Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

CHỨC NĂNG TIẾT ĐƯỜNG TIÊU HOÁ(THI), men enterokinase, Bài tiết HCl,…

- - - - tiết α amylase
    - - tiết cả 2 thành phần
    - - tiết dịch nhầy
  - - - nằm trong hành tuỷ( trung tâm phó giao cảm)
      - nằm trong sừng bên tuỷ sống từ đoạn lưng đến thắt lưng (trung tâm giao cảm)
    - - Sợi phó giao cảm chạy đến tuyến dưới hàm, dưới lưỡi theo dây tk màng nhĩ( đôi TK sọ số VII), đến mang tai theo dây tk lưỡi hầu IX
      - 2 hệ thống: giao cảm và phó giao cảm
      - Sợi giao cảm xuất phát từ đoạn tuỷ ngực II-VI và chạy lên hạch giao cảm cổ trên cùng thì dừng lại
  - - - Chất nhầy
        
        1 mucopolyprotein làm nước bọt quánh và có độ keo dính
      - Enzym amylase (Ptyalin)
        
        Men α amylase chuyển tinh bột chín thành đường mantose, maltotriose, oligosaccarid
        
        Hoạt động tối ưu ở pH 6.5, mất tác dụng khi pH =4
    - - khi pH tăng carbonat,phosphate sẽ kết tủa quanh răng thành cao răng
        
        K+ nhiều gấp 7 lần , HCO3- nhiều gấp 3 lần so với huyết tương
        
        Tình trạng bệnh lý bị mất nước bọt khỏi cơ thể
        
        mất nhiều ion K+
        
        liệt
  - - - thức ăn kích thích vào niêm mạc miệng
        
        tiết nước bọt thông qua dây phó giao cảm
    - - phản xạ: nhìn, ngửi, nghĩ
  - - - việc nuốt, nếm được thực hiện dễ dàng
    - - cuốn đi vi khuẩn gây bệnh
      - chứa 1 số chất diệt vi khuẩn(ion thyoxanat, lysozyme) và kháng thể tiêu diệt vi khuẩn
      - trung hoà acid do vi khuẩn ở miệng giải phóng và acid trào ngược từ dạ dày lên
- - - - tb G tiết gastrin
  - - - Muối clorua(Na,K,Ca)
      - Muối phosphate
    - - Biến tiền men pepsinogen thành pepsin hoạt động, tạo pH tối thuận cho pepsin hoạt động
      - Sát trùng các vi trùng: liên cầu, tụ cầu,E.Coli
      - Ngấm vào vị trấp gây mở môn vị, vị trấp chuyển sang tá tràng gây đóng môn vị
      - Khi bị kích thích TB viền bài tiết 1 dung dịch chứa 150mmol Hcl/lít,pH ~ 1, cao gấp 1 triệu lần nồng độ H+ trong máu động mạch
      - Phá vỡ lớp vỏ bọc sợi thịt
      - Thuỷ phân cellulose ở thực vận non
      - Quá trình bài tiết
        
        Giai đoạn 1: Cl-(từ bào tương vào kênh nội bào)
        
        vận chuyển chủ động thứ phát, trao đổi với HCO3- từ nội bào ra bào tương
        
        Giai đoạn 2: trong bào tương TB thành H2O-->H+ + OH-
        
        ion H+ và K+ trao đổi ở bơm proton
        
        Giai đoạn 3: H2O thẩm thấu vào lòng kênh
        
        Giai đoạn 4: CO2+H2O
        
        H2CO3
        
        H+ + HCO3-
    - - Chất nhầy
        
        bản chất là 1 mucopolysacaride(glycoprotein), chứa nhiều HCO3-
        
        tạo thành 1 lớp mỏng dày ~1mm, có tác dụng bảo vệ niêm mạc dạ dày dưới tác động của Hcl và pepsin
        
        Được bài tiết khi có kích thích cơ học( thức ăn chạm vào niêm mạc) hoặc kích thích hoá học(acetylcolin,prostaglandin I2,chất có tác dụng cholinergic...), xung động phó giao cảm
        
        Cortisol và aspirin ức chế bài tiết
      - Bạch cầu
      - 3 enzym chính
        
        Pepsin
        
        hoạt động tối ưu ở pH 1,6-2,4
        
        thuỷ phân các protein động thực vật thành albumose và pepton
        
        TB chính dạ dày tiết tiền men pepsinogen, gặp HCl thành pepsin hoạt động
        
        Chimosine
        
        có nhiều trong dạ dày trẻ con đang bú, dạ dày dê hoạt động ở pH 5-6
        
        đông tụ sữa, biến sữa thành casein ko hoà tan
        
        bất hoạt ở pH 1.5
        
        Lipase
        
        tác dụng ở pH 4-5
        
        biến lipid đã nhũ tương hoá thành hạt cầu nhỏ,acid béo và glycerol
      - Niêm dịch
      - Yếu tố nội tại
        
        cần thiết cho sự hấp thu vitamin B12
        
        glucoprotein có trọng lượng phân tử 60 000
  - - - TK phó giao cảm:trung gian dẫn truyền thần kinh acetylcholin
        
        kích thích tb viền tiết Hcl, tế bào chính tiết pepsinogen, tb cổ tuyến tiết chất nhầy
      - TK giao cảm : các sợi thuộc dây tạng ức chế hoạt động tiết của dạ dày
    - - Gastrin: chất truyền đạt tk GRP(Gastrin releasing peptide) thức ăn kích thích tb G bài tiết Gastrin
        
        kích thích tế bào viền tiết Hcl tăng gấp 8 lần,tb chính tiết pepsinogen tăng gấp 4 lần
      - Histamin
        
        gắn với recepter H2 làm tăng tiết Hcl, tăng nhu động dạ dày
        
        có tác dụng hiệp đồng với gastrin và acetylcholin
        
        khi cả 3 chất đồng thời tác động, 1 lượng nhỏ histamin cũng làm tăng bài tiết Hcl của tb viền lên rất nhiều
        
        ức chế histamin bằng thuốc kháng H2 thì gastrin và acetylcholin chỉ gây bài tiết 1 lượng nhỏ Hcl
      - Hormon tuỷ thượng thận(adrenalin và noradrenalin) làm giảm bài tiết dịch vị
      - Hormon vỏ thượng thận(corticoid)
        
        glucocorticoid ko tham gia điều hoà bài tiết dịch vị nhưng bài tiêt nhiều khi stress, HCl tăng
      - Prostaglandin A2
        
        ức chế bài tiết dịch vị
      - Khi acid dịch vị tăng cao(pH<3)
        
        cơ chế gastrin ngừng hoạt động
  - - - giai đoạn đầu, khi thức ăn chưa xuống dạ dày
      - chiếm 1/10 lượng dịch đc bài tiết ở dạ dày
        
        chủ yếu là pepsinogen
      - thông qua dây X
        
        phản xạ ko và có điều kiện
    - - thông qua dây X
      - chiếm 2/3 lượng dịch đc bài tiết ở dạ dày
      - Niêm mạc dạ dày hấp thu 1 phần các chất nước, muối đơn giản, glucose và rượu
    - - khi thức ăn xuống tá tràng kích thích tb ruột bài tiết gastrin (ít)
      - Thức ăn vào ruột có tác dụng kích thích dạ dày tiết dịch vị
      - 1 số chất vào ruột non ức chế dạ dày tiết dịch vị
        
        Ph quá acid < 2.5
        
        Tá tràng bài tiết
        
        Serectin
        
        GIP
        
        VIP (Vasoactive intestinal peptide)
        
        ức chế hoạt động dạ dày
        
        Somatostatin
        
        Chất mỡ trong thức ăn
- - - - phân huỷ protein thành acid amin, dipeptide,tripeptide
        
        chỉ tác dụng khi các protein này đc xử lí bởi các men của dịch tuỵ và dịch vị, ko tác dụng trực tiếp lên protein
    - - phân huỷ tinh bột sống và chín thành maltose
    - - phân huỷ maltose thành glucose
    - - phân huỷ saccharose thành glucose và fructose
    - - tiêu hoá lactose thành glucose và galactose
    - - phân huỷ lipid thành acid béo và glycerol
    - - phân giải phospholipid thành phosphate và diglyceride
    - - phân giải este của cholesteron thành acid béo và sterol
    - - phân giải phosphate vô cơ và hữu cơ
    - - chuyển trypsinogen thành trypsin
    - - 1 ngày khoảng 2000ml
        
        dung môi vận chuyển chất dinh dưỡng và bảo vệ niêm mạc ruột
  - - - Phản xạ có và ko điều kiên thông qua hoạt động dây X hệ thống lưới vùng vỏ não
        
        co thắt túi mật( yếu hơn CCK)
      - Yếu tố tại chỗ: kích thích của thức ăn khi chúng tác động vào niêm mạc ruột
        
        thông qua đám rối Meissner
        
        bài tiết men
      - TK X rất quan trọng trong bài tiết dịch tuỵ
    - - Khi vị trấp đc đưa xuống tá tràng nhiều,pH acid
        
        Phản xạ ruột- dạ dày
        
        ức chế bài tiết dịch vị
        
        Kích thích bài tiết Serectin
        
        Kích thích tuyến tuỵ tiết dịch tuỵ, dịch mật: tb ống dẫn tạo nước và ion mật, ức chế giải phóng gastrin
        
        CCK
        
        tương tự serectin, tác dụng co túi mật, đưa dịch mật vào ruột
        
        GIP
        
        do tb niêm mạc ruột non tiết ra khi tiếp xúc chất béo
        
        giảm tiết Hcl và giảm nhu động ống tiêu hoá nhưng yếu
        
        VIP
        
        niêm mạc ruột bài tiết
        
        ức chế tiết Hcl, ức chế co bóp dạ dày
- - - - Phần dịch và các chất điện giải
        
        HCO3- Bài tiết từ các ống tuyến
      - Phần men(bài tiết từ các tuyến)
        
        Nhóm men phân giải protein
        
        Trypsin
        
        Tiền men trypsinogen
        
        Trysin hoạt động
        
        tối ưu ở pH 8
        
        1 more item...
        
        phân giải protein của thức ăn đến giai đoan polypeptide
        
        Chymotrypsin
        
        Chymotrypsinogen được hoạt hoá bởi trypsin
        
        phân giải liên kết peptid( phần -CO- thuộc acid amin có nhân thơm)
        
        Carboxypeptidase
        
        bài tiết dưới dạng procarboxypeptidase được hoạt hoá bởi trypsin
        
        pH kiềm
        
        cắt rời acid amin ở đầu C của chuỗi peptide
        
        Nhóm men phân giải lipid
        
        lipase dịch tuỵ
        
        hđ tối ưu ở pH 8
        
        phân giải triglyceride( đã nhũ tương hoá) thành acid béo, monoglyceride và glycerol
        
        Phospholipase
        
        phân giải phospholid thành phosphate và diglyceride
        
        Nhóm men phân giải carbohydrate
        
        Amylase dịch tuỵ
        
        phân giải tinh bột sống, chín thành maltose
        
        Maltase
        
        phân giải maltose thành glucose
- - - - Hoạt hoá lipase trong ruột, tăng khả năng tiêu hoá mỡ
      - giảm sức căng bề mặt của mỡ nhũ tương
        
        tăng diện tích tiếp xúc của các hạt cầu mỡ với lipase
      - Tăng cường cử động ruột
  - - - Niêm mạc tá tràng và phần trên hỗng tràng bài tiết CCK
        
        Túi mật co bóp theo nhịp và giãn cơ vòng Oddi
        
        Mật đc bài xuất vào tá tràng