Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Hoá (cuối HKII) - Coggle Diagram

- - - - oxi hoá bằng nước bromine
      - oxi hoá bằng nước thuốc thử Tollens: PU với aldehyde tạo thành lớp bạc -> PU tráng bạc (tráng gương)
      - oxi hoá bằng Cu(OH)2, trong môi trường kiềm khi đun nóng -> tạo kết tủa Cu2O màu đỏ gạch
- - - - CnH2n-2 (n>=2)
      - hydrate hoá: acetylene +h2O -> aldehyde acetic (xt: H2SO4 và Hg+)
      - Là hydrocarbon mạch hở, chứa 1 liên kết ba
      - PU của alk-1-yne: các alkyne lk 3 đầu mạch pu với AgNO3 trong NH3 tạo kết tủa vàng
      - Điều chế: acetylene điều chế từ PU calcium carbide với H2O, nhiệt phân methane ở 1500oC làm lạnh nhanh
    - - CnH2n (n>=2)
      - hydrate hoá: ethylene +h2O -> ethanol (xt: H2SO4/ H3PO4)
      - Là hydrocarbon mạch hở, chứa 1 liên kết đôi
      - phản ứng trùng hợp: cộng hợp liên tục các phân tử alkene giống nhau hoặc tương tự nhau (monomer) tạo thành polymer
      - Điều chế
        
        Trong phòng thí nghiệm: ethylene điều chế từ PU dehydrate ethanol
        
        Trong công nghiệp: cracking alkane, dehydrogen alkane
    - - cộng halogen: Bẻ liên kết bội thu được alkane, làm mất màu dd bromine
      - cộng hydrogen halide: Bẻ liên kết bội thu được halogenoalkane
      - cộng hydrogen: Bẻ liên kết bội thu được alkane (xt: Ni, nhiệt độ)
      - Quy tắc Markonikov: PU cộng HX -> nguyên tử H ưu tiến cộng vào C có nhiều hydrogen, nguyên tử X ưu tiến cộng vào C có ít hydrogen
    - - đèn xì oxygen-acetylene
      - sản xuất dược phẩm
      - ethylene kích thích hoa quả mau chín
      - sản xuất alcohol, aldehyde...
      - Tổng hợp polymer để sản xuất chất dẻo, tơ, sợi...
  - - - ĐK thường: C1-C4 khí; C5-C17 lỏng và không màu; C18- rắn và màu trắng
      - Nhiệt độ tăng dần theo chiều tăng số C, alkane phân nhánh có nhiệt độ sôi thấp hơn
      - Hầu như không phân cực và tương đối trơ về mặt hoá học
      - không tan hoặc ít tan trong nước, tan tốt trong dung môi hữu cơ
    - - PU thế: CnH2n+2 + halogen2 -> CnH2n+2-aHalogena + H-Halogen (as, nhiệt độ)
      - PU cracking: alkane -> alkane (ít C hơn) + alkene (xt, nhiệt độ)
      - PU reforming: dùng trong công nghiệp lọc dầu để tăng chỉ số octane của xăng và sản xuất các arene
      - PU oxi hoá hoàn toàn: alkane + O2 -> CO2 + H2O (nhiệt độ)
      - PU oxi hoá không hoàn toàn: RCH2 - CH2R' + O2 -> RCOOH + R'COOH + H2O (xt, nhiệt độ)
    - - LPG, dùng làm nguyên liệu phân bón
      - alkane lỏng -> xăng, diesel...
      - Sử dụng làm nhiên liệu trong sản xuất và đời sống
      - C6, C7,C8 là nguyên liệu sản xuất benzene, toluene và đồng phân xylene
      - C11-C20: vaseline; C35: paraffin, nến, sáp
    - - alkane thể khí: tách từ khí dầu mỏ, khí thiên nhiên
      - alkane lỏng: chưng cất phân đoạn dầu mỏ
  - - - Benzene, toluene, xylene, styrene ở đk thường là chất lỏng không màu, trong suốt, dễ cháy, có mùi đặc trưng. Napthalene là chất rắn màu trắng, có mùi đặc trưng.
      - ảnh hưởng đến sức khoẻ con người chủ yếu qua hít thở không khí bị ô nhiễm
      - arene không phân cực hoặc kém phân cực -> không tan trong nước và thường nhẹ hơn nước, tan được trong các dung môi hữu cơ.
      - Hydrocarbon trong dãy đồng đẳng benzene có thể sử dụng làm dung môi hoà tan các chất khác
    - - PU cộng
        
        PU cộng H2: cộng hydrogen vào vòng benzene, nhiệt độ cao và xt, tạo thành cyclohexane
        
        PU cộng Cl2: cộng chloride vào vòng benzene trong điều kiện as tử ngoại và đun nóng, thu được 1,2,3,4,5,6-hexachlorocyclohexane (chất độc, tác nhân gây ung thư, suy gan)
      - PU oxi hoá hoàn toàn: benzene + O2 -> CO2 + H2O
      - PU thế
        
        halogen hoá: PU thế chloride, bromine ở nhiệt độ cao khi có xt bột ion (III) halide và đun nóng
        
        thế nhóm NO2: nitro hoá khi arene PU với acid nitric đặc, xt dd sulfuric đặc
        
        Quy tắc thế: benzene có nhóm alkyl PU thế xảy ra dễ dàng hơn, ưu tiên thế vào vị trí số 2 và số 4 (ortho và para)
      - PU oxi hoá nhóm akyl: akylbezene + KMnO4 -> potassium benzoate + MnO2 + KOH + H2O (akylbenzene làm mất màu dd KMnO4, benzene thì không / trong môi trường acid dễ xảy ra hơn và cho sp là benzoic acid)
    - - Ethylbenzene điều chế từ PU giữa benzene và ethylene với xt acid rắn là zeolite
      - Napthalene điều chế bằng chưng cất nhựa than đá
      - Trong công nghiệp, benzene, toluene được điều chế từ quá trình reforming dầu mỏ chứa alkane và cycloalkene C6-C8
    - - Napthalene dùng diệt gián, côn trùng
      - Cumene điều chế acetone, phenol
      - dùng làm phẩm màu
      - Chế thuốc nổ TNT (trinito toluene)
      - dùng làm nhiên liệu
      - Tơ, sợi tổng hợp
- - - - alcohol no mạch hở đơn chức: CnH2n+1OH
      - alcohol ko no mạch hở đơn chức: CnH2n-1OH
      - alcohol no mạch hở đa chức: CnH2n+2-mOHm
    - - nhiệt độ sôi cao hơn hydrocarbon và dẫn xuất halogen có phân tử khối tương đương, dễ tan trong nước do có liên kết hydrogen
      - Gốc hydrocarbon càng lớn thì độ tan trong nước càng giảm
      - Ở điều kiện thường, alcohol no, đơn chức từ C1 - C12 ở trạng thái lỏng (C13 - ... rắn)
    - - chất khử trùng
      - đồ uống có cồn, lên men
      - dung môi pha nước hoa
      - nguyên liệu tổng hợp các chất hữu cơ
    - - PU tạo alkene
        
        Cho hơi alcohol no, đơn chức, mạch hở đi qua bột Al2O3 nung nóng hoặc đun alcohol đặc, H3PO4 đặc, alcohol bị tách nước tạo alkene
        
        Quy tắc Zaitsev: nhóm -OH ưu tiên tách nước cùng với nguyên tử H ở carbon bên cạnh có bậc cao hơn -> tạo sp chính
      - PU oxi hoá hoàn toàn: alcohol + O2 -> CO2 + H2O
      - PU tạo ether: R-OH + R'-OH -> ROR' + H2O (H2SO4 đặc, nhiệt độ thích hợp)
      - PU oxi hoá ko hoàn toàn
        
        Alcohol bậc 1: Tác dụng CuO đốt nóng tạo aldehyde
        
        Alcohol bậc 2: Tác dụng CuO đốt nóng tạo ketone
      - PU thế: PU với kim loại mạnh, giải phóng khí hydrogen: R-OH + Na -> R-ONa + H2
      - PU riêng của polyalcohol với Cu(OH)2: alchohol có ít nhất 2 nhóm -OH liền kề nhau tạo phức có màu xanh lam
    - - Phương pháp sinh hoá: lên men tinh bột hoặc ngũ cốc, quả chín, các enzyme sẽ phân giải các chất thành ethanol
      - Điều chế glycerol: tổng hợp từ propyne
      - Hydrate hoá alkene: CH2=CH2 + H2O -> C2H5OH (H3PO4, nhiệt độ)
  - - - Ảnh hưởng của vòng benzene làm tăng độ phân cực của liên kết O-H -> tính acid yếu
      - Do có vòng benzene nên phenol có tham gia PU thế nguyên tử hidro của vòng benzene
    - - Ít tan trong nước ở ĐK thường, tan nhiều khi đun nóng, tan tốt trong các dung môi hữu cơ
      - ĐK thường, phenol là chất rắn, không màu, độc, gây bỏng
    - - Thế nguyên tử H của -OH (tính acid của phenol)
        
        Phenol là acid yếu, không làm đổi màu quỳ tím
        
        PU với kim loại kiềm, dd base, muối Na
      - PU thế nguyên tử H của vòng benzene, ưu tiên thế vào vị trí 2, 4, 6
        
        PU bromine hoá
        
        PU nước bromine tạo kết tủa trắng 2, 4, 6 tribromophenol ở dạng kết tủa
        
        Do ảnh hưởng của nhóm -OH, PU thê nguyên tử hydrogen ở vòng benzene của phenol dễ xảy ra hơn benzene
        
        PU nitro hoá: PU với dd nitric acid đặc trong dd sulfuric acid -> tạo 2, 4, 6 - trinitophenol (kết tủa vàng)