Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
acute cholecystitis (โรคถุงน้ำดีอักเสบ) :<3: - Coggle Diagram
acute cholecystitis (โรคถุงน้ำดีอักเสบ) :<3:
ข้อวินิจฉัย
Pre-op
ได้รับสารอาหารไม่เพียงพอเนื่องจากรับประทานอาหารไม่ได้
วิตกกังวลเกี่ยวกับการเจ็บป่วย
พักผ่อนไม่เพียงพอเนื่องจากปวด
Post-op
เสี่ยงติดเชื้อเนื่องจากมีแผลเปิดสู่ภายนอก
เสี่ยงติดเชื้อเนื่องจากระบบการขับถ่ายปัสสาวะเปลี่ยนแปลงไป
พักผ่อนไม่เพียงพอเนื่องจากปวด
เสี่ยงท้องผูกเนื่องจากผู้ป่วยขยับร่างกายได้น้อย
เสี่ยงเกิดภาวะแทรกซ้อนจากยาระงับความรู้สึกชนิด GA
พร่องกิจวัตรประจำวันเนื่องจากความสามาถในการดูแลตัวเองลดลง
พร่องความรู้ในการดูแลตัวเองหลังกลับบ้าน
สาเหตุ
ตามทฤษฎี
การเกิดนิ่วในถุงน้ำดีเกิดจากหลายปัจจัย เช่น การบริโภค อาหาร อายุ เพศ ดัชนีมวลกาย เชื้อชาติและพบได้ในบางภาวะเช่น การตั้งครรภ์โรคเลือดธาลัสซีเมีย หลังการผ่าตัด โรคอ้วน เป็นต้นและยังเกี่ยวกับยาบางประเภทเช่น ยาคุมกำเนิดพบผู้หญิงมีความเสี่ยงมากกว่าผู้ชายสามเท่าและอาจเกี่ยวข้องกับโรคทางพันธุกรรม
ตามกรณีศึกษา
ผู้ป่วยหญิงไทยอายุ 66 ปี รับประทานอาหารจืด BMI 26.17 อยู่ในเกณฑ์ อ้วน ไม่ได้ทานยาคุมกำเนิด
อาการและอาการแสดง
ไม่แสดงอาการ
แสดงอาการ
จุกเสียด แน่นท้องบริเวณใต้ชายโครงขวาและใต้ลิ้นปี่
อาจมีถุงน้ำดีอักเสบร่วมด้วย
ท้องอืด
อาจมีอาการดีซ่านเนื่องจากมีการอุดตันท่อน้ำดีทำให้เกิด ตัวเหลือง ตาเหลือง
ตามกรณีศึกษา
จุกเสียดแน่นท้องบริเวณใต้ชายโครงข้างขวา
มีอาการท้องอืด Bowel sound 5 ครั้ง/นาที
ปวดท้องด้านขวา 12 ชม.ก่อนมารพ.
พยาธิสภาพ
ถุงน้ำดีอักเสบเฉียบพลัน (Acute Cholecystis)
เมื่อมีนิ่วไปอุดกั้นท่อถุงน้ำดีทำให้น้ำดีคั่งอยู่ในถุงเกลือน้ำดีจะไประคายเคืองผนังของถุงน้ำดี ทำให้เกิดการอักเสบการอุดกั้นท่อน้ำดีทำให้ถุงน้ำดีบีบตัวอย่างรุนแรงเพื่อขับน้ำดีออกทำให้เกิดอาการปวดท้องแบบบิดเฉียบพลัน (biliary colic หรือ colickypain) และถุงน้ำดีที่อุดกั้นโดยนิ่วทำให้มีแรงดันสูง มีลักษณะโปงตึง ผนังบวม มีเลือดมาเลี้ยงมากหลอดเลือดในผนังถุงน้ำดีถูกกดทำให้ขาดเลือดมาเลี้ยงและเน่าตายถุงน้ำดีจะกลายเป็นหนองและแตกตามมาถ้าการอักเสบลุกลามไปที่ท่อน้ำดีรวมจะทำให้จะทำให้ท่อน้ำดีรวมบวมและเกิดการอุดกั้นของทางเดินน้ำดีตามมาได้
การวินิจฉัย
ตามกรณีศึกษา
เอกชเรย์คอมพิวเตอร์ (Computeritzed Tomography : (CT-Scan)
Murphy's Sign: Positive
การถ่ายภาพรังสีท่อน้ำดี (Cholangiography)
ตามทฤษฎี
1.ในเบื้องต้นแพทย์จะถามถึงรายละเอียดของอาการที่เกิดขึ้นรวมถึงการคลำถุงน้ำดี (Murphy's Sign Test)เพื่อตรรจสอบว่าถุงน้ำดีมีการอักเสบหรือไม่ โดยแพทย์จะใช้มือหรือนิ้วคลำบริเวณท้องส่วนขวาบนและให้ผู้ป่วยหายใจหากมีอาการเจ็บแสดงว่าถุงน้ำดีอาจอักเสบนอกจากนั้นแพงย์อาจแนะนำให้มีการตรวจเลือดเพื่อหาการติดเชื้อหรือตรวจสอบว่าตับทำงานเป็นปกติหรือไม่ หากก้อนนิ่วได้เคลื่อนย้ายไปที่ท่อน้ำดีตับอาจทำงานได้ไม่ปกติ
2.การทำอัลตร้าซาวน์เป็นการใข้คลื่นเสียงความถี่สูงเพื่อสร้างภาพของอวัยวะในร่างกายซึ่งมักจะใข้ช่วยวินิจฉัยโรคนิ่วในถุงน้ำดี
การตรวจด้วยเครื่องสร้างภาพด้วยสนามแม่เหล็กไฟฟ้า หรือ เอ็มอาร์ไอ (Magnetic Resonance Imaging: MRI) ช่วยตรวจนิ่วที่อยู่ในท่อน้ำดี
เอกชเรย์คอมพิวเตอร์ (Computeritzed Tomography : (CT-Scan) ช่วยในการตรวจดูภาวะแทรกซ้อน
ของนิ่วในท่อน้ำดี เช่น ตับอ่อนอักเสบเฉียบพลัน เป็นต้น และมักจะใช้เพื่อวินิจฉัยเมื่อมีอาการปวดท้องรุนแรง
การถ่ายภาพรังสีท่อน้ำดี (Cholangiography)เมื่อสงสัยว่ามีนิ่วในท่อน้ำดีวิธีนี้ จะช่วยเพิ่มรายละเอียดของนิ่วในท่อน้ำดีโดยแพทย์จะฉีดสีเข้าไปทางหลอดเลือดหรือฉีดเข้าไปที่ท่อน้ำดีในระหว่างผ่าตัดหรือใช้กล้องส่องผ่านเข้าไปทางปาก หลังจากที่อมสีแล้วจึงเอกซเรย์จะช่วยให้เห็นความผิดปกติภายในท่อน้ำดีหรือหากถุงน้ำดีและน้ำดีทำงานปกติสีที่ใช้จะถูกดูดซึมหรือขจัดออกจากร่างกาย หากพบว่าเกิดการปิดกั้นระหว่างการตรวจตังกล่าวอาจหมายถึงมีนิ่วอุดตันท่อร่วมด้วยแพทย์อาจจะใช้กล้องส่องตรวจ (Endoscope)ช่วยกำจัดนิ้วในท่อน้ำดีออกก่อนหรือเรียกว่าการส่องกล้องตรวจท่อทางเดินน้ำดีและตับอ่อน (ERCP)
การรักษา
ไม่ผ่าตัด
การเอานิ่วออกโดยไม่ผ่าตัด ได้แก่ เครื่องสลายนิ่ว นิ่วในถุงน้ำดีสามารถรักษาได้โดยการใช้เครื่องสลายนิ่ว(extracorporeal shock wave lithotripsy: Esw.) โตยเฉพาะอย่างยิ่งกรณีที่มีนิ่วอยู่ในท่อทางเดินน้ำดี การใช้เครื่องสลายนิ่วแล้วคีบออกโดยการส่องกล้องผ่าตัดเปิดหูรูดถุงน้ำดีไม่ได้รับผลสำเร็จเท่าที่ควร
ส่องกล้อง
การส่องกล้องทางเดินน้ำดีและตับอ่อน (Endoscopic retrograde cholangiopancreatography:ERCP) เป็นวิธีการตรวจท่อทางเดินน้ำดี (biliary system) และท่อน้ำย่อยตับอ่อน (pancreatic duct) โดยการส่องกล้อง (endoscope) ผ่านทางปากผ่านหลอดอาหาร กระเพาะ ลำไส้เล็กจนถึง ampulla of vater จากนั้นฉีดสารทีบรังสีเข้าไปในท่อทางเดินน้ำดีรวม (common bile duct หรือท่อตับอ่อนแล้วบันทึกภาพเอกซเรย์ผลตรวจอาจพบว่ามีรังสีเข้าไปในท่อทางเดินน้ำดีรวม (common bile duct หรือท่อตับอ่อนแล้วบันทึกภาพเอกซเรย์ผลตรวจอาจพบว่ามีเนื้องอก มีการตีบ หรือมีนิ่วในท่อน้ำดึ ถุงน้ำของท่อน้ำดี การอักเสบของท่อน้ำดี
ใช้ยา
มีวัตถุประสงค์เพื่อบรรเทาอาการปวดจากการหดรัดของถุงน้ำดีและลดการติดเชื้อยาสลายนิ่ว ใช้ยาสลายนิ่ว (Oral dissolution therapy เป็น bile acid) ใช้สลายนิ่วที่เป็น cholestero ที่ก้อนไม่ใหญ่ ต้องใช้เวลานานในการสลายผลข้างเคียงอาจท้าให้เกิดท้องร่วงและตับมีการอักเสบเล็กน้อย
ผ่าตัด
การผ่าตัดเปิดเอาถุงน้ำดีออก (Open cholecystectomy: OC)
การผ่าตัดสำรวจท่อทางเดินน้ำดี (CBD exploration)
การผ่าตัดส่องกล้องเอาถุงน้ำดีออก (Laparoscopic cholecystectomy: LC)
ในกรณีศึกษา
การผ่าตัดเปิดเอาถุงน้ำดีออก (Open cholecystectomy: OC)