การส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุ (Health Promotion for The Elderly)

หลักการส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุตามแนวทาง
OTTAWA Charter

การส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุ
ตามแนวปฏิบัติในการส่งเสริมสุขภาพ 5 ประการ

  1. การสร้างนโยบายสาธารณะเพื่อสุขภาพผู้สูงอายุ
    (Create Healthy Public Policy For The Elderly)
  1. การพัฒนาทักษะในการดูแลส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุ
    (Develop Personal Skill For Elderly’s Health Promotion)
  1. การปรับเปลี่ยนระบบบริการสาธารณสุขที่เอื้อต่อผู้สูงอายุ
    (Reoriented Health Service system)
  1. การพัฒนาความเข้มแข็งของชุมชนในการดูแลส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุ (Strengthened Community Action For Elderly’s Health Promotion)
  1. การสร้างสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อสุขภาพผู้สูงอายุ (Build Supportive Environment for Elderly’s Health)

หลักการส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุตามแนวทาง 3 อ.

พฤติกรรมการบริโภคอาหาร
(อ.อาหาร)

การประเมินภาวะโภชนาการ
ในผู้สูงอายุ

พฤติกรรมการออกกำลังกาย (อ.ออกกำลังกาย)

พฤติกรรมการจัดการอารมณ์
(อ.อารมณ์)

เป็นการประเมินผลลัพธ์โดยรวมของการดูแลสุขภาพ ซึ่งเป็นผลจากความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับการบริโภคอาหารและการใช้ประโยชน์จากสารอาหารในร่างกาย

การประเมินกิจกรรมทางกายในผู้สูงอายุ

กิจกรรมทางกาย (Physical Activity) คือ การขยับเคลื่อนไหวร่างกายทั้งหมดในชีวิตประจำวันในอิริยาบถต่างๆ ซึ่งก่อให้เกิดการใช้และเผาผลาญพลังงานโดยกล้ามเนื้อ

แนวทางการส่งเสริมกิจกรรมทางกายสำหรับผู้สูงอายุ

ระดับเบา

ระดับปานกลาง

ระดับหนัก

การเคลื่อนไหวที่น้อยในการออกแรง เป็นการเคลื่อนไหวที่เกิดขึ้นในชีวิตประจำวัน เช่น การเดินระยะทางสั้นๆ การทำงานบ้าน

กิจกรรมที่ทำให้รู้สึกเหนื่อยปานกลาง ระหว่างทำกิจกรรม ยังสามารถพูดประโยคได้ เช่น การเดินเร็ว การปั่นจักรยาน

การเคลื่อนไหวร่างกายที่ทำให้รู้สึกเหนื่อยมาก ระหว่างทำกิจกรรม ไม่สามารถพูดเป็นประโยคได้ เช่น การวิ่ง การว่ายน้ำ การเล่นกีฬา

ในการประเมินกิจกรรมทางกายในกลุ่มผู้สูงอายุ นิยมใช้แบบสอบถามกิจกรรมทางกายระดับสากล (Global Physical Activity Questionnaire: GPAQ) ที่ได้รับการแปลเป็นภาษาไทย โดยกรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข

จัดการความเครียดด้วยหลัก 4R

Recognize (ตระหนักรับรู้)

Release (ระบาย)

Refresh (ปรับเปลี่ยนตนเอง
ให้คิดบวกและสดใส)

Reset (เริ่มตั้งความคาดหวัง
และแนวทางใหม่)

การส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุตามแนวทางสร้างสุข 5 มิติ (5 Dimensions of Happiness guideline for Elderly

ด้านที่ 1 : สุขสบาย (Health)

ด้านที่ 2 สุขสนุก (Recreation)

สำหรับผู้สูงอายุติดสังคม จะเน้นไปการทดสอบสมรรถภาพร่างกายและพฤติกรรมเสี่ยงด้านสุขภาพ

สำหรับผู้สูงอายุติดบ้าน จะเน้นไปที่การประเมินการปฏิบัติกิจวัตรประจำวันขั้นพื้นฐาน (Barthel’s Index) และประเมินภาวะเสี่ยงต่อการหกล้ม (Thai FRAT)

สำหรับผู้สูงอายุติดเตียง จะเน้นการจัดกิจกรรมที่จะวัดความสามารถในการปฏิบัติกิจวัตรประจำวันพื้นฐาน (Katz Index of ADL) และประเมินความเสี่ยงต่อการหกล้ม (Thai FRAT)

กิจกรรมสุขสนุกจะเน้นไปที่การจัดกิจกรรมนันทนาการ ที่สร้างความสดชื่น สร้างพลังความมีชีวิตชีวาอย่างสร้างสรรค์และดีงามในรูปแบบของการทำกิจกรรม การแสดงออกในด้านกีฬาดนตรี ศิลปะงานอดิเรก เป็นต้น และเป็นกิจกรรมที่ทำในเวลาว่าง ทำด้วยความสมัครใจ อาจทำกิจกรรมได้ทั้งเดี่ยวหรือการรวมกลุ่ม

ด้านที่ 3 สุขสง่า (Integrity)

การช่วยเหลือกิจกรรมต่างๆ ของชุมชน

การมีจิตอาสา และให้การช่วยเหลือผู้อื่น

การช่วยเหลือคนในครอบครัว

ด้านที่ 4 สุขสว่าง (Cognition)

กิจกรรมสุขสว่างจะเน้นไปที่ กิจกรรมที่ช่วยในการชะลอความเสื่อมทางสมอง เพิ่มไหวพริบ ความจำ การมีสติ การคิดอย่างมีเหตุผล และจัดการกับสิ่งต่างๆ อย่างมีประสิทธิภาพ

ด้านที่ 5 สุขสงบ (Peacefulness)

การรู้อารมณ์ตน (Knowing Emotion)

การควบคุมอารมณ์ (Managing Emotion)

การยอมรับสิ่งต่างๆ ที่เกิดขึ้นตามความเป็นจริง