การส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุ (Health Promotion for The Elderly)
หลักการส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุตามแนวทาง
OTTAWA Charter
การส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุ
ตามแนวปฏิบัติในการส่งเสริมสุขภาพ 5 ประการ
- การสร้างนโยบายสาธารณะเพื่อสุขภาพผู้สูงอายุ
(Create Healthy Public Policy For The Elderly)
- การพัฒนาทักษะในการดูแลส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุ
(Develop Personal Skill For Elderly’s Health Promotion)
- การปรับเปลี่ยนระบบบริการสาธารณสุขที่เอื้อต่อผู้สูงอายุ
(Reoriented Health Service system)
- การพัฒนาความเข้มแข็งของชุมชนในการดูแลส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุ (Strengthened Community Action For Elderly’s Health Promotion)
- การสร้างสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อสุขภาพผู้สูงอายุ (Build Supportive Environment for Elderly’s Health)
หลักการส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุตามแนวทาง 3 อ.
พฤติกรรมการบริโภคอาหาร
(อ.อาหาร)
การประเมินภาวะโภชนาการ
ในผู้สูงอายุ
พฤติกรรมการออกกำลังกาย (อ.ออกกำลังกาย)
พฤติกรรมการจัดการอารมณ์
(อ.อารมณ์)
เป็นการประเมินผลลัพธ์โดยรวมของการดูแลสุขภาพ ซึ่งเป็นผลจากความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับการบริโภคอาหารและการใช้ประโยชน์จากสารอาหารในร่างกาย
การประเมินกิจกรรมทางกายในผู้สูงอายุ
กิจกรรมทางกาย (Physical Activity) คือ การขยับเคลื่อนไหวร่างกายทั้งหมดในชีวิตประจำวันในอิริยาบถต่างๆ ซึ่งก่อให้เกิดการใช้และเผาผลาญพลังงานโดยกล้ามเนื้อ
แนวทางการส่งเสริมกิจกรรมทางกายสำหรับผู้สูงอายุ
ระดับเบา
ระดับปานกลาง
ระดับหนัก
การเคลื่อนไหวที่น้อยในการออกแรง เป็นการเคลื่อนไหวที่เกิดขึ้นในชีวิตประจำวัน เช่น การเดินระยะทางสั้นๆ การทำงานบ้าน
กิจกรรมที่ทำให้รู้สึกเหนื่อยปานกลาง ระหว่างทำกิจกรรม ยังสามารถพูดประโยคได้ เช่น การเดินเร็ว การปั่นจักรยาน
การเคลื่อนไหวร่างกายที่ทำให้รู้สึกเหนื่อยมาก ระหว่างทำกิจกรรม ไม่สามารถพูดเป็นประโยคได้ เช่น การวิ่ง การว่ายน้ำ การเล่นกีฬา
ในการประเมินกิจกรรมทางกายในกลุ่มผู้สูงอายุ นิยมใช้แบบสอบถามกิจกรรมทางกายระดับสากล (Global Physical Activity Questionnaire: GPAQ) ที่ได้รับการแปลเป็นภาษาไทย โดยกรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข
จัดการความเครียดด้วยหลัก 4R
Recognize (ตระหนักรับรู้)
Release (ระบาย)
Refresh (ปรับเปลี่ยนตนเอง
ให้คิดบวกและสดใส)
Reset (เริ่มตั้งความคาดหวัง
และแนวทางใหม่)
การส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุตามแนวทางสร้างสุข 5 มิติ (5 Dimensions of Happiness guideline for Elderly
ด้านที่ 1 : สุขสบาย (Health)
ด้านที่ 2 สุขสนุก (Recreation)
สำหรับผู้สูงอายุติดสังคม จะเน้นไปการทดสอบสมรรถภาพร่างกายและพฤติกรรมเสี่ยงด้านสุขภาพ
สำหรับผู้สูงอายุติดบ้าน จะเน้นไปที่การประเมินการปฏิบัติกิจวัตรประจำวันขั้นพื้นฐาน (Barthel’s Index) และประเมินภาวะเสี่ยงต่อการหกล้ม (Thai FRAT)
สำหรับผู้สูงอายุติดเตียง จะเน้นการจัดกิจกรรมที่จะวัดความสามารถในการปฏิบัติกิจวัตรประจำวันพื้นฐาน (Katz Index of ADL) และประเมินความเสี่ยงต่อการหกล้ม (Thai FRAT)
กิจกรรมสุขสนุกจะเน้นไปที่การจัดกิจกรรมนันทนาการ ที่สร้างความสดชื่น สร้างพลังความมีชีวิตชีวาอย่างสร้างสรรค์และดีงามในรูปแบบของการทำกิจกรรม การแสดงออกในด้านกีฬาดนตรี ศิลปะงานอดิเรก เป็นต้น และเป็นกิจกรรมที่ทำในเวลาว่าง ทำด้วยความสมัครใจ อาจทำกิจกรรมได้ทั้งเดี่ยวหรือการรวมกลุ่ม
ด้านที่ 3 สุขสง่า (Integrity)
การช่วยเหลือกิจกรรมต่างๆ ของชุมชน
การมีจิตอาสา และให้การช่วยเหลือผู้อื่น
การช่วยเหลือคนในครอบครัว
ด้านที่ 4 สุขสว่าง (Cognition)
กิจกรรมสุขสว่างจะเน้นไปที่ กิจกรรมที่ช่วยในการชะลอความเสื่อมทางสมอง เพิ่มไหวพริบ ความจำ การมีสติ การคิดอย่างมีเหตุผล และจัดการกับสิ่งต่างๆ อย่างมีประสิทธิภาพ
ด้านที่ 5 สุขสงบ (Peacefulness)
การรู้อารมณ์ตน (Knowing Emotion)
การควบคุมอารมณ์ (Managing Emotion)
การยอมรับสิ่งต่างๆ ที่เกิดขึ้นตามความเป็นจริง