Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

กรณีศึกษา หญิงไทยอายุ 83 ปี เตียง 6 DX:AGE c sepsis c pleural effusion …

- - - - การรักษาโดยไม่ใช้ยา
        คือการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการดำรงชีวิต เช่น
        1.การควบคุมน้ำหนัก
        2.การออกกำลังกายสม่ำเสมอ
        3.การลดอาหารเค็ม
        4.เลิกสูบบุหรี่ แอลกอฮอลล์
      - การรักษาโดยใช้ยา
        -ยาในกลุ่มแอลฟา-บล็อกเกอร์ (Alpha-blockers) ช่วยให้กล้ามเนื้อคลายตัวและขยายหลอดเลือดเพื่อให้เลือดไหลเวียนได้อย่างสะดวก เช่น ด็อกซาโซซิน (Doxazosin)และยาพราโซซิน(Prazosin)
        -ยาในกลุ่มแคลเซียมแชนแนลบล็อกเกอร์ (Calcium Channel Blockers) เป็นยาที่ช่วยหลอดเลือดคลายตัวเช่น ยาแฮมโลดิปืน (Amlodipine) และยาติลไทอะเซม(Diltiazem)
        -ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาทส่วนกลาง (Centrally Acting Agents) เพื่อช่วยระงับสารสื่อประสาทที่ทำให้หลอดเลือดตีบตัน ซึ่งจะลดความดันโลหิตลง เช่น ยาโคลนิดีน (Clonidineclonidine ) และเมทิลโดปา(Methyldopa)
        -ยาในกลุ่มเอซีอี อินฮิบิเตอร์ (Angiotensin-ConvertingEnzyme Inhibitors: ACE Inhibitors) เป็นยาที่ช่วยยับยั้งการทำงานของแองจิโอเทนซิน 2 (Angiotensin II) ซึ่งเป็นฮอร์โมนที่ทำให้หลอดเลือดเกิดการตีบต้นและเพิ่มความดันโลหิตให้สูงขึ้น
        -ยาในกลุ่มเบต้า บล็อกเกอร์ (Beta Blockers) เป็นยาปิดกั้นการทำงานของเบต้า รีเซ็ปตอร์ที่ทำให้หัวใจเต้นช้าและมีแรงต้านน้อยลง ส่งผลให้หัวใจบีบตัวในการส่งเลือดน้อยลง จึงช่วยในการลดความดันโลหิตลงได้
        -ยาขับปัสสาวะ Diuretics เป็นยาที่ส่งผลต่อการท่างานของไต โดยจะช่วยขับโซเดียมส่วนเกินและนำออกจากร่างกาย รวมไปถึงลดความดันโลหิตลง
  - - - ความหมาย
        
        ภาวะที่ไตทำงานได้ลดลง โดยดูจากค่าอัตราการกรองของไตที่ผิดปกติ (estimated Glomerular Filtration Rate, eGFR) หรือไตมีภาวะผิดปกติ เช่น มีโปรตีนรั่วในปัสสาวะ หรือมีความผิดปกติทางรังสีวิทยา เป็นต้น ในระยะเวลามากกว่า 3 เดือนขึ้นไป
      - ภาวะแทรกซ้อน
        
        กรณ๊ศึกษา
        ผู้ป่วยมีภาวะแทรกซ้อนเรื้อรัง คือ ภาวะซีด
        
        ข้อวินิจฉัยการพยาบาล
        
        2.เกิดภาวะซีดเนื่องจากภาวะแทรกซ้อนจากโรคไนไป Stage3
        S:"ผู้ป่วยอ่อนเพลีย"
        S:"ผู้ป่วยเป็นมา7เดือนไม่ได้รับประทานยาต่อเนื่อง"
        O: เยื่อบุตาซีด อ่อนเพลีย ฝ่ามือฝ่าเท้าซีด
        O: Capillary refill 3 วินาที
        O: CBC 10/4/67 พบ - Hb = 9.4 g/dl - Hct = 28.7 %
        จุดมุ่งหมาย ภาวะซีดลดลง
        เกณฑ์การประเมิน
        1.Capillary refill < 2 วินาที
        2.เยื่อบุตาซีดลดลง
        3.ผลLab ค่าปกติ Hb 12-15 g/dl Hct = 36-45 %
        กิจกรรมการพยาบาล
        1.ดูแลให้ผู้ป่วยรับสารอาหารอย่างเพียงพอตามแผนการรักษา เช่น อาหารอ่อน จืดได้แก่ ข้าวต้ม โจ๊ก ปลานึง
        2.ดูแลช่วยเหลือผู้ป่วยบนเตียงเพราะผู้ป่วยมีอาการอ่อนเพลีย
        3.ดูแลให้ได้รับยาFolic Acid 1 เม็ด 5mg ตามแผนการรักษาของแพทย์ พร้อมทั้งสังเกตอาการและอาการข้างเคียงเช่น เวียนศีรษะ ท้องอืด ซึม ภายหลังได้รับยาอย่างใกล้ชิด
        4.ติดตามสังเกตอาการภาวะซีด เช่น เยื่อบุตา , ปลายมือปลายเท้า , ริมฝีปาก
        5.แนะนำให้ผู้ป่วยรับประทานอาหารที่มีธาตุเหล็กสูงที่ไม่ขัดต่อแผนการรักษา เช่น ผัก ต่างๆ เนื้อปลา เป็นต้น พร้อมทั้งเน้นย้ำให้หลีกเลี่ยงอาหารโปรตีนสูง เช่น เนื้อสัตว์ต่างๆ นม ไข่แดง หลังกลับบ้าน
        
        เชิงทฤษฎี
        
        ภาวะแทรกซ้อนAKI “ไตวายเฉียบพลัน”
        คือ การที่ไตสูญเสียการทำงานอย่างรวดเร็วภายในระยะเวลาเป็นชั่วโมงหรือ 1-2 วัน หากได้รับการล้างไตและรักษาอย่างทันท่วงที ไตจะสามารถกลับมาฟื้นเป็นปกติได้ แต่ต้องระวังปัจจัยเสี่ยงที่จะทำให้เกิดไตวายซ้ำได้ และไตจะค่อยๆ เสื่อมลงจนกลายเป็นไตวายเรื้อรัง
        
        ภาวะแทรกซ้อนไม่รุนแรง เช่น ภาวะฟอตเฟสในเลือดสูง, ภาวะแคลเซียมในเลือดต่ำ, ภาวะแมกนีเซียมในเลือดสูง หรือภาวะซีดเนื่องจากขาดฮอร์โมนอีริโทรพอยเอทิน ซึ่งจะส่งผลให้ร่างกายสร้างเม็ดเลือดแดงได้ไม่ดีเท่าที่ควร
        
        ภาวะแทรกซ้อนรุนแรง เนื่องจากไตไม่สามารถขับน้ำได้ ทำให้เกิดการคั่งของน้ำในกระแสเลือด ซึ่งส่งผลให้ความดันโลหิตสูงและอาจเกิดภาวะหัวใจวายตามมาได้, ภาวะเลือดเป็นกรดที่ส่งผลให้หัวใจเต้นผิดจังหวะหรือหยุดเต้นได้เช่นกัน ภาวะแทรกซ้อนทางสมอง ทำให้เกิดอาการชัก หมดสติ, ภาวะติดเชื้อง่ายและรุนแรงเนื่องจากระบบภูมิคุ้มกันต่ำ หรือไตถูกทำลายถาวรจากการรักษาล่าช้าและอาจกลายเป็นไตวายเรื้อรังในที่สุด
        
        ภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นในผู้ป่วย “ไตวายเรื้อรัง”
        เป็นภาวะที่ไตถูกทำลายต่อเนื่องมาแล้วหลายเดือนหรือหลายปี ส่งผลให้ไตทำงานผิดปกติ ซึ่งสาเหตุของการเกิดไตวายเรื้อรังที่พบได้บ่อย คือ โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง โรคไขมันในเลือดสูง และโรคหัวใจ โดยมักพบในผู้ที่มีอายุตั้งแต่ 60 ปีขึ้นไป
        นอกจากอันตรายจากภาวะแทรกซ้อนเช่นเดียวกันกับไตวายเฉียบพลันแล้ว ในผู้ป่วยไตวายเรื้อรัง ยังเสี่ยงต่อการเกิดภาวะ ปอดอักเสบ, เยื่อหุ้มปอดอักเสบ, ปลายประสาทอักเสบ, ภาวะต่อพาราไทรอยด์ทำงานมากเกินไป, ภาวะไตรกลีเซอไรด์ในเลือดสูง ซึ่งส่งผลให้หัวใจเต้นผิดจังหวะหรือหยุดเต้นได้ , ภาวะกระดูกพรุน ภาวะกระดูกอ่อน ซึ่งเสี่ยงต่อการเกิดกระดูกหักได้ง่าย รวมไปถึงภาวะหย่อนสมรรถภาพทางเพศในผู้ป่วยเพศชาย
        
        -Respiratory Acidosis เป็นภาวะที่ร่างกายมีความผิดปกติของระบบหายใจ ทำให้มีการคั่งของกรดคาร์บอนิกเนื่องจากการขับ CO2 ออกไม่ทัน หรือการระบายอากาศในถุงลมลดลง เลือดจึงมีฤทธิ์เป็นกรด
      - การรักษา
        
        กรณีศึกษา
        
        ผู้ป่วยรักษาโดยNPOตามแผนการรักษาและให้สารน้ำทดแทน0.9nss 1000 ml. rate 80/hr
        
        เชิงทฤษฎี
        
        1.การควบคุมอาหาร เพื่อชะลอไตเสื่อม ลดทานอาหารเค็ม รับประทานอาหารโปรตีนให้เหมาะสม ได้รับพลังงานที่เพียงพอ การควบคุมระดับโพแทสเซียมและฟอสฟอรัสในอาหารให้ไม่มากเกินไป อาจมีการจำกัดปริมาณสารอาหารบางชนิด ทั้งนี้ควรปรึกษาแพทย์โรคไตที่ดูแลเพราะผู้ป่วยแต่ละรายอาจมีการจำกัดอาหารบางชนิดที่ไม่เหมือนกัน ขึ้นกับสาเหตุและระยะของโรคไตเรื้อรัง
        2.รักษาเฉียบพลัน เช่น การหยุดยาที่เป็นสาเหตุ การให้สารน้ำในรายที่ขาดน้ำ แก้ไขภาวะช็อค เป็นต้น
        3.การรักษาเรื้อรัง คือ การรักษาแบบประดับประคอง เพื่อป้องกันและรักษาภาวะแทรกซ้อนรวมทั้งชะลอความก้าวหน้าของโรค ต้องดูแลทั้งในต้านปริมาณสารน้ำในร่างกายความเป็นกรด-ด่ง และสมดุลเกลือแร่ ให้อยู่ในภาวะที่เหมาะสมรวมทั้งดูแลการให้อาหารและโภชนาการที่ครบถ้วน เพื่อไม่ให้เกิดภาวะเสี่ยงต่อการติดเชื้อ
        4.การรักษาด้วยวิธีบำบัดทดแทนไต มีอยู๋3วิธี
        1)การฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม (Hemodialysis)
        2)การล้างไตทางช่องท้อง (Peritoneal Dialysis)
        3)การปลูกถ่ายไต (Kidney Transplantation) คือ การผ่าตัดนำไตที่ดีจากผู้บริจาคใส่ไปในผู้รับไต โดยผู้รับไตต้องรับประทานยากดภูมิต้านทานสม่ำเสมอเพื่อป้องกันภาวะปฏิเสธไตที่ปลูกถ่าย ปัจจุบันการปลูกถ่ายไตจัดเป็นวิธีบำบัดทดแทนไตที่มีประสิทธิภาพดีสุด และทำให้ผู้ป่วยมีคุณภาพชีวิตที่ดี โดยมีอัตราการอยู่รอดของไตที่ปลูกถ่ายมากกว่าร้อยละ 90 ในช่วงปีแรก
      - อาการ
        
        เชิงทฤษฎี
        
        หายใจเร็วลึกเกิดจากการมีน้ำคั่งในปอดเเละมีภาวะเป็นกรดในร่างกาย
        
        ผิวหน้าเเห้ง
        มีการฝ่อของไขมันเเละมีการสะสมของเเคลเซียมเเละยูเรียส่งผลให้เกิดผื่นคันที่ผิวหนัง
        
        ระบบเลือดจะพบผู้ป่วยมีอาการซีด อ่อนเพลีย
        เกิดจากการที่มีการลดลงของฮอร์โมนอิริโทรพอยอิทินซึ่งกระตุ้นการสร้างเม็ดเลือดเเดงที่ไขกระดูกกเเละในระยะต่อมาก็จะมีอาการซีดมากขึ้นจากการเสียเลือดในระบบทางเดินอาหาร
        เกิดภาวะขาดสารอาหารพวกเหล็กเเละโฟเลต
        
        ภาวะที่มีการสูญเสียหน้าที่ของไตอย่างช้าเเละเกิดการทำลายเนื้อของไตทำให้ไม่สามารถรักษาความสมดุลของน้ำได้ - อิเล็คโทรไลต์ภาวะกรดด่างในร่างกายเป็นผลให้มีการคั่งของยูเรียทำให้ปัสสาวะออกน้อย
        
        แขนขาบวมกดบุ๋ม
        เกิดจากมีเกลือและน้ำคั่งในร่างกาย หรือมีโปรตีนรั่วมากในปัสสาวะ หากบวมมากจะทำให้เกิดอาการหอบเหนื่อย
        
        กรณ๊ศึกษา
        ผู้ป่วยU/D Chronic kidney disease stage 3
        มีลักษณะขาบวมกดบุ๋ม2+ มีผิวพันธู์ที่เเห้ง มีภาวะซีดเปลือกตาซีด ปัสสาวะออกน้อย
        
        4.มีภาวะข้อเสียคั่งเนื่องจากไตเสื่อม
        ข้อมูลสนับสนุน
        S:”ผู้ป่วยบอกว่าขณะอยู่โรงพยาบาลไม่ได้ปัสสาวะ อุจจาระ"
        O: eGFR= 49.23 ml/min
        O: Sodium= 135 mmol/L
        O. ขาบวม (pitting edema 2+)
        จุดมุ่งหมาย
        ไม่เกิดภาวะของเสียคั่ง
        เกณฑ์การประเมิน
        1.ไม่เกิดอาการและแสดงของภาวะ ของเสียคั่งได้แก่ ซึมลง ไม่มีสมาธิ พูดช้าลง กล้ามเนื้ออ่อนแรง เหนื่อยหอบ กระหายน้ำ
        กิจกรรมการพยาบาล
        1.ดูแลให้รับประทานอาหารครบตามแผนการรักษาและควบคุมปริมาณอาหารประเภทโปรตีน
        2.กระตุ้นให้รับประทานอาหารโปรตีนดีเช่นเนื้อปลา ไข่ขาว อกไก่
        3.บันทึกสารน้ำเข้า-ออกทุก8 ชั่วโมง และชั่งน้ำหนักวันละครั้ง
        4.ดูแลจำกัดน้ำดื่มไม่ควรเกินวันละ 1,000 ซีซี
        5.ดูแลให้ผู้ป่วยได้รับการล้างไตตามแผนการรักษ
        6.ดูแลส่งเลือดตรวจทางห้องปฏิบัติการตามแผนการรักษาและติดตามผลอย่างต่อเนื่อง
        7.ตรวจบันทึกสัญญาณชีพทุก2 - 4 ชั่วโมง
        8.สังเกตและประเมินระดับความรู้สึกตัว จากของเสียคั่ง เช่น สับสน ชักเกร็ง หมดสติ คลื่นไส้อาเจียน
      - สาเหตุ ปัจจัยเสี่ยง
        
        กรณีศึกษา
        มีอายุที่เยอะ U/D โรคความดันสูง โรคไขมันในเลือดสูง
        
        เชิงทฤษฎี
        -สาเหตุก่อนไต (Pre – renal causes)เกิดเนื่องจากการลดจำนวนเลือดไปเลี้ยงที่ไตหรือ มีพยาธิสภาพที่อยู่ก่อนถึงเนื้อไต ได้แก่ ภาวะที่ร่างกายมีปริมาณน้ำหรือเลือดลดลงทำให้เลือดไปเลี้ยงที่ไตน้อยลง
        -สาเหตุที่ไต (Intra - renal causes)เกิดเนื่องจากมีพยาธิสภาพที่เนื้อไต อาจเป็นหลอดเลือด Glomerulus หรือหลอดเลือดฝอยที่ไต การได้รับสารที่ทำลายไตImmune process, Autoimmune, Hypersensitivity
        -สาเหตุนอกไต (Post – renal causes)เกิดเนื่องจากการอุดตันของทางเดินปัสสาวะตั้งแต่กรวยไตถึงท่อปัสสาวะ มักมีสาเหตุมาจากนิ่ว เนื้องอก ลิ่มเลือด
      - พยาธิสภาพ
        
        ระยะของโรค
        
        เคสกรณีศึกษา
        อยู่ในระยะที่ 3 คือค่า eGFR 3 มี 49.23 มล./นาที ยังไม่แสดงอาการผิดปกติผู้ป่วยส่วนใหญ่พบภาวะความดันโลหิตสูง
        
        ระยะที่ 3 ผู้ป่วยมีอัตราการกรองของไตมากกว่า 30 - 60 มล./นาที/พื้นที่ผิวกาย 1.73 เมตร หมายถึงการมีความผิดปกติของต ค่าอัตราการกรองของไตลดลงปานกลาง มักยังไม่แสดงอาการผิดปกติโดยส่วนใหญ่พบภาวะความดัน โลหิตสูง และอาจตรวจพบภาวะซีดแคลเชียมในเลือดต่ำ และฟอสเฟตในเลือดสูงได้ในระยะนี้ ซึ่งต้องมีการเฝ้าระวังและให้การรักษาภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น
        
        ระยะที่ 5 ผู้ป่วยมีอัตราการกรองของไตน้อยกว่า 15 มล./นาที/พื้นที่ผิวกาย 1.73 เมตร ซึ่งถือว่าเป็นระยะไตวาย ทำให้มีความผิดปกติเกือบทุกระบบของร่างกาย ร่างกายเสียสมดุล น้ำและอิเล็กโตรไลต์ ผู้ป่วยมีอาการยูรีเมีย เช่น อ่อนเพลี่ย เบื่ออาหาร ผิวแห้ง คัน คลื่นไส้ อาเจียน สะอึก เป็นตะคริว นอนไม่หลับ อาจเกิดภาวะหัวใจวายเนื่องจากนำเกินและภาวะความดันโลหิตสูงได้ ผู้ป่วยจำเป็นต้องได้รับการบำบัดทดแทนไต โดยเฉพาะในรายที่มีอาการยูรีเมีย
        
        ระยะที่ 4 ผู้ป่วยมีอัตราการกรองของไตมากกว่า 15 - 30 มล./นาที/พื้นที่ผิวกาย 1.73 เมตร หมายถึง การมีความผิดปกติของไต และค่าอัตราการกรองของไตลดลงอย่างมากผู้ป่วยมักมีอาการอ่อนเพลีย ไม่มีแรง เบื่ออาหาร บวม ความจำแย่ลง ผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการต่างๆผิดปกติ พบภาวะกรดจากการเผาผลาญ (metabolicacidosis) และไขมันในเลือดผิดปกติ (dislipidemia) ควรมีการเตรียมพร้อมเพื่อให้การบำบัดรักษาทดแทนไตต่อไป
        
        ระยะที่ 2 ผู้ป่วยมีอัตราการกรองของไตมากกว่า 60 - 90 มล./นาที/พื้นที่ผิวกาย 1.73 เมตร หมายถึงการมีความผิดปกติของตเมื่อค่าอัตราการกรองของไตลดลงเล็กน้อยโดยทั่วไปผู้ป่วยจะยังคงมีอาการปกติความดัน โลหิตอาจเริ่มสูงขึ้นในระยะนี้ จะเริ่มพบความผิดปกติในผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการต่างๆ
        
        ระยะที่ 1 ผู้ป่วยมีอัตราการกรองของไตมากกว่า 90 มล./นาที/พื้นที่ผิวกาย 1.73 เมตร หมายถึงการมีความผิดปกติของไต แต่ค่าอัตราการกรองของไตยังอยู่ในกณฑ์ปกติ หรืออาจต่ำลงเล็กน้อย ในระยะนี้ยังไม่พบอาการแสดงที่ผิดปกติ แต่บางรายอาจตรวจพบโปรตีนในปัสสาวะได้
        
        กรณีศึกษา
        เกิดจากการเสื่อมของไตและการถูกทำลายของหน่วยไต มีผลทำให้การ
        กรองทั้งหมดลดลงและการขับถ่ายของเสียลดลง ปริมาณ BUN ในเลือดสูงขึ้นหน่วยไตที่เหลืออยู่จะเจริญมาก ผิดปกติเพื่อกรองของเสียที่มีมากขึ้น ผลที่เกิดขึ้นคือทำให้ไตเสียความสามารถในการปรับความเข้มข้นของปัสสาวะ ปัสสาวะถูกขับออกไปต่อเนื่อง หน่วยไตไม่สามารถดูดกลับเกลือแร่ต่างๆ ทำให้สูญเสียเกลือแร่ออกจากร่างกาย เมื่ออัตราการกรองของไต 49.23 มล./นาทีส่งผลให้เกิดการคั่งของยูเรียในร่างกายเป็นสาเหตุให้ผู้ป่วยขาบวมทั้งสองข้าง ปัสสาวะออกน้อย
        Chronic kidney disease stage 3
        
        เชิงทฤษฎี
        เกิดจากการเสื่อมของไตและการถูกทำลายของหน่วยไต มีผลทำให้การ
        กรองทั้งหมดลดลงและการขับถ่ายของเสียลดลง ปริมาณ Creatinine และ BUN ในเลือดสูงขึ้นหน่วยไตที่เหลืออยู่จะเจริญมาก ผิดปกติเพื่อกรองของเสียที่มีมากขึ้น ผลที่เกิดขึ้นคือทำให้ไตเสียความสามารถในการปรับความเข้มข้นของปัสสาวะ ปัสสาวะถูกขับออกไปต่อเนื่อง หน่วยไตไม่สามารถดูดกลับเกลือแร่ต่างๆ ทำให้สูญเสียเกลือแร่ออกจากร่างกาย เมื่ออัตราการกรองของไตน้อยกว่า 10-20 มล./นาทีส่งผลให้เกิดการคั่งของยูเรียในร่างกายเป็นสาเหตุให้ผู้ป่วยเสีย ชวิตในที่สุด ดังนั้นเมื่อเข้าสู่ระยะดังกล่าวผู้ป่วยจึงควรได้รับการรักษาด้วยการบำบัดแทนไต
- - - - มักเกิดจากร่างกายได้รับเชื้อโรค ซึ่งอาจจะเป็นเชื้อแบคทีเรียหรือไวรัสที่ปนเปื้อนมากับอาหารและเครื่องดื่มที่ไม่สะอาด อาการท้องเสียเฉียบพลันนี้ หากได้รับยาปฏิชีวนะหรือยาฆ่าเชื้อโรคจนครบตามกำหนด อาการจะหายได้ใน 1-2 สัปดาห์ แต่หากมีอาการนานกว่านั้นหรือเป็นๆ หายๆ อาจเข้าข่ายเป็นโรคท้องเสียเรื้อรัง
    - - เกิดจากผู้ป่วยรับประทานหน่อไม้
  - - - พันธุกรรม ประมาณร้อยละ 15-20 ของผู้ป่วยโรคนี้จะมีญาติพี่น้องที่เป็นด้วย ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับภาวะแวดล้อมและ ปัจจัยกระตุ้นอื่นๆด้วย
      - 2.อาหาร เชื่อว่าเป็นปัจจัยกระตุ้นอย่างหนึ่ง โดยเฉพาะนม เช่น การแพ้นมวัว อาหารรสจัด
      - 3.ปัจจัยทางจิตวิทยา ความเครียดหรืออารมณ์ที่แปรปรวนทำให้ลำไส้ทำงานมากกว่าปกติ
      - 4.การอุดกั้นของลำไส้ใหญ่ในโรคHirsch sprung disease ซึ่ง มีความผิดปกติของระบบประสาตลำไส้ใหญ่ตั้งแต่กำเนิด
      - 5.ภูมิต้านทานของร่างกายผิดปกติหรือภูมิต่ำ
      - การติดเชื้อซึ่งเป็นได้ทั้งเชื้อแบคทีเรีย ไวรัส โปรโตชัว หรือพยาธิสภาพ โดยส่วนใหญ่เชื้อRota virus จะเป็นสาเหตุสำคัญของการเกิดอุจจาระร่วงแบบเฉียบพลัน
  - - - ทั่วไปถ่ายอุจจาระผิดปกติโดยถ่ายเป็นน้ำ หรือน้ำ
        ปนมูกเลือดอาจมีอาการอื่นร่วมด้วย เช่น มีไข้
        คลื่นไส้อาเจียน ปวดท้อง ท้องอืด น้ำหนักลด ตัวบวมจากการสูญเสียโปรตีน ในลำไส้ โลหิตจางจากการสูญเสียเลือดทางลำไส้
      - 1.Acute watery diarrhea ได้แก่การถ่ายอุจจาระเป็นน้ำไม่มีเลือดปน อาจมีอาเจียนและไข้ร่วมด้วย
      - 2.Dysentery ได้แก่ การถ่ายอุจจาระที่เหลวมีเลือดปนเห็นได้ด้วยตาเปล่า ปัญหาสำคัญคือ อาการเบื่ออาหาร น้ำหนักลดและเยื่อบุลำไส้ถูกทำลาย โดยเชื้อรุกล้ำผ่านทางลำไส้ สาเหตุในกลุ่มที่เป็นเฉียบพลันมักมาจากเชื่อShigella
    - - ข้อวินิจฉัยการพยาบาล
        
        เสี่ยงเกิดภาวะขาดสารน้ำและสารอาหาร เนื่องจากมีภาวะอุจร่วงเฉียบพลัน
        S:"ผู้ป่วยบอกว่ารับประทานหน่อไม้ ถ่ายเหลว3ครั้ง อาเจียน3ครั้ง"
        O:มีท้องอืดฟังbowel sound 5 ครั้ง/นาที
        O:ท้องpain score 5 คะแนน
        O:Lab 10/04/67 WBC 11080 cell/mm.3
        O: T: 38 °C
        จุมุ่งหมาย
        ได้รับสารน้ำและอาหารอย่างเพียงพอ
        เกณฑ์การประมาณ
        1.รับประทานอาหารได้เยอะขึ้น
        2.ถ่ายอุุจจาระลดลงไม่เกินวันละ1 ครั้ง
        3.ไข้ลดลงอยู่ในช่วง36.5-37.4°C
        
        กิจกรรมการพยาบาล
        1..ดูแลให้สารน้ำทางปากORS ทางปาก สารน้ำทางปาก
        
        2.ดูแลให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ0.9 %NSS rate 80/hr คำตามแผนการรักษา
        
        .บันทึกปริมาณสารน้ำเข้าออกทุก 8 ชั่วโมง
        
        4.สังเกตท้อง เช่น ท้องอืด ตึง ฟังBowel sound อุจจาระ สี ลักษณะ และปริมาณติดตามการตรวจเลือดทางห้องปฏิบัติการ
        
        ดูแลให้ยา Ceftriaxone 2 g ทางหลอดเลือดดำ ผลข้างเคียง หายใจเร็ว เวียนศรีษะ
        
        6 พร้อมบันทึกตรวจวัดสัญญาณชีพทุก 15 - 30 นาที จนกว่าจะคงที่
        7.สังเกตอาการขาดสารน้ำสารอาหารจากผิวหนังแห้ง ริมฝีปากแห้ง อ่อนเพลีย
      - ข้อวินิจฉัยการพยาบาล 5. เสี่ยงเกิดโรคอุจจาระร่วงซ้ำ เนื่องจากพร่องความรู้เรื่องโรค
        S:"ผู้ป่วยบอกว่าไม่ตอบวิธีการปฎิบัติตัวเมื่อกลับบ้านไปได้"
        จุดมุ่งหมาย
        ผู้ป่วยมีความรู้การป้องกันโรคอุจจาระร่วง
        เกณฑ์การประเมิน
        
        บอกอาการอาการของโรคอุจจาระร่วงได้2ข้อ
        2.บอกยาที่ใช้ในโรคอุจจาระร่วงได้2ตัวจาก3ตัว
        
        การจัดสภาพแวดล้อมที่บ้านให้เหมาะสมถูกต้องอย่างน้อย 2 ข้อ จาก 3 ข้อ
        4.สามารถปรับการปฎิบัติตนได้2จาก4ข้อ
        5.การส่งเสริมสุขภาพของโรคอุจจาระร่วง
        ผู้เรียนตอบการถูกทั้งหมดครบทุกข้อ
        6.การมาตรวจตามแพทย์นัดของโรคอุจจาระร่วง
        ผู้เรียนตอบการถูกทั้งหมด
        7.ผู้เรียนตอบอาหารที่ควรรับประทานโรคอุจจาระร่วงถูกอย่างน้อย 5 ข้อ จาก 7 ข้อ
        
        กิจกรรมการพยาบาล
        
        ดูแลให้ความรู้โรคอุจจาระร่วง ความหมาย สาเหตุ อาการ การรักษา
        
        ไม่ควรลดหรือเพิ่มยา หรือหยุดรับประทานยาเอง โดยต้องให้ผู้ป่วยกลืนยาต่อหน้า ตรวจเช็คยาในช่องปากของผู้ป่วยทุกครั้งหลังรับประทานยา และเฝ้าระวังการทิ้งยา หรือการล้วงคออาเจียนหลังรับประทานยา
        3.การจัดสิ่งแวดล้อมที่บ้านให้เหมาะสมเช่นทำความสะอาดห้องครัวพื้นที่ทำอาหารและรับประทานอาหารอยู่เสมอ
        4.อธิบายการปฏิบัติตัวคือการรักษาความสะอาดก่อนและหลังรับประทานอาหารและอาการผิดปกติ เช่น ถ่ายเหลวมากกว่า3ครั้ง มีอาเจียนและไข้ร่วมด้วย ควรรีบมาพบแพทย์ทันที
        
        5.อธิบายการส่งเสริมสุขภาพของโรคอุจจาระร่วง เช่น รับประทานอาหารที่สะอาด ล้างผัก ผลไม้ ทุกครั้งก่อนทำอาหาร มีอาหารอยู่ในภาชนะควรมีฝาปิด
        6.ดูแลให้รับประทานยาตามแพทย์สั่งสม่ำเสมอ อาการผิดปกติ เช่น ถ่ายเหลวมากกว่า3ครั้ง มีอาเจียนและไข้ร่วมด้วย ควรรีบมาพบแพทย์ทันที
        7.บอกถึงการรับประทานอาหารที่เกี่ยวกับโรคอุจจาระร่วง เช่น อาหารอ่อน ๆ อาหารไขมันต่ำ น้ำมะพร้าว อาหารที่มีกากใย ดื่มน้ำเกลือแร่ ors นมถั่วเหลือง อาหารปรุงสุก
  - - - ในปัจจุบันไม่มีการรักษาเฉพาะสำหรับโรคGastroenteritis โดยทั่วไปร่างกายของผู้ป่วยมักฟื้นตัวจากอาการต่างๆและหายดีได้เองภายใน
        1 สัปดาห์อาจเบาเทาอาการได้ด้วยตนเองในเบื้องต้น
      - 1.ดื่มน้ำมากๆหรือดื่มเครื่องดื่มเกลือแร่เพื่อทดแทนน้ำและแร่ธาตุที่สูญเสียจากอาการท้องเสียและ ป้องกันภาวะขาดน้ำ
      - 2.ดูแลให้ได้รับยาปฎิชีวะ
      - 3.รับประทานอาหารอ่อนๆ เช่นกล้วย ข้าวต้ม ซุปและโจ๊ก
      - 4.พักผ่อน ให้เพียงพอ
  - - - 1.ภาวะขาดน้ำและระดับเกลือแร่ในร่างกายไม่สมดุล
      - 2.ภาวะพร่องเอนไซม์ย่อยนมหรือแพ้น้ำตาลแล็กโทส
      - 3.ลำไส้แปรปรวนทำให้มีอาการ เช่น แน่นท้อง ท้องอืด ท้องเฟ้อ หรือปวดท้องมาก
      - 4.การติดเชื้อแพร่กระจายไปยังส่วนอื่นๆของร่างกาย
- - - - สาเหตุหลักที่ทำให้เกิดของเหลวแบบใส
        
        ภาวะหัวใจล้มเหลว เป็นภาวะที่ส่งผลให้เกิดความดันต้านกลับในหลอดเลือดดำ มักทำให้เกิดอาการบวมจากของเหลวบริเวณขาและอาจมีภาวะน้ำในช่องเยื่อหุ้มปอดร่วมด้วย
        
        โรคลิ่มเลือดอุดกั้นในปอด เกิดขึ้นเมื่อลิ่มเลือดจากอวัยวะต่าง ๆ (ส่วนใหญ่มักมาจากบริเวณขา) ไหลมาอุดกั้นหลอดเลือดแดงที่นำเลือดเข้าสู่ปอด (Pulmonary Artery) ทำให้รู้สึกเจ็บหน้าอก ไอ หายใจถี่ บางครั้งมีภาวะ Pleural Effusion และอาจรุนแรงถึงชีวิตหากไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที ซึ่งนอกจากภาวะนี้จะก่อให้เกิดของเหลวแบบใสแล้ว ยังก่อให้เกิดของเหลวแบบขุ่นได้เช่นกัน
        
        โรคตับแข็ง โรคที่เนื้อเยื่อตับปกติค่อย ๆ ถูกแทนที่ด้วยพังผืดแผลเป็น (Scar Tissue) จากการอักเสบ โดยพังผืดนี้จะไปขัดขวางการทำงานของตับในการกรองของเสียหรือขับสารพิษ รวมถึงการผลิตสารอาหาร ฮอร์โมน และโปรตีนในเลือด ซึ่งระดับโปรตีนในเลือดที่ต่ำนั้นจะส่งผลให้มีของเหลวซึมออกมานอกหลอดเลือดและอาจทำให้เกิดภาวะ Pleural Effusion ตามมา
        
        หลังการผ่าตัดหัวใจแบบเปิด หลังการเปิดช่องอกเพื่อผ่าตัดกล้ามเนื้อหัวใจ ลิ้นหัวใจ หรือหลอดเลือดแดงภายในหัวใจ ผู้เข้ารับการผ่าตัดอาจเสี่ยงต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อน เช่น ภาวะหัวใจตายเฉียบพลัน หัวใจเต้นผิดจังหวะ ระบบทางเดินหายใจหรือไตล้มเหลว เจ็บหน้าอก หายใจลำบาก มีภาวะ Pleural Effusion เป็นต้น
    - - ไตวาย เกิดจากหน่วยไตได้รับความเสียหาย ทำให้ไม่สามารถกรองเลือดและขับน้ำปัสสาวะได้ตามปกติ ซึ่งอาจเป็นภาวะไตวายเฉียบพลันจากการบาดเจ็บ ได้รับสารพิษ หรือภาวะไตวายเรื้อรังจากโรคความดันโลหิตสูงและโรคเบาหวาน ผู้ป่วยไตวายอาจเกิดภาวะแทรกซ้อนโดยมีอาการเจ็บหน้าอก มีภาวะ Pleural Effusion กล้ามเนื้ออ่อนแรง หรือไตถูกทำลายอย่างถาวรได้
      - โรคปอดบวมหรือโรคมะเร็ง อาจส่งผลให้ปอดและเยื่อหุ้มปอดอักเสบ จนเกิดของเหลวภายในช่องเยื่อหุ้มปอดตามมา
      - อาการอักเสบ อาจเป็นการอักเสบที่ปอดตั้งแต่แรกหรือการอักเสบจากอวัยวะอื่นแล้วส่งผลให้ปอดอักเสบ จนเกิดของเหลวในช่องเยื่อหุ้มปอดตามมา เช่น การอักเสบจากโรคข้ออักเสบ โรคแพ้ภูมิตัวเอง (SLE) เป็นต้น
      - สาเหตุอื่น ๆ โรคหรือภาวะที่นอกเหนือจากข้างต้นอาจก่อให้เกิด Pleural Effusion ได้เช่นกัน แต่พบไม่มากนัก เช่น วัณโรค โรคภูมิคุ้มกันทำลายตัวเอง เลือดคั่งในทรวงอก ภาวะน้ำเหลืองคั่งในช่องปอด (Chylothorax) รวมถึงผู้ที่ต้องสูดดมแร่ใยหินเป็นประจำ
  - - - -ปริมาณน้ำหรือของเหลวในโพรงเยื่อหุ้มปอดจะถูกควบคุมด้วย 2 กลไลสำคัญ คือ 1.จากความดันในหลอดเลือดของเยื่อหุ้มปอดทั้ง 2 ชั้น ซึ่งจะส่งผลให้มีน้ำหรือของเหลวซึมผ่านผนังหลอดเลือดเข้าสู่ในโพรงเยื่อหุ้มปอดและ2.จากการดูดซึมน้ำหรือของเหลวของระบบน้ำเหลืองกลับเข้าสู่หลอดเลือดดำของเยื่อหุ้มปอดและเข้าสู่ร่างกาย ตามลำดับซึ่งทั้ง 2 ปัจจัยนี้ต้องอยู่ในสมดุล ปริมาณน้ำหรือของเหลวในโพรงเยื่อหุ้มปอดจึงจะอยู่ในเกณฑ์ปกติ แต่ถ้ามีการเสียสมดุลของปัจจัยทั้ง 2 นี้ด้วยสาเหตุ เช่น มีน้ำหรือของเหลวซึมผ่านหลอดเลือดเยื่อหุ้มปอดมากขึ้น หรือระบบน้ำเหลืองไม่สามารถดูดซึมน้ำหรือของเหลวกลับเข้าสู่หลอดเลือดดำหรือร่างกายได้ ก็จะส่งผลให้เกิดภาวะมีน้ำหรือของเหลวในโพรงเยื่อหุ้มปอด
      - -โดยทั่วไป การมีน้ำหรือของเหลวในโพรงเยื่อหุ้มปอดที่จะตรวจพบได้จากการถ่ายภาพปอดด้วยเอกซเรย์เทคนิคเฉพาะ คือ ถ่ายภาพในท่านนอนตะแคงด้านที่สงสัยมีความผิดปกติ (Lateral decubitus) ปริมาณน้ำหรือของเหลวต้องมีปริมาณตั้งแต่ 50 มิลลิลิตรขึ้นไปทั้งนี้การถ่ายภาพเอกซเรย์เทคนิคปกติจะสามารถตรวจได้ว่ามีน้ำหรือของเหลวในโพรงเยื่อหุ้มปอด มักจะต้องมีปริมาณน้ำอย่างน้อยประมาณ 200 – 300 มิลลิลิตรขึ้นไป ซึ่งเป็นปริมาณที่จะส่งผลให้ผู้ป่วยเริ่มเกิดอาการผิดปกติด้วย เช่น เหนื่อยง่ายขึ้นเมื่อต้องออกแรง เป็นต้น
  - - - -หอบ หายใจถี่ หายใจลำบากเมื่อนอนราบ หรือหายใจเข้าลึก ๆ ลำบาก เนื่องจากของเหลวในช่องเยื่อหุ้มปอดไปกดทับปอด ทำให้ปอดขยายตัวได้ไม่เต็มที่
      - -ไอแห้งและมีไข้ เนื่องจากปอดติดเชื้อ
      - -สะอึกอย่างต่อเนื่อง
      - -เจ็บหน้าอก
    - - ข้อวินิจฉัยการพยาบาล
        1.ภาวะพร่องออกซิเจนเนื่องจากภาวะน้ำท่วมเยื่อหุ้มปอด
        S:ผู้ป่วยบอกว่าหายใจเหนื่อย
        O:On oxygenhigh flow nasal cannula
        O: RR = 26/min
        O:Dx massive pleural effusion
        O:lung sounds Crepitation
        จุดมุ่งหมาย ไม่เกิดภาวะพร่องออกซิเจนได้รับออกซิเจนอย่างเพียงพอ
        เกณฑ์การประเมิน
        
        ไม่มีภาวะพร่องออกซิเจน เช่น หน้าแดง กระสับกระส่าย หายใจติดขัด หายใจหอบ เหนื่อย ปลายมือปลายเท้าเขียว
        
        ฟังปอดไม่พบเสียงผิดปกติ เช่น เสียง wheezin
        
        อัตราการหายใจ 16 - 20 ครั้ง/นาที
        กิจกรรมการพยาบาล
        1.จัดท่านอนศรีษะสูง 15-30องศา
        2.ดูแลทางเดินหายใจให้โล่ง ได้แก่ ดูแลดูดเสมหะและสอนการไอขับเสมหะอย่างมีประสิทธิภาพประเมินปริมาณ ลักษณะและสีของเสมหะ และประเมินเสียงปอดด้วยการฟังปอดจากซ้ายไปขวา จากบนลงล่าง ทุก 2 ชั่วโมง
        3.ดูแลให้HFNC 50 LPM , Fio2 0.4
        4.ดูแลเครื่องออกซิเจน
        4.1)ตรวจเช็กว่ามีเสมหะอุดตันบริเวณท่อช่วยหายใจของผู้ป่วยหรือไม่
        4.2)ตรวจเช็กรอยต่อต่าง ๆ ของเครื่อง หรือจัดท่อให้ไม่ให้หักพับ รวมถึงการใส่เครื่องช่วยหายใจกับผู้ป่วยว่าแน่นหรือไม่
        4.3ตรวจดูด้วยว่าผู้ป่วยได้รับออกซิเจนในปริมาณที่เหมาะสม โดยไม่มากหรือน้อยเกินไป
        5.สังเกตและประเมินอาการของภาวะพร่อง oxygen เช่น หายใจเหนื่อยหอบมากขึ้น กระสับกระส่าย หายใจติดขัด วัด o2 sat ทุก 4 ชม
        6.ประเมินสัญญาณชีพและ O2 sat ทุก 2-4ชั่วโมง โดยเฉพาะการประเมินอัตราการหายใจทุก 4 ชั่วโมง
        การพยาบาลหลังการเจาะปอด
        1.การจัดท่าโดยให้ผู้ป่วยนอนตะแคงทับด้านที่เจาะอย่างน้อย 1 ชั่วโมง เพื่อป้องกันการรั่วซึมของน้ำหรือของเหลวในช่องเยื่อหุ้มปอด (pleural fluid) จากนั้นจึงให้ผู้ป่วยนอนในท่าที่ผู้ป่วยสบายที่สุด
        2.ประเมินบริเวณที่ทำการเจาะบ่อย ๆ หากมีการรั่วซึมของน้ำหรือของเหลวในช่องเยื่อหุ้มปอด (pleural fluid ) ให้รายงาน
        3.ประเมินภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นภายหลังการเจาะปอด ได้แก่ สังเกตและประเมินลักษณะและอัตราการหายใจ การหายใจลำบาก เหนื่อยหอบ ลักษณะและสีของเสมหะว่ามีเลือดปนหรือไม่อาการไออย่างควบคุมไม่ได้ หรือไอปนเลือด
        4.บันทึกและส่งสิ่งส่งตรวจ สำหรับการบันทึกควรบอกถึงวิธีการเจาะ วันและเวลาที่ทำการเจาะ ผู้ทำการเจาะ อาการทั่วไปของผู้ป่วย สี ลักษณะ ความขุ่น และจำนวนของ pleural fluid ที่เจาะได้
        5.ส่งผู้ป่วยไปทำเอกซ์เรย์ปอด เพื่อเป็นการประเมินผลภายหลังการเจาะปอดว่าได้ผลดีหรือไม่
  - - - ท่อเข้าไปในช่องเยื่อหุ้มปอด เพื่อระบายของเหลวออกภายนอกร่างกาย ทั้งนี้ ผู้ป่วยอาจต้องรับการรักษาซ้ำ หากพบว่ามีปริมาณของเหลวเพิ่มขึ้นอีก
      - การผ่าตัด วิธีนี้มักใช้กับผู้ป่วยที่มีอาการรุนแรง โดยแพทย์จะสอดท่อเข้าไปในช่องอกเพื่อบังคับทิศทางให้ของเหลวไหลจากบริเวณปอดออกสู่ช่องท้อง ซึ่งเป็นจุดที่ร่างกายระบายของเหลวได้ง่ายกว่า หรือในกรณีที่มีอาการรุนแรง แพทย์อาจตัดเยื่อหุ้มปอดบางส่วนทิ้ง วิธีนี้เรียกว่า Pleurectomy
      - Pleurodesis คือวิธีการรักษาโดยใช้สารบางชนิดเชื่อมเยื่อหุ้มปอดและเยื่อหุ้มช่องอกให้ติดกัน ซึ่งจะทำหลังจากระบายของเหลวออกนอกร่างกายเรียบร้อยแล้ว เพื่อลดช่องว่างและป้องกันการสะสมของของเหลวภายในปอด ส่วนใหญ่วิธีนี้มักนำมาใช้กับผู้ป่วยมะเร็งที่มีภาวะ Pleural Effusion ร่วมด้วย