TÁI HẤP THU VÀ BÀI TIẾT Ở ỐNG THẬN

Ống lượn gần

65% các chất đc tái hấp thu tại ống lượn gần

Tb có nhiều ti thể, màng tb phía lòng ống có bờ bàn chải

Tái hấp thu Na+

Bờ màng đáy: Cơ chế tích cực nguyên phát

nhờ bơm Na+-K+ -ATPase

bơm Na+ từ bào tương tb biểu mô ra dịch kẽ

Bờ lòng ống

Cơ chế tích cực thứ phát (đồng vận chuyển)

màng của bờ bàn chải có nhiều protein mang Na+

Tái hấp thu glucose

tái hấp thu hoàn toàn tại ống lượn gần, chỉ tái hấp thu tại đây

Bờ lòng ống: cơ chế vận chuyển tích cực thứ phát đồng vận chuyển Na+

Cơ chế khuếch tán thụ động do

nồng độ Na+ trong lòng ống > trong tế bào

điện thế dương trong lòng ống, điện thế âm trong tế bào

năng lượng do Na+ di chuyển theo chiều bậc thang nồng độ

Bờ màng đáy

cơ chế khuếch tán hỗ trợ có protein mang

glucose vận chuyển ra dịch kẽ

Khi nồng độ glucose huyết tương thấp hơn 180mg/dl, ống lượn gần tái hấp thu hết glucose trong dịch lọc

Tái hấp thu acid amin và protein

cơ chế tương tự glucose

phân tử protein có kích thước lớn

ko qua đc màng tb

tái hấp thu theo cơ chế ẩm bào

Tái hấp thu nước

hấp thu tại ống lượn gần 65%

nước thụ động đi theo Na+ và glucose theo cơ chế thẩm thấu

dịch đi tới quai Henle là đẳng trương

Tái hấp thu Cl- và Urea

Nồng độ Cl- và Urea trong lòng ống tăng

tái hấp thu thụ động theo cơ chế khuếch tán đơn thuần

Cl- còn có sự chênh lệch điện thế

ion Na+ tái hấp thu kéo theo các ion âm

cơ chế vận chuyển tích cực thứ phát

65% Cl- đc tái hấp thu ở ống lượn gần, 50% Urea đc tái hấp thu

Tái hấp thu HCO3- và bài tiết H+

Bờ lòng ống

cơ chế vận chuyển tích cực thứ phát ngược chiều

Protein mang Na+ từ lòng ống vào tb biểu mô đồng thời H+ đi từ tb biểu mô ra lòng ống

H+ kết hợp HCO3-

H2CO3

H2O+ CO2

CO2 hoà tan qua lớp lipid màng vào trong TB biểu mô, nhờ men carbonic anhydase trở lại thành H2CO3, và HCO3- và tái hấp thu về dịch kẽ

mỗi 1 ion H+ bài tiết thì ống lượn gần tái hấp thu 1 ion HCO3-

Bài tiết NH3

khuếch tán thụ động từ tb biểu mô ra dịch lọc

Tái hấp thu 1 số chất khác

Ion acetoacetat tái hấp thu hoàn toàn

Vận chuyển tích cực thứ phát nhờ Na+ : Ca2+,Mg 2+, PO4 3-, SO4 2-, NO3 -,urat

K+ đc tái hấp thu 65%

Creatinin ko đc tái hấp thu, đc bài tiết 1 lượng nhỏ vào dịch lọc, nồng độ trong ống tăng lên 140 lần

Quai Henle

Dịch đến quai Henle là đẳng trương

Nhánh xuống

thấm nước mạnh, thấm vừa với Na+ và Cl-

tái hấp thu nước mạng theo cơ chế khuếch tán thụ động

Na+,Cl- khuếch tán từ dịch kẽ ưu trương vào lòng ống

lòng ống ưu trương dần, cao nhất ở chóp quai Henle,1200 mOsm/L

Nhánh lên

gần như ko thấm nước, thấm cao với Na+,Cl-

dịch trong lòng ống giảm dần độ ưu trương

đến đoạn sau ống lượn xa trở thành nhược trương, 100 mOsm/L

độ thẩm thấu của dịch kẽ thận tăng dần từ vùng vỏ đến vùng tuỷ

dịch kẽ tuỷ thận luôn ưu trương

Ống lượn xa

Tái hấp thu Na+

cơ chế giống ống lượn gần

Phụ thuộc hoàn toàn vào aldosteron

Na+,K+ tái hấp thu 27%

Tái hấp thu nước

Bài tiết K+

nhờ hoạt động bơm NA+-K+-ATPase

2 yếu tố giúp điều hoà bài tiết K+

nồng độ K+ dịch ngoại bào

Aldosteron

tăng tiết aldosteron tăng thải K+ ra nước tiếu

tái hấp thu mạnh ở đoạn sau ống lượn xa do

dịch trong ống đoạn sau rất nhược trương, dịch kẽ ( vùng vỏ thận) đẳng trương

Tái hấp thu Na+ mạnh nhờ aldosteron

ADH làm tăng tính thấm màng tb biểu mô ống lượn xa với nước

10%

sự tái hấp thu nước nhiều hơn Na+ nên dịch tới ống góp là đẳng trương

Bài tiết H+

Bài tiết NH3

ở đoạn sau ống lượn xa , theo cơ chế vận chuyển tích cực nguyên phát nhờ H+-ATPase trên màng tb phía lòng ống

đảm bảo pH máu luôn ở trong khoảng 7.38-7.4

cơ chế khuếch tán thụ động

kết hợp với H+ thành NH4+ thải ra nước tiểu

Ống góp

tương tự đoạn sau ống lượn xa

dịch kẽ tuỷ thận ưu trương, dịch ống góp đẳng trương

thuận lợi cho tái hấp thu nước

Sự hỗ trợ của ADH

đưa 3Na+ từ tb biểu mô ra dịch kẽ và 2 K+ từ dịch kẽ vào tb biểu mô

K+ thấm ngược trở lại

Nồng độ Na+ và điện thế trong tb thấp hơn lòng ống

Nhánh lên dày

H+ + NH3

NH4+

điều hoà pH trong dịch ống

khi cao hơn,glucose xuất hiện trong nước tiểu

180mg/dl là ngưỡng đường của thận

Nhánh lên mỏng

Na+,CL- tái hấp thu theo cơ chế khuếch tán đơn thuần

Tái hấp thu Na+,CL-,K+ theo cơ chế tích cực thứ phát

15%

tăng tổng hợp protein mang và enzym cần thiết cho sự vận chuyển Na+

cơ chế vận chuyển tích cực nguyên phát

vận chuyển tích cực

Dịch kẽ thận quanh các nephron vỏ ko ưu trương

do hệ thống mm quanh quai Henle rất phong phú

Dịch kẽ tuỷ thận luôn ưu trương

Mạch thẳng Vasta recta

chạy song song quai Henle

máu chảy rất ít và chậm

mang đi rất ít Na+ và Cl-

27 lít

117 lít

18 lít

click to edit

cơ chế vận chuyển tích cực, tăng diện tích tiếp xúc với dịch trong ống thận lên 20 lần