Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

SINH LÝ HỆ MẠCH - Coggle Diagram

- - - - Q: lưu lượng
      - A: Thiết diện cắt ngang
        
        mao mạch tổng thiết diện lớn nhất nên vận tốc nhỏ nhất
  - - - Pi-Po: độ chênh lệch áp suất của đầu vào và đầu ra của ống
        
        Q=(Pi-Po)/R
      - r: bán kính của ống
      - n: độ nhớt dịch
      - l: chiều dài của ống
- - - - nhiều elastin ở thành mạch
        
        ĐM giãn ở thì tâm thu, ở thì tâm trương, lực co bóp tim ko còn nhưng máu vẫn lưu thông nhờ tính đàn hồi của ĐM co bóp đẩy máu đi
        
        máu chảy liên tục trong ĐM
        
        P trong ĐM ko tăng quá cao trong kỳ tâm thu
    - - cơ trơn thành động mạch co nhỏ
        
        giảm lượng máu
        
        điều hoà lưu lượng máu đến các cơ quan
  - - - huyết áp tâm thu
        
        áp suất cao nhất trong chu kì tim khi máu đc bơm từ thất trái vào động mạch
        
        thể hiện sức bơm của tim
      - huyết áp tâm trương
        
        áp suất thấp nhất trong chu kì tim, khi thất trái dãn ra và ko bơm máu vào động mạch
        
        thể hiện sức cản của động mạch
      - huyết áp trung bình
        
        áp suất động mạch trong cả chu kì tim
        
        = huyết áp tâm trương + 1/3 hiệu số huyết áp
    - - thể tích nhát bóp
      - độ đàn hồi của động mạch
  - - - càng cao, xơ vữa đm
        
        HA tăng
    - - vị trí đứng thẳng,HA trung bình động mạch Pa ngang tim -100mmHg
      - động mạch cao hơn tim 1cm HA giảm 0,77mmHg
      - động mạch thấp hơn tim HA tăng 0,77mmHg
    - - nhiều muối, nhiều thịt
        
        HA tăng
    - - nhịp tim, sức co bóp tim tăng
        
        HA tăng
  - - - TK giao cảm- phó giao cảm
        
        kích thích giao cảm
        
        tăng nhịp tim, sức co bóp cơ tim
        
        tăng lưu lượng, co mạch
        
        tăng HA
        
        kích thích phó giao cảm
        
        ngược lại
      - Thụ thể áp suất
        
        ở quai đm chủ và xoang đm cảnh
        
        trung tâm vận mạch ở thân não
      - Trung tâm điều hòa tim mạch
        
        Trung tâm co mạch
        
        phần trên hành não, phần dưới cầu não
        
        tín hiệu li tâm qua tk giao cảm
        
        co tiểu đm và tm
        
        Trung tâm tăng hoạt động tim
        
        tín hiệu li tâm tương tự trung tâm co mạch nhưng thụ thể ở tim
        
        tăng nhịp tim và sức co bóp cơ tim
        
        Trung tâm giảm hoạt động tim
        
        tín hiệu li tâm là tk phó giao cảm
        
        giảm nhịp tim
      - Thụ thể hóa học ngoại biên
        
        thụ thể ở quai đm chủ và xoang cảnh
        
        khi P02 giảm, CO2 tăng,pH giảm
        
        trung tâm co mạch
        
        co đm tại cơ xương , thận, tạng
      - Thụ thể hóa học TW
        
        ở hành não
        
        nhạy với CO2 và pH hơn
        
        khi lưu lượng máu lên não giảm
        
        tăng PCO2, giảm pH ở não
        
        tăng hoạt động tim
        
        co mạch, tăng HA
      - Phản xạ nhĩ(phản xạ Bainbridge)
        
        tăng thể tích nhĩ
        
        tác động trực tiếp: kéo căng nút xoang
        
        tăng nhịp tim 15%
        
        tác động gián tiếp: px Bainbrife
        
        thụ thể ở nhĩ
        
        hành não
        
        tk giao cảm
        
        1 more item...
      - Phản xạ ép bụng
        
        cơ bụng ép tm lớn ở bụng
        
        tăng lưu lượng về tim
        
        tăng áp suất nhĩ
        
        tăng lưu lượng tim
      - Vận động
        
        cơ xương ép lên mạch máu
        
        tăng lưu lượng về tim
        
        tăng nhịp tim và sức co bóp cơ tim
      - Trung tâm vận mạch
        
        ở thân não
        
        lưu lượng đến giảm
        
        kích thích trung tâm co mạch và trung tâm tăng hoạt động của tim
        
        còn bị tác động bởi
        
        PCO2
        
        các chất có tính acid
        
        Thiếu máu hệ tk tw gây đáp ứng mạnh nhất lên hệ thống giao cảm
    - - Hệ thống dịch cơ thể-thận
        
        HA tăng, thận bài tiết nhiều dịch ngoại bào
        
        lợi niệu áp suất
        
        Khi HA tăng 200mmHg
        
        hiện tượng bài tiết Natri niệu do áp suất
        
        2 yếu tố quyết định
        
        lượng muối nước do thận bài suất
        
        lượng muối nước nhập vào cơ thể
      - Hệ thống renin-angiotensin-aldosteron(RAA)
        
        Angiotensin II gây co mạch chủ yếu là tiểu động mạch, co ít hơn ở tĩnh mạch
        
        tăng kháng lực ngoại biên, tăng lượng máu về tim
        
        tăng HA
        
        Angiotensin II làm giảm bài suất muối và nước ở thận
        
        tăng dịch ngoại bào
        
        tăng HA
        
        do làm co các tiểu dm thận, tuyến thượng thận tăng tiết aldosteron
      - Tủy thượng thận sản xuất catecholamin
        
        tăng nhịp tim và HA
      - Hormon kháng lợi niệu (ADH- vasopressin)
        
        tăng tái hấp thu nước ở ống góp
        
        liều cao gây co mạch tăng HA
      - Peptid lợi niệu natri của nhĩ (ANP)
        
        Áp suất nhĩ tăng
        
        phóng thích ANP
        
        dãn cơ trơn,dãn mạch, dãn mạch thận tăng bài tiết natri
        
        giảm HA
- - - - cơ chế bù trừ: tăng nhịp tim, tăng co bóp cơ tim, co đm
  - - - chỉ cho phép máu chảy 1 chiều về tim
      - TM lớn, rât nhỏ, não và tạng ko có van
      - chỉ các TM ở chi có van
    - - nguyên nhân chính
        
        thì tâm trương
        
        P trong các buồng tim giảm hút máu từ tm về tim
        
        thì tâm thu
        
        lực co bóp của tim đẩy máu qua hệ đm,mm và tm
    - - Khi hít vào =>áp suất âm trong khoang màng phổi => áp suất tm giảm, áp suất trong khoang bụng tăng
        
        giúp máu về tim
- - - - Co mạch theo nhịp
        
        ko phụ thuộc vào tác nhân bên ngoài
      - Sự thay đổi áp suất xuyên thành mạch tăng lên
        
        co các tiểu đm để hạn chế máu đổ vào giường mn và ngược lại
      - yếu tố thần kinh thể dịch
        
        khi O2 thấp
        
        chất dãn mạch phóng thích
        
        dãn mạch máu tiền mm
  - - - PGI2
        
        dãn cơ trơn thành mạch thông qua con đường làm tăng cAMP
        
        ức chế tiểu cầu bám dính và kết tập trên lớp nội mạch
        
        ngăn chặn hình thành cục máu đông gây tắc lòng mạch
        
        được phóng thích khi có sự gia tăng áp lực lên lớp nội mạch do lượng máu chảy trong lòng mạch tăng
        
        tạo thành từ acid arachidonic
      - NO
        
        khi bị kích thích với acetylcholin hoặc các chất dãn mạch khác ( ATP,bradykinin, serotonin, chất P, histamin)
        
        chỉ trên những mạch máu còn lớp nội mạc
        
        thông qua hoạt hóa men guanylyl cyclase làm tăng cGMP
        
        dãn mạch
        
        được phóng thích khi có sự gia tăng áp lực lên lớp nội mạch do lượng máu chảy trong lòng mạch tăng
        
        đc tổng hợp từ L-arginin
      - Endothelin
        
        Peptid gây co mạch mạnh
        
        ảnh hưởng lên trương lực mạch máu và HA
  - - - Cơ chế quan trọng nhất
      - Định luật Fick: J= -PS(Co-Ci)
        
        lượng khuếch tán của 1 chất trong 1 dv thời gian thay đổi tùy vào diện tích bề mặt trao đổi và ộ chênh lệch nồng độ chất đó giữa lòng mạch và mô kẽ
      - Các chất tan trong nước
        
        chỉ khuếch tán qua kênh hoặc lỗ chứa nước ( 0.02% diện tích bê mặt mm)
        
        Sự khuếch tán của các phân tử nhỏ như:H2O,NaCl,Glucose, Urea
        
        diễn ra rất nhanh, độ chênh nồng độ giữa 2 bên thành mao mạch rất nhỏ
        
        diễn ra ngay tại đoạn đầu mao mạch
        
        mức độ trao đổi chât phụ thuộc duy nhất là lưu lượng dòng chảy
        
        Các phân tử lớn
        
        khả năng khuếch tán gần như = 0 khi khối lượng phân tử vượt quá 60000
        
        phụ thuộc tính thấm mao mạch (P)
      - Các chất tan trong lipid
        
        khuếch tán tự do qua màng nội mô mm
        
        nhanh chóng
    - - Phương trình Starling Q= k x [ (Pc+πp)-(Pi+πp)]
      - P: Áp suất thủy tĩnh
        
        Pc: Áp suất thủy tĩnh trong mao mạch
        
        Tăng áp suất thủy tĩnh 2 đầu tiểu dm và tiểu tm sẽ tăng Pc
        
        Tăng kháng lực tiểu đm sẽ làm giảm Pc
        
        Tăng kháng lực tiểu tm sẽ làm tăng Pc
        
        đầu tiểu ĐM Pc=32mmHg
        
        đầu tiểu TM Pc=15mmHg
        
        Pi: Áp suất thủy tĩnh trong mô kẽ
        
        kháng lại tác dụng của Pc
        
        Mức chênh lệch áp suất thủy tĩnh (Pc-Pi) là yếu tố chủ yếu gây ra hiện tượng siêu lọc
      - π: Áp suất thẩm thấu
        
        yếu tố chính giúp cân bằng lại lượng nước thoát ra khỏi lòng mao mạch
        
        π huyết tương ~ 6000mmHg
        
        Áp suất thẩm thấu tạo ra bới protein huyết tương là áp suất keo huyết tương (πp)
        
        ~25mmHg
        
        yếu tố chính gây ra sự dịch chuyển qua màng mm
        
        1 lượng nhỏ albumin thoát khỏi lòng mạch vào dịch mô kẽ tạo ra áp suất keo của dịch mô kẽ (πi)
        
        rất thấp ~0.1 - 5 mmHg
      - Cân bằng áp lực thủy tĩnh - áp lực keo
        
        Ở đoạn đầu mm, Pc cao,Q dương
        
        dịch di chuyển ra khỏi lòng mạch
        
        Về phía tiểu tm, Pc càng giảm, kéo dịch từ mô kẽ trở lại lòng mạch
        
        90% lượng dịch lọc sẽ đc hấp thu trở lại mm
    - - phương tiện cho các phân tử lớn như protein đi vào tb
      - cần năng lượng đc cung cấp bởi các tb
      - cần ion Ca 2+ để co các sợi protein
- - - - cơ trơn thành mạch co lại khi có sự gia tăng áp suất xuyên thành mạch và dãn ra khi áp suất này giảm
      - vai trò thứ yếu
      - hoạt động của các kênh Ca 2+
    - - lớp nội mô sản xuất PGI2,NO,Endothelin
    - - lượng O2 giao mô giảm, tăng nhiệt độ, histamin,adenosin
        
        dãn mạch
      - giảm nhiệt độ
        
        co mạch
    - - CO2,acid lactic,H+
      - Ion Kali và phosphat
        
        giải phóng trong quá trình co cơ vân
      - Adenosine
        
        điều hòa hoạt động mạch của cơ vân
      - prostaglandin
        
        giãn mạch
    - - trương lực của cơ trơn thành mạch duy trì độc lập với chi phối thần kinh
      - duy trì bởi
        
        tự điều hòa
        
        Ca 2+
        
        phân áp O2 cao trong máu đm
    - - dãn các đm lớn hơn ở đầu dòng
  - - - Trung tâm vận mạch
        
        thay đổi tần số sóng rung dọc theo tk giao cảm
        
        Hành não, vùng lưng bên(vùng co mạch)
        
        co mạch, tăng nhịp tim, sức co cơ tim
        
        Nhân đuôi, bụng trong(vùng dãn mạch)
        
        dãn mạch, giảm HA
      - Hệ giao cảm
        
        Norepinephrine là chất dẫn truyền
        
        Đm lớn đáp ứng với tk giao cảm yếu hơn so với đm nhỏ và tiểu đm
        
        Tm nhạy hơn với kích thích giao cảm, tm da nhạy hơn tm cơ vân
        
        Rc α ( ngoại biên và nội tạng), β
        
        co cơ
        
        Rc β2 (ĐM vành,ĐM cơ vân)
        
        gây dãn
      - Hệ phó giao cảm
        
        dãn mạch, acetylcholin là chất dẫn truyền
        
        mạch máu cơ vân và da ko chịu sự chi phối
        
        ít tác dụng
    - - Epinephrine nồng độ thấp làm dãn đm, nồng độ cao làm co đm
      - Norepinephrine làm co mạch ở hầu hết các mô
    - - Thụ thể áp suất
        
        vai trò chủ chốt trong điều hòa HA nhanh
        
        tăng HA
        
        ức chế vùng co mạch
        
        dãn mạch
      - Thụ thể áp suât tim-phổi
      - Thụ thể hóa học ngoại biên
        
        nằm tại quai đm chủ và phía trong xoang cảnh
        
        nhạy với sự thay đổi pO2,pCO2,pH
        
        giảm O2,tăng CO2, giảm pH
        
        kích thích trung tâm vận mạch
        
        co mạch
        
        tăng HA
      - Thụ thể hóa học TW
      - Vùng hạ đồi
      - Vỏ não
      - Da và tạng
      - Các phản xạ phổi