Người lái đò sông Đà
Tác giả: Nguyễn Tuân
Phong cách nghệ thuật
cái nhìn tài hoa uyên bác
bậc thầy về nghệ thuật sử dụng ngôn từ
ngòi bút giàu cảm hứng lãng mạn
đưa thể kí lên ngôi trên văn đàn Văn học Việt Nam
nghệ sĩ
nghệ sĩ lớn chuyên săn tìm cái đẹp
Tác phẩm: Người lái đò sông Đà
Là thành quả của chuyến đi thực tế của Nguyễn Tuân lên miền Tây Bắc
In trong tập "Sông Đà" (1964)
chất vàng của thiên nhiên Tây Bắc
Nội dung
vẻ đẹp hung bạo và trữ tình của Sông Đà
Người lái đò Sông Đà tài hoa, trí dũng
Đoạn 1
Sông Đà hung bạo "Đá bờ dựng vách thành"
Câu đầu
Ẩn dụ "Đá bờ dựng vách thành"
nhấn mạnh sự vững chãi, bí ẩn đầy đe dọa con người
lớp đá vách đá tạo thành cao, phía dưới là sông sâu
"Mặt sông lúc ấy..."
Đúng ngọ: giữa trưa, mặt trời lên đỉnh cao nhất
mặt trời mới soi chiếu được xuống lòng sông
ấn tượng độ cao, hẹp của vách đá hai bên bờ sông
diễn tả cái lạnh lẽo, tăm tối của những quãng sông
Câu hai
những quãng sông đột ngột thu hẹp lại 'chẹt lòng sông Đà như một cái yết hầu"
tác giả sử dụng phép so sánh độc đáo giữa sự nhỏ hẹp của dòng chảy và sự nhỏ hẹp của một bộ phận trên con người
không gian lạnh lẽo
động từ 'chẹt": ấn tượng cảm giác nghẹt thở
khắc sâu ấn tượng những vách đá, sự lạnh lẽo u tối của dòng sông, nhỏ hẹp của dòng chảy
hình ảnh "đứng bên bờ này, nhẹ tay...sang bờ kia"
Câu cuối
hình tượng độc đáo
chữ "nào" lặp lại 2 lần
gợi cảm giác chơi vơi của thị giác
tả bằng cảm giác
nhà văn so sánh cảm giác giữa con người và thiên nhiên hoang sơ hùng vĩ với một khoảnh khắc của đời sống hiện đại chốn thành thị
mang lại cảm giác về độ cao
tác giả so sánh tương phản: "cái nóng mùa hè" >< "cảm giác thấy lạnh gợi ra từ độ sâu tăm tối lòng sông chật hẹp ít ánh sáng"
lấy nhà cao để miêu tả vách đá
lấy hè phố để miêu tả dòng sông
động từ "tắt phụt": ánh sáng vụt tắt đột ngột, bóng tối bủa vây, bao trùm
cái nhìn của con người không với tới độ cao của vách đá
Đúng như tiến sĩ Phan Huy Dũng nhận định” Như một sự độc đáo đi tìm những cái độc đáo”
Kết luận
so sánh tinh tế, chính xác, tinh tế, độc đáo
lựa chọn ngôn từ đắt giá
tác giả khắc họa thành công cảnh đá bờ sông dựng vách thành
tô đậm vẻ đẹp và sự mãnh liệt của dòng sông
thể hiện tình yêu thiên nhiên, cái nhìn tài tinh tế của tác giả
Đoạn 2
Nội dung: Con sông Đà hung bạo
mặt ghềnh: nơi nằm ngay dưới chân thác, phần nổi là đá, lởm chởm rêu phủ, phần chìm dưới nước không rõ nông sâu
thử thách ý chí con người
lại như: tạo cảm giác những nguy hiểm trùng điệp tiếp nối, hết hiểm nguy này đến hiểm nguy khác đang trực chờ
cả đoạn chỉ có 2 câu: làm nổi bật sự hung bạo của Đà Giang
câu văn 1 (câu văn trường cú)
tổ chức theo lối móc xích, nhịp văn ngắn nhanh dồn dập "nước xô...xô gió"
thanh điệu chủ yếu: thanh trắc, thanh sắc ở âm vực cao
hình ảnh gió vút cao
biện pháp tu từ: điệp cấu trúc "xô" 3 lần
ấn tưởng về quãng sông không lúc nào bình lặng, xô sát triền miên
sức mạnh khủng khiếp của tự nhiên
từ láy "cuồn cuộn"
gợi luồng gió mạnh thốc xuống và gào rú
từ láy "gùn ghè"
hằm hè dữ tợn, lì lợm thách đố
kết hợp với biện pháp so sánh và nhân hóa "như đòi nợ xuýt bất cứ người lái đò sông Đà nào tóm được qua"
hung hãn lì lợm cuồng bạo của con sông
khép lại với lời cảnh báo "quãng này lật ngửa bụng thuyền ra"
tăng cấp thêm mối nguy hiểm hung bạo của con sông, đe dọa tính mạng con người
liên hệ sông Hương: là “bản trường ca của rừng già” “rầm rộ dưới bóng cây đại ngàn”, “mãnh liệt qua những ghềnh thác”
Đoạn 3
click to edit
click to edit