Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ละครรำ, ละครชาตรี, IMG_1189, นายพูน เรืองนนท์, เป็นครูสอนโนรา,…

- - - - ละครพันทาง เกิดขึ้นในรัชสมัยของสมเด็จพระจุลจอมเก้ลาเจ้าอยู่หัว เช่นเดียวกันกับละครดึกดำบรรพ์ อันเป็นยุคที่วัฒนธรรมตะวันตก
      - หลั่งไหลเข้ามาและมีอิทธิพลการปรับเปลี่ยนรูปแบบของการละครดั้งเดิม
        
        ละครพันทางคิดค้นขึ้นโดยเจ้าพระยามหินทรศักดิ์ธำรง ในชั้นแรกได้นำเอาเค้าโครงเรื่องมาจากพงศาวดารของต่างชาติมาดัด
      - แปลงเป็นบทละคร แล้วผสมผสานรูปแบบของละครพูดเข้ากับละครรำ คือมีท่ารำตามเนื้อเรื่องและจังหวะเพลง เดินเรื่องตามคำร้อง
      - แต่มีบทเจรจาประกอบเพื่อให้การเดินเรื่องชัดเจนสนุกสนานมากยิ่งขึ้ง เรื่องที่นิยมแสดง ได้แก่ ราชาธิราช พระลอ และพระอภัยมณี
  - - - เเบ่งออกเป็น2ลักษณะดังนี้
        
        เสภาทรงเครื่อง สมัครรัชกาลที่ 4 วงปี่พาทย์ได้ขยายตัวเป็นเครื่องใหญ่ เมื่อปี่พาทย์โหมโรง จะเริ่มด้วย “เพลงรัวประลอ่งเสภา” ต่อด้วย “เพลงโหมโรง” เช่น เพลงไอยเรศ หรือบรรเลงเป็นชุดสั้น ๆ เช่น เพลงครอบจักรวาล แล้วออกด้วยเพลงม้าย่องก็ได้ ข้อสำคัญเพลงโหมโรง จะต้องลงด้วยเพลงวา จึงจะเป็น “โหมโรงเสภา” เมื่อปี่พาทย์โหมโรงแล้ว คนขับก็ขับเสภาไหว้ครูดำเนินเรื่อง ถัดจากั้นร้องส่งเพลงพม่าห้าท่อนแล้วขับเสภาคั่น ร้องส่งเพลงจระเข้าหางยาวแล้วขับเสภาคั่นร้องเพลงสี่บทแล้วขับเสภาคั่น ร้องส่งเพลงบุหลันแล้วขับเสภาคั่น ต่อจากนี้ไปไม่มีกำหนดเพลงแต่คงมีสลับกันเช่นนี้ตลอดไปจนจวนจะหมดเวลาจึงส่งเพลงส่งท้ายอีก เพลงหนึ่ง เพลงส่งท้ายนี้แต่เดิมใช้เพลงกราวรำ ต่อมาเปลี่ยนเป็นอกทะเล เก่ากินผักบุ้ง หรือพระอาทิตย์ชิงดวง แต่เดิมบรรเลงเพลง 2 ชั้น ต่อมาประดิษฐ์เป็นเพลง 3 ชั้น ที่เรียกว่า “เสภาทรงเครื่อง” คือ การขับเสภาแล้วมีร้องส่งให้ปี่พาทย์รับนั่นเอง
        
        เสภารำ เกิดขึ้นในสมัยราชกาลที่ 5 กระบวนการเล่นมีการขับเสภา และเครื่องปี่พาทย์บางครั้งใช้มโหรีแทน มีตัวละครออกแสดงบทตามคำขับเสภา และมีเจรจาตามเนื้อร้อง เสภารำมีแบบสุขภาพ และแบบตลก เสภารำแบบตลกนี้ผู้ริเริ่มชื่อขุนรามเดชะ (ห่วง) บางท่านว่าขุนราม (โพ) กำนันตำบลบ้านสาย จังหวัดอ่างทอง ซึ่งเล่าลือกันว่าขับเสภาดีนัก ผู้แต่งเรื่องขุนช้างขุนแผนตอนขุนแผนเข้าห้องนางแก้วกิริยา สมัยรัชกาลที่ 6 ขุนสำเนียงวิเวกวอน (น่วม บุณยเกียรติ) ร่วมกับนายเกริ่น และนายพัน คิดเสภาตลกขึ้นอีกชุดหนึ่งเลียนแบบขุนช้างชุนแผน โดยแสดงเรื่องพระรถเสน ตอนฤาษีแปลงสาร