Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
2.2 Nola heltzen da oxigenoa zeluletara? Arnas sistema - Coggle Diagram
2.2 Nola heltzen da oxigenoa zeluletara? Arnas sistema
Zer bide egiten du aireak gorputzean?
Arnas sistema
Arnasbideak
haien funtzioa aireko oxigenoa hartzea da, eta karbono dioxidoa kanporatzea
trakea
behe-arnasbideak
laringea
bronkioak
faringea
bronkioloak
sudur-hobiak
birika-albeoloak
goi-arnasbideak
Birikak
haien funtzioa aireko oxigenoa hartzea da, eta karbono dioxidoa kanporatzea
Bronkioloak, birikia-albeoloek, eta kapilar izeneko odol-hodiak birikak osatzen dituzte
Arnas sistemako organoak
sudur-hobiak
kanpoaldearekin komunikatuta, airea sartu, berotu eta hezetzen da
faringea
digestio-sistemaren nahiz arnas sistemaren barrunbea da
laringea
Epiglotisak laringea ixten du janaria pasatzean eta ahots-kordak airea pasatzean dar-dar egiten dute
trakea
hormetan kartilagozko eraztunak ditu eta hodi malgu bat da
bronkioak
Trakea banatzen den bi adarrak dira
bronkioloak
bronkioen antzeko subdisio finagoak dira
birika-albeoloak
lodiera oso txikiko paretak dituzten poltsa txikiak da, odol-kapilarrez inguratuta
birikak
bi organo dira, pleura izeneko bi mintzek inguratzen, diafragman pausatzen da.
Birika-aireztapena
Arnasgora
Saihetsarteko muskuluak eta diafragma uzkurtzen dira
barrunbe torazikoaren bolumena handitzen, eta biriken bolumena ere
airea sartzen denean arnasgora sortzen da, mugimendu aktiboa
Arnasbehera
Saihetsarteko muskuluak eta diafragma erlaxatzen dira
barrunbe torazikoaren bolumena txikitzen eta biriketan ere
airea modu pasiboan irten eta arnasbehera gertatzen
Nola prebenitu arnas sisteman jasan ditzakeen problemak
Agente patogenoak: airetik biriketara
Agente patogenoak adibidez, bakterioak eta birusak arnas sisteman sartu eta infekzioak sor daitezke
narritadura, hantura, muki-jariaketa, sukarra... eraginez
Nola babestu arnas-sistema
Paperezko mukizapiak erabili eta paperontzira bota
Aireztatu gelak, airea berritzeko
Estali ahoa eta sudurra ukondoarekin eztula egitean
Arnasa sudurretik hartu, berotzeko eta iragazteko
Substantzia kaltegarriak inhalatzea
zenbait substantziek adibidez, polena, hautsa... erreakzio alergikoak eragin ditzakete
Tabakoak larriagotzen dituen gaixotasunak
birika-enfisema
birika-albeoloak suntsitzea da, tabakoa da eragile nagusiena eta arnasteko zailtasunak
biriketako minbizia
tabakoak normalean sortzen du, baina ere beste batzuk sortzen ditu, ahokoa, laringekoa, esofagokoa...
bronkitis kronikoa
tabakoak eta kutsadura bronkioak narritatzen, arnasbideak buxatzen
Gas-trukea
Nola aldatzen da gasen konposizioa
Albeoloetara iristen den odola zeluletatik etorritako CO2-z beteta dago
arnasbeheran kanporatzen da, eta O2-a albeolotik odolera igarotzen
gorputzeko zelula guztietara heltzen da O2-a
odol-kapilarren eta albeoloen pareten artean gertatzen da
Albeoloen ezaugarriak: 200m karratu inguru, odol-kapilarrez inguratuta, oso pareta mehea
difusio bakuna: gasak kontzentrazio handiena dagoen tokitik txikiena dagoenera igarotzen dira
