Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

2.3 Mantenugaien garraioa: zirkulazio-sistema - Coggle Diagram

- - - - Bi aurikula
        
        Goiko barrunbeak dira, pareta finak, haietara iristen da bihotzean sartzen den odola
      - Bi bentrikuluak
        
        Beheko barrunbeak dira, pareta lodiagoak, eta ere ezker-bentrikuluak, hortik ateratzen da bihotzeko odola eta arteriek eramaten
  - - - heldu baten bihotzak 60 eta 100 taupada artean jotzen du minutu bakoitzeko
    - - Sistole bentrikularra
        
        Bentrikuluak uzkurtu, odola arterietara, odola ezin da itzuli orduan balbula aurikulobentrikularrak itxita daude
        
        eta horrek lehen bihotz-hotsa eragiten du
      - Diastolea
        
        Bihotzaren paretetako muskulatura erlaxatzen, eta arterietako odola ezin da itzuli
        
        eta horrek bigarren bihotz-hotsa sortzen du
      - Sistole aurikularra
        
        Aurikulak odolez betetzen dira eta uzkurtzen dira
        
        Bentrikuluetara bultzatzen dute odola, balbula aurikulobentrikularretan barrena
- - - - Mantenugaiak eta arnas sistematik datorren oxigenoak zelula guztietara heldu behar
        
        zelulek sortzen dituzten hondakinak kanporatu behar iraitz-sistemak
        
        garraio hori egiten sistema kardiobaskularrak arduratzen da
        
        Odol-hodiak
        
        Bihotza
    - - Likido interstizialaren soberakina biltzen du drainatze-sare batek
        
        eta hori linfa eratzen du, fluidoa linfa-hodien barrutik joaten da
        
        Gongoil linfatikoak
        
        Linfa hodiak
  - - - Plaketak edo tronbozitoak
        
        Zelula-zatiak, odola koagulatzen, odoljarioak kontrolatzeko
      - Globulu gorriak, eritrozitoak edo hematieak
        
        Nukleoa galdu duten zelulak dira, hemoglobina daukate, oxigenoa garraiatzen duen proteina gorri bat
      - Plasma
        
        urez osatua (%91), bertan hainbat substantzia disolbatzen
      - Globulu zuriak edo leukozitoak
        
        Hainbat mota, zelula hauen funtzioa agente patogenoetatik edo substantzia arrotzetik babestea da.
    - - Odoljarioak kontrolatzea
        
        fibrinogeno
      - Infekzioetatik babestea
        
        adb. birusak eta bakterioak
      - Substantziak eta arnasketako gasak garraiatzea
        
        adb. mantenugaiak, hondakinak eta hormonak
        
        hemoglobina
        
        oxihemoglobina
      - Gorputzeko beroa banatzea
        
        adb. muskuluena eta gibelarena
- - - - Zaintxoak elkartu eta zainak eratzen dituzte, organoetatik bihotzera itzultzen dute odola
        
        Odolari bihoztera itzultzen laguntzen diote zainen barruko balbulek, odola atzerantz joatea galaraziz
    - - Odolak eta zelulek substantziak trukatzen laguntzen die
        
        eta azkenean diametro handiagoko hodiekin konektatzen dute, hau da, zaintxoekin.
    - - Odola bihotzetik organoetara eramaten duten organoak dira
        
        Arteriola izeneko hodi meheagotan adarkatzen dira
  - - - Oxigeno gutxi eta karbono dioxidoa asko den odola eskuin-bentrikulutik irteten da eta birikietara heltzen
        
        Hor, arteriak banandu, kapilarrak eratu arte, gasak trukatu, eta odola oxigenatu
    - - odol oxigenatua ezker-bentrikulutik irteten da aorta arterian zehar eta iristen da gorputzeko organo guztietara
        
        Kapilarretan odolak oxigenoa eta mantenugaiak utzi, eta karbono dioxidoa eta zelulen hondakinak jasotzen
- - - - gero igarotzen da kapilarretatik ehunetara, linfozitoek ere zeharkatzen dituzte, kapilar linfatikora heltzeko
        
        plasmaren zati bat odol-kapilarretara iristen, eta likido interstiziala eratzen da
        
        Zelulek likido intersitzialetik oxigenoa eta mantenugaiak hartu, eta hondakinak askatu
        
        kapilar linfatikoek likido interstizialaren soberakina xurgatu eta linfa eratu
  - - - likido bat da, ornodunen zirkulazioan dago, eta odol-kapilarretatik irteten den plasma-soberakinetik sortzen da