcia

PRODUKTY NIEDOZWOLONE

DIETA

dieta płynna, lekka;
zmiana konsystencji i temperatury


soki, cytrusy, banany, mięso, ostre przyprawy, chleb z ziarnami, gorące i zimne produkty


DIETA

PRODUKTY NIEDOZWOLONE

dieta zwyczajowa z dużą ilością produktów zimnych, produkty mleczne, eksperymentowanie tzn. wypróbowywanie nowych produktów jest pożądane


czerwone mięso, kawa, mocna herbata


PRODUKTY NIEDOZWOLONE

DIETA

dieta wysokokaloryczna z produktów o dużej gęstości energetycznej (nie można zwiększać kaloryczności cukrem prostym, nowotwór żywi się cukrem)


niskotłuszczowe


DIETA

PRODUKTY NIEDOZWOLONE

dieta zwyczajowa z dodatkiem błonnika, dodatkowe płyny


produkty i napoje gazotwórcze, produkty tłuste i z dużą ilością cukru