Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
BỆNH GHẺ - Coggle Diagram
BỆNH GHẺ
Đại cương
Dịch tễ
thường xuất hiện ở vùng dân cư đông đúc, nhà ở chật hẹp, thiếu vệ sinh
Tác nhân gây bệnh
Sarcoptes Scabiei
Đặc điểm sinh học
có 8 chân, màu nâu trắng
con cái lớn hơn con đực, khi trưởng thành dài 400 µm
sau khi giao phối, con đực chết, con cái đào hầm dưới da trong lớp thượng bì ( rãnh/hang ghẻ)
tiết ra enzym phân giải protein lớp tb sừng
mở rộng rãnh
đẻ 2-3 trứng mỗi ngày, chết sau 4-6 tuần
Ấu trùng nở trong 3-4 ngày và lột xác 3 lần trong hang để đến tuổi trưởng thành
Số lượng cái ghẻ ở thể cổ điển thấp 10-15 con
Thể ghẻ vảy( ghẻ Nauy): hàng triệu con cái ghẻ
Cái ghẻ hoạt động nhiều về đêm, chết sau khi ra khỏi kí chủ 24-36h , nhiệt độ lạnh và độ ẩm cao có thể sống lâu hơn
Lây truyền
từ người sang người qua
vật dùng chung: mặc chung đồ, giặt chung đồ, phơi chung
tiếp xúc da: bắt tay, ôm hôn
quan hệ tình dục
lây nhanh ở nơi chật chội, đông người
Lâm sàng
Thời gian ủ bệnh 2-3 tuần
Ghẻ cổ điển
ngứa, khó chịu nhất là về đêm
cái ghẻ đào hầm và đẻ trứng vào ban đêm
Sang thương da
sẩn, mụn nước, hồng ban, vết cào gãi
mụn mủ, bóng nước đôi khi
rãnh ghẻ 2-15mm xám, đỏ, nâu ngoằn ngoèo
Vị trí: nhiều vùng, thường gặp mặt bên và kẽ ngón, mặt gấp cổ tay, mặt duỗi đầu gối,nách, quanh rốn, quanh núm vú, vùng eo, cqsd nam ( bìu, dương vật, quy đầu), mông, mặt trong đùi , mặt bên và sau bàn chân
phần lưng và đầu thường ko có sang thương, trừ th trẻ nhỏ
tổn thương ở trẻ nhỏ thường là viêm hơn, mụn nước hoặc bóng nước
sang thương dạng nốt ít gặp hơn trong thể cổ điển, nốt hồng ban 5-6mm, sờ chắc, rất ngứa
vị trí: bẹn, nách, cqsd, mông
Ghẻ vảy(ghẻ Nauy-ghẻ tăng sừng)
thường gặp ở bn suy giảm miễn dịch, ng cao tuổi, dùng corticoid lâu ngày
mảng hồng ban giới hạn ko rõ
vảy tróc
vảy dày
nút da
vị trí: tất cả các vùng, thường gặp: đầu, tay, chân
ko điều trị có thể lan toàn thân
ngứa ít hoặc ko ngứa
có thể tìm thấy rất nhiều cái ghẻ trong các lớp vảy
lây nhiễm cao
Chẩn đoán
Chẩn đoán xác định
Tiêu chuẩn chẩn đoán
Sang thương cơ bản: sẩn mụn nước rải rác, tập trung ở các vùng da non như kẽ ngón tay, mặt trong cổ tay, mặt trong đùi, quanh rốn, cqsd
Cơ năng: ngứa nhiều về đêm
Tính chất dịch tễ: nhiều người xung quanh cùng bị
Tìm thấy luống ghẻ
Tìm thấy cái ghẻ
Chẩn đoán phân biệt
Tổ đỉa
Mụn nước tập trung vùng rìa ngón tay, bàn tay, bàn chân, tái phát nhiều lần
Chí rận
ngứa ở lưng, sau gáy, da đầu
Chàm thể tạng
mụn nước trên nền hồng ban, tập trung thành đám , vị trí đối xứng 2 tay,2 chân, thân mình, tái phát nhiều lần
Săng ghẻ phân biệt với săng giang mai
Điều trị
Nguyên tắc
Chẩn đoán sớm và điều trị thích hợp, tránh biến chứng, lây lan cho cộng đòng
Điều trị tất cả thành viên trong gia đình, tập thể, nhà trẻ,...
Bôi thuốc đúng cách
Vệ sinh quần áo cá nhân
Thuốc
Gammabenzen 1%
bôi 1 lần duy nhất, độc tính hệ tk, ccd trẻ <2t
Permethrin 5%
bôi 1 lần duy nhất, ccd trẻ <2t
Benzoate de benzyl
Bôi 3 đêm liên tiếp
dùng cho trẻ <2t có thể gây MetHb, dễ kích ứng da
Diethylphtalate (DEP)
bôi 3 đêm liên tiếp, dùng đc cho trẻ em
Esdepallethrine
dùng đc cho pnct và cho con bú
thận trọng trên bn hen suyễn
Lưu huỳnh
hiệu quả ko cao, dùng đc cho trẻ em
Crotamiton
hiệu quả ko cao
Bôi thuốc đúng cách
Tắm thuốc tím pha loãng 1/10000 hoặc xà bông ghẻ
Bôi thuốc vào buổi tối từ cổ đến chân, mặc quần áo sạch sẽ, 24h sau tắm lại
Nếu ghẻ chàm hóa hoặc bội nhiễm p bôi thêm Eosin 2% Milian, Castellani
Ghẻ Nauy: ngâm, tắm toàn thân sau đó bôi mỡ salicyle để bong sừng rồi mới bôi thuốc ghẻ
Diệt nguồn lây
Cái ghẻ chết khi ra khỏi kí chủ 3 ngày
Để quần áo trong tủ >3 ngày rồi mới mặc lại
Cái ghẻ chết ở 60 độ C
quần áo đang mặc nên đun sôi trong 5p
Diễn tiến
khỏi bệnh >95% , hết ngứa sau 2-3 tuần, ko để lại di chứng
ko điều trị hoặc điều trị ko đúng sẽ để lại các biến chứng
Biến chứng
Chàm hóa
Bội nhiễm
mụn nước xen kẽ mụn mủ, có thể phù nề, loét
Lichen hóa
BN gãi nhiều, da dày, thâm
Viêm cầu thận cấp
gặp ở bn ghẻ bội nhiễm