Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

SINH LÍ THẬN, NOTE, Mục tiêu PNT, Mục tiêu UMP, _50b48c6b-2eb8-4416-a0c5…

- - - - Màng lọc: 3 lớp
        
        Lớp TB nội mô búi mao mạch: 160Å
        
        tạo nên khe hở "cửa sổ"
        
        cửa sổ lọc
        
        Lớp màng đáy: 110 Å
        
        tích điện âm
        
        rất dễ tổn thương (hay gặp)
        
        Lớp TB BM bao Bowman: 70 Å
        
        những TB có chân giả tạo khe hở
      - Thấm chọn lọc
        
        Kích thước ptu < 70A
        
        hầu hết các ptu vô cơ
        
        nước
        
        muối vô cơ
        
        glucose
        
        a.a
        
        1 số protein nhỏ
        
        1 số ptu chuyển hóa của lipid, axetyl axetat
        
        ure
        
        creatinin
        
        Điện tích: albumin qua màng lọc với 1 lượng rất ít (0.03%)
        
        do ptu albumin tích điện âm
      - Thành phần dịch lọc: giống huyết tương
        
        Không có TB máu
        
        vì kích thước nó quá lớn (đường kính thuộc micromet)
        
        Protein rất thấp (điện tích âm)
        
        Thăng bằng Donnan
        
        Cl-, HCO3- cao hơn huyết tương 5%
        
        Na+ thấp hơn huyết tương 5%
      - Cơ chế lọc: chênh lệch áp suất
        
        AS thủy tĩnh mao mạch cầu thận (60mmHg)
        
        Đẩy dịch từ mm sang bao Bowman
        
        AS keo của máu trong mao mạch cầu thận (32mmHg)
        
        Hút dịch từ nang Bowman trở lại mao mạch
        
        Protein giữ nước lại quanh nó
        
        AS thủy tĩnh nang Bowman (12-18mmHg)
        
        đẩy dịch từ nang Bowman sang mao mạch
        
        thường hằng định, ít thay đổi
        
        nghẹt đường phía dưới mới ảnh hưởng tới đứa này
        
        Áp lực lọc=Ptt mm - (Pk + Ptt nang) = 10mmHg
        
        PL > 0, PH > PB + PK
      - Mức lọc cầu thận (GFR) (NHỚ - QTRONG)
        
        Lượng dịch lọc tạo qua các cầu thận trong 1 phút
        
        1200ml -> 650ml -> 125ml/ph (19%) -> khoảng 180l/ngày
        
        Đánh giá về mức độ suy giảm chức năng của thận
      - Các yếu tố ảnh hưởng đến mức lọc cầu thận
        
        Lưu lượng máu thận: đến thận nhiều thì lọc càng nhiều
        
        Hệ số lọc Kf (tính thấm, diện tích): 125 ml/ph/10mmHg
        
        giảm tính thấm, giảm diện tích sẽ làm giảm hệ số lọc
        
        cao huyết áp
        
        tiểu đường...
        
        = Mức lọc cầu thận/áp suất lọc (bình thường chia 10 khoảng 12,..)
        
        AS lọc
        
        AS thủy tĩnh mao mạch cầu thận
        
        HA ĐM
        
        Co giãn tiểu ĐM vào
        
        co: P sẽ giảm
        
        giãn: tăng lưu lượng máu -> P sẽ tăng
        
        Co tiểu ĐM ra
        
        Thường co => tăng mức lọc cầu thận
        
        TK giao cảm chi phối co thắt cơ trơn của 2 tiểu ĐM này
        
        nhẹ, lo lắng
        
        co tiểu ĐM ra
        
        nhiều, lo lắng quá mức
        
        co cả tiểu ĐM vào và ra
        
        1 more item...
        
        AS keo huyết tương (tỉ nghịch với mức lọc cầu thận)
        
        AS thủy tĩnh bao Bowman (thường hằng định, TLN)
      - Điều hòa mức lọc cầu thận (điều hòa ngược cầu - ống)
        
        GFR giảm -> giảm Na+ đến, phức hợp cận tiểu cầu gây
        
        giãn tiểu ĐM vào
        
        co tiểu ĐM ra
        
        tăng GFR
    - - 180l dịch lọc -> 1.5l nước tiểu
        
        99% tái hấp thu lại
      - Quá trình
        
        Tái hấp thu trở lại cơ thể
        
        Bài tiết vào dịch lọc
        
        Chọn lọc
        
        Tái hấp thu hoàn toàn (chất sinh năng lượng cần thiết)
        
        Glucose (tái hấp thu 100%)
        
        Protein
        
        Lipid
        
        Chất hữu cơ sinh năng lượng cần thiết được tái hấp thu hoàn toàn
        
        Thải hoàn toàn
        
        Creatinin (sản phẩm chuyển hóa của TB cơ)
        
        sau này học "độ thanh thải creatinin" -> đánh giá mức lọc cầu thận
        
        Mannitol
        
        Tái hấp thu theo nhu cầu
        
        ion
        
        vitamin...
        
        Cơ chế tích cực/thụ động
      - Ống lượn gần
        
        65% các chất tái hấp thu (2/3) - chủ yếu
        
        Lòng ống có cấu trúc bờ bàn chải -> tăng 20 lần diện tích trao đổi
        
        Tái hấp thu 1 phần
        
        Na+
        
        Bờ lòng ống
        
        Khuếch tán thụ động (chênh lệch nồng độ,điện tích)
        
        Vận chuyển tích cực thứ phát (protein mang cả Na+ và glucose/a.a)
        
        Bờ màng đáy
        
        vận chuyển nguyên phát (bơm 3Na+ ra/2K+ vào), tính thấm K+
        
        K+ lát cũng tìm cách tự chạy vào
        
        1 more item...
        
        Tái hấp thu hoàn toàn
        
        Bờ lòng ống
        
        Vận chuyển tích cực thứ phát (protein mang cả Na+ và glucose)
        
        Bờ màng đáy
        
        Khuếch tán được hỗ trợ (protein mang)
        
        Glucose
        
        Nồng độ ngưỡng: 180mg/dl (ngưỡng đường của thận)
        
        Trên ngưỡng: đái tháo đường (mặc dù thận tăng tái hấp thu)
        
        Acid amin
        
        bờ lòng ống
        
        vận chuyển tích cực thứ phát (protein mang cả Na+ và a.a)
        
        bờ màng đáy
        
        khuếch tán được hỗ trợ (protein mang)
        
        Protein
        
        bờ lòng ống
        
        ẩm bào
        
        bờ màng đáy
        
        sau qtrinh chuyển hóa (cắt pro thành a.a)
        
        vận chuyển như a.a
        
        Trong bào tương
        
        chuyển thành aa
        
        Bài tiết
        
        NH3
        
        khuếch tán thụ động -> NH4+
        
        H+
        
        VC tích cực thứ phát ngược chiều Na+
        
        Creatinin (ít)
        
        Tái hấp thu Cl-, nước và ure
        
        nước
        
        khuếch tán theo Na+, glucose (thẩm thấu) (65% = 117 lít)
        
        dịch lọc vẫn đẳng trương
        
        được tái hấp thu ở quai Henle
        
        Cl-
        
        khuếch tán đơn thuần theo Na+ (điện tích), nước (nồng độ)
        
        VC tích cực thứ phát đồng vận chuyển với Na+
        
        ure
        
        khuếch tán theo H2O (nồng độ)
        
        khuếch tán đơn thuần
        
        Tái hấp thu các chất khác
        
        HCO3-
        
        vào TB BM dưới dạng CO2
        
        sau đó kết hợp H2O nhờ men carbon andhyrase thành H2CO3
        
        không bền chuyển ngược lại HCO3- và H+
        
        2 more items...
        
        creatinin
        
        không tái hấp thu
      - Quai Henle
        
        Tái hấp thu ở quai Henle (nephron cận tủy)
        
        Nhánh xuống quai Henle
        
        thấm nước rất mạnh
        
        bên trong lòng ống đẳng trương
        
        môi trường tủy bên ngoài ưu trương
        
        nước: tái hấp thu (+++): 27 lít = 15%
        
        Na+: tái hấp thu(-)
        
        Dịch lọc ưu trương dần (300mOsm/L -> 1200mOsm/L)
        
        Nhánh lên quai Henle
        
        Nước: không tái hấp thu
        
        Na+: tái hấp thu (+++) (đoạn mỏng, đoạn dày) =27%
        
        Na+ hấp thu vào dịch kẻ tủy -> tủy thận ưu trương dần
        
        Cơ chế thẩm thấu, cả VC tích cực
        
        Dịch lọc càng nhược trương dần (từ 1200mOsm/L --> 100mOsm/L)
        
        Vai trò của mạch vasa recta
        
        duy trì nồng độ Na+ tủy thận ưu trương
        
        giúp tái hấp thu nước ở ống góp
        
        nhánh xuống
        
        3 more items...
        
        nhánh lên
        
        3 more items...
      - Ống lượn xa
        
        nửa đầu ống lượn xa: giống đoạn lên quai Henle
        
        Tái hấp thu Na+ và Cl-
        
        nửa sau ống lượn xa (giống ống góp vùng vỏ)
        
        Aldosterol
        
        tăng tái hấp thu Na+
        
        khuếch tán thụ động
        
        VC tích cực nguyên phát Na+-K+-ATPase
        
        tăng thải K+ qua nước tiểu
        
        nồng độ K+ quá cao sẽ gây loạn nhịp tim
        
        được điều hòa tiết bởi angiotensin II, nồng độ K+ và Na+
        
        đẩy mạnh hoạt động của bơm Na/K ATPase
        
        Hormone sinh mạng
        
        ADH
        
        do vùng dưới đồi tiết ra, nằm ở thùy sau tuyến yên
        
        được bắt giữ bởi các thụ thể bên trên TB
        
        tạo nhiều kênh dẫn nước trên màng TB
        
        1 more item...
        
        Dịch trong ống lượn xa rất nhược trương --> dễ dàng khuếch tán ra dịch kẽ
      - Ống góp
        
        giống nửa sau ống lượn xa
        
        tái hấp thu Na+, bài tiết K+, H+, NH3
        
        tái hấp thu nước ở ống góp ở tủy thận
        
        khuếch tán thẩm thấu
        
        dịch đẳng trương trong lòng ống góp/môi trường ưu trương tủy thận (ưu trương càng tăng dần)
        
        ADH
        
        nước tiểu cô đặc (1,5 lít) đổ vào đài/bể thận
    - - Bàng quang
        
        bài xuất nước tiểu khi nó khoảng >300ml
        
        bởi những thụ thể nhận áp lực
        
        dẫn tín hiệu đến đoạn tủy cùng
        
        dây giao cảm kích thích co thắt cơ trơn
        
        ý thức mở cơ vân (cơ thắt bàng quang)
        
        1 more item...
      - Niệu quản
      - Nước tiểu
  - - - Các chất cần thiết (glucid, pro, lipid, nước, muối..)
        
        tái hấp thu
      - Sản phẩm chuyển hóa/dư thừa (ure, creatinin, H+, K+...)
        
        đào thải
    - - Posm = 300mOsm/L do Na+ (90%) và glucose, ure (3%)
    - - thể tích máu tăng
        
        tăng lưu lượng máu thận + tăng AS ĐM
        
        tăng GFR
      - Quai ĐMC, xoang ĐM cảnh
        
        Giảm tiểu ĐM vào
        
        Tăng GFR (PX thể tích)
      - Thể tích máu giảm
        
        Kích thích hoạt động Renin - Angiotensin - Aldosteron - ADH
      - ANP từ tâm nhĩ (peptide lợi tiểu Na+ của tâm nhĩ)
        
        Tăng thải Na+ qua thận
        
        Kéo theo nước (t/d ngắn)
      - Tóm lại
        
        Khi V dịch cơ thể thừa thải qua nhiều cơ chế khác nhau thận sẽ tăng thải lượng nước thừa thải đó qua nước tiểu giúp điều hòa lại
    - - Sự bài tiết H+ và tái hấp thu HCO3-
        
        VC tích cực thứ phát (ngược chiều Na+)
        
        ống gần (H+ tăng 3-4 lần)
        
        quai Henle
        
        nửa đầu ống xa (10-15 lần)
        
        VC tích cực nguyên phát
        
        nửa sau ống xa
        
        ống góp
        
        H+ tăng 900 lần
        
        pH = 4.5 (giới hạn)
        
        H+ quá mức vào lòng ống pư với hệ đệm HCO3-, phosphat và amoni
        
        1H+ bài tiết = 1 HCO3- được tái hấp thu
      - Sự điều chỉnh của thận khi toan máu
        
        H+ bài tiết > HCO3- trong lòng dịch lọc
        
        H+ tác dụng với hệ đệm phosphat và amoni
      - Điều chỉnh của thận khi kiềm hóa máu
        
        HCO3- dịch lọc > H+ bài tiết
        
        HCO3- dư thừa được thải ra nước tiểu
  - - - Angiotensin II
        
        Hệ mạch
        
        Co tiểu ĐM ngoại biên (+ + +)
        
        HA Tâm thu + Tâm trương
        
        Tuyến thượng thận
        
        Tăng Aldosterol
        
        Tái hấp thu Na+
        
        Hệ TK
        
        Tăng ADH
        
        Tái hấp thu nước
        
        TK giao cảm
        
        Tăng Noradrenalin
        
        Khát
        
        Thận
        
        Co tiểu ĐM ra (+++)
        
        Tăng GFR
        
        Tăng áp suất keo mao mạch quanh ống
        
        Co tiểu ĐM vào (+)
        
        Giảm GFR, giảm dòng máu thận
        
        Giảm áp suất th/tĩnh mạch quanh ống
        
        Kết quả: GFR không thay đổi, tăng tái hấp thu ở ống thận
    - - tiết Erythrogenin, tác dụng vào Globulin (gan sản xuất)
        
        thành Erythropoietin
        
        kích thích tế bào non dòng HC trong tủy xương gia tăng phân chia, biệt hóa
        
        Tạo thành TB HC trưởng thành ra máu ngoại vi
    - - 1,25 - dihydroxy (D3)
        
        ruột tăng hấp thu Ca2+, PO4 3-
        
        thận tăng tái hấp thu Ca2+, PO4 3-
        
        xương
        
        vitamin D3 ít
        
        canxi hóa xương do tăng hấp thu Ca2+, PO4 3- từ ruột
        
        vitamin D3 nhiều
        
        hủy xương do PTH huy động Ca2+, PO4 3- từ xương
      - nói chung (Vit D3) giúp
        
        tăng Ca2+, PO4 3- trong máu
        
        giảm Ca2+, PO4 3- trong nước tiểu
- - - - Cầu thận
        
        Bao Bowman
        
        Tiểu ĐM vào
        
        Phân thành khoảng 50 nhánh mao mạch song song xoắn cuộn lại
        
        Máu được lọc sẽ vào lòng bao Bowman
        
        Vào ống lượn gần
        
        Nằm trong vỏ thận
        
        Môi trường đẳng trương
      - Ống thận
        
        ống góp
        
        8 ống lượn xa đổ vào
        
        ống góp tủy
        
        Vỏ
        
        Tủy
        
        Ống lượn gần
        
        Ống lượn xa
      - Quai Henle
        
        80% nephron vỏ
        
        20% nephron cận tủy
  - - - liên quan đến chức năng tạo thành nước tiểu
      - máu ở vỏ thận
        
        lưu lượng lớn
        
        khối lượng nhiều
        
        vận tốc chảy tương đối nhanh
      - máu ở tủy thận
        
        lưu lượng nhỏ
        
        khối lượng ít
        
        vận tốc chảy chậm
    - - Cao hơn so với các mao mạch khác trong cơ thể
        
        Thuận lợi cho quá trình lọc ở cầu thận
        
        Gần tim, nhánh thẳng, lớn
        
        Tiểu ĐM vào có đường kính lớn hơn Tiểu ĐM ra
        
        Sức cản --> áp suất lớn
    - - khá thấp
        
        thuận lợi cho sự tái hấp thu từ ống thận về hệ mao mạch
- - - - angiotensin I do men chuyển (trong phổi)
        
        angiotensin II
- - - - Thừa nước
        
        Giảm Posm
- - - - Giảm áp suất thẩm thấu
        
        ÁP SUẤT THẨM THẤU ĐƯỢC DUY TRÌ Ở VỊ TRÍ CÂN BẰNG
- - - - Tăng áp suất thẩm thấu
- - - - Dịch kẽ luôn ưu trương
        
        Thuận lợi cho sự cô đặc nước tiểu ở ống góp
    - - Ống góp
        
        Đẳng trương
      - Nhược trương