Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

CHƯƠNG 1. KHÁI LUẬN VỀ TRIẾT HỌC - Coggle Diagram

- - - - Do Khổng Tử (551 - 479 TCN) sáng lập
      - Có lịch sử lâu đời ở TQ, các giai đoạn: Nho giáo tiên Tần, Hán Nho, Ngụy Tấn Nho, Tống Nho, Minh Nho và Thanh Nho
      - Có sức ảnh hưởng lâu dài tới đời sống tinh thần của TQ và các nước chịu ảnh hưởng
    - - Tứ thư
        
        Ghi chép lời giáo huấn, đối đáp của Khổng Tử và Mạnh Tử với các vua chúa, vương hầu khi đi truyền bá học thuyết của mình
        
        Luận Ngữ
        
        Trung Dung
        
        Đại Học
        
        Mạnh Tử
      - Ngũ kinh
        
        Phản ánh quan niệm về tổ chức quốc gia
        
        Thư
        
        Xuân Thu
        
        Lễ
        
        Thi
        
        Dịch
    - - Vấn đề con người
        
        Chỉ chú trọng đến bản tính con người, các mối quan hệ người và giáo dục con người
        
        Bản tính con người: Khổng Tử: Bản tính con người và mệnh con người là do trời phú; Mạnh Tử: Bản tính con người do trời phú và do tính thiện, sự khác biệt về tính cách con người do phát huy tính thiện + tứ đoan (trắc ẩn, tu ố, từ nhượng, thị phi) ~> tốt tính, bậc hiền nhân quân tử >< tính thiện mất đi ~> trở về loài cầm thú; Cáo Tử: Không thể chia bản tính con người thành thiện hay ác; Tuân Tử: Bản tính con người vốn là ác do sự tranh giành nhau để thỏa mãn nhu cầu cá nhân; Đổng Trọng Thư: Bản tính con người phụ thuộc vào âm dương (1. tính thiện: dương, tính ác: âm; 2. tính thiện là đặc tính con người và mang tính tương đối; 3. bản tính con người vốn thiện và hướng thiện)
        
        Các quan hệ người:: quan hệ gia đình làm xuất phát điểm (hầu hết dựa vào 3 mqh: vua-tôi, cha-con, chồng-vợ, ngoài ra có anh-em, bạn bè) (Khổng Tử: nhân luân (quan hệ người có thứ bậc); Mạnh Tử: dựa trên cơ sở nhân luân để giáo huấn con người; Đổng Trọng Thư: đề ra tam cương (3 mối quan hệ có tính chất ràng buộc nhau và ràng buộc con người: vua-tôi, cha-con, chồng-vợ)
        
        Giáo dục con người: giáo huấn đạo đức và hình thành nhân cách của mẫu người lý tưởng (Khổng Tử: người đầu tiên xây dựng nền giáo dục tư thục ở TQ cổ đại với quan điểm hữu giáo vô loại, với nd giáo dục gồm tứ giáo (văn, hạnh, trung, tín) và lục nghệ (ngự, xạ, thư, số, lễ, nhạc), pp dạy phân loại phù hợp; ngoài ra học phải đi đôi với tập, biết suy tư, ứng dụng ra xã hội và lấy tu thân làm gốc
      - Tư tưởng đức trị
        
        Khổng Tử: Dùng đạo đức cảm hóa con người, không chỉ lấy đức để trị nước cho thiên hạ theo về, mà còn phải nêu gương đạo đức cho thiên hạ học tập
        
        Đức: Nhân, Lễ và Chính danh
        
        Nhân: phạm trù đạo đức cao nhất và bao trùm nhất, với nd của nó là yêu thương con người
        
        Lễ: bao gồm lễ nghi tế tự và nghi thức ứng xử
        
        Chính danh: biện pháp chống lại sự tiếm quyền, vượt quyền
        
        Trí: phân biệt phải trái
        
        Dũng: đủ can đảm để làm việc nghĩa
        
        Cung, khoan, tín, mẫn, huệ
        
        Mạnh Tử: trên cơ sở thuyết đức trị của Khổng Tử ~> tư tưởng trị nước nhân chính và thống nhất
        
        Nội dung chủ yếu của thuyết Nhân chính: đạo đức nhân nghĩa trong đường lối trị nước (nhà cầm quyền phải chú trọng đến đời sống của dân, lo cho dân có của ăn của để, làm được điều đó mới mong có sự hằng tâm của dân)
        
        Tuân Tử: Lễ điều hòa các mối quan hệ xã hội, làm cho con người chấp nhận sự phân chia đẳng cấp xã hội và kéo theo đó là sự phân công lao động xã hội cũng như phân phối sản phẩm từ lao động, tuy nhiên cần có yếu tố pháp luật kiềm lại với quan điểm về bản tính ác của con người của Tuân Tử ~> Lễ pháp kiêm trị (pháp mang tính giáo dục, răn đe)
        
        Đổng Trọng Thư: Đóng vai trò quan trọng trong việc đưa Nho giáo lên địa vị độc tôn, làm trụ đỡ cho hệ tư tưởng nhà nước phong kiến trung ương tập quyền