Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Bài 21: Xây dựng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc, đấu tranh chống đế quốc Mĩ…

- - - - Quá trình thực hiện: từ tháng 4/1953 đến tháng 7/1954, miền Bắc thực hiện 1 đợt cải cách ruộng đất và 5 đợt giảm tô; từ tháng 7/1954 đến đầu năm 1956, miền Bắc tiếp tục tiến hành 4 đợt cải cách ruộng đất và 6 đợt giảm tô.
        
        Kết quả: Tịch thu, trưng thu, trưng mua khoảng 81 vạn hecta ruộng đất, 10 vạn trâu bò và 1.8 triệu nông cụ từ tay giai cấp địa chủ chia cho 2 triệu hộ nông dân.
      - Ý nghĩa
        
        Khẩu hiệu “người cày có ruộng đã trở thành hiện thực”
        
        Bộ mặt nông thôn Miền Bắc có nhiều thay đổi cơ bản, giai cấp địa chủ phong kiến bị đánh đổ, giai cấp nông dân được giải phóng, khối liên minh công – nông được củng cố.
        
        Góp phần tích cực vào thực hiện nhiệm vụ khôi phục kinh tế, hàn gắn vết thương chiến tranh.
    - - Kỳ họp thứ IV, Quốc hội khóa I quyết định: “Ra sức củng cố miền Bắc bằng cách đẩy mạnh và hoàn thành cải cách ruộng đất đúng theo kế hoạch, ra sức khôi phục kinh tế và phát triển kinh tế- văn hóa”
      - ⇒ Công cuộc khôi phục kinh tế được toàn dân tích cực hưởng ứng, thu được nhiều thành tựu:
      - Nông nghiệp. + Khẩn hoang, tăng vụ, tăng thêm đàn trâu bò, sắm thêm nông cụ.
      - Xây dựng công trình thủy nông mới,mở rộng diện tích tưới và tiêu nước.
      - Năm 1957, sản lượng lương thực đạt trên 4 triệu tấn, nạn đói kinh niên ở miền Bắc căn bản được giải quyết.
      - Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm công trình thủy nông Bắc – Hưng – Hải
      - Công nghiệp: + Khôi phục, mở rộng và xây dựng nhiều nhà máy, xí nghiệp mới.
      - Cuối năm 1957, có 97 nhà máy, xí nghiệp lớn do nhà nước quản lý.
      - Thủ công nghiệp, thương nghiệp:
      - Nhanh chóng khôi phục, đảm bảo cung cấp các mặt hàng thiết yếu cho nhân dân.
      - Giải quyết việc làm cho người lao động.
      - Ngoại thương tập trung trong tay nhà nước.Năm 1957, miền Bắc mua bán với 27 nước.
      - Giao thông vận tải: khôi phục 700 km đường sắt, sửa chữa và làm mới hàng nghìn km đường ô tô, xây dựng bến cảng, đường hàng không dân dụng quốc tế.
      - Văn hóa, giáo dục được đẩy mạnh: hệ thống giáo dục phổ thông 10 năm được khẳng định; xây dựng nhiều trường đại học; xóa mù chữ cho hơn 1 triệu người,..
      - Ý nghĩa:
      - Củng cố chính quyền dân chủ nhân dâ
        
        Tăng cường khả năng phòng thủ đất nước.
        
        Mở rộng Mặt trận dân tộc thống nhất.
        
        Quan hệ ngoại giao với nhiều nước trên thế giới.
  - - - Miền Bắc đã cải tạo quan hệ sản xuất XHCN đối với nông nghiệp, thủ công nghiệp, thương nghiệp nhỏ, công thương nghiệp tư bản tư doanh, khâu chính là hợp tác hóa nông nghiệp.
      - Khắp nơi sôi nổi phong trào vận động xây dựng hợp tác xã.
      - Cuối 1960, miền Bắc có trên 85 % hộ nông dân với 70 % ruộng đất vào hợp tác xã nông nghiệp, hơn 87 % thợ thủ công, 45 % người buôn bán nhỏ vào hợp tác xã.
      - Đối với tư sản dân tộc, ta cải tạo bằng phương pháp hòa bình, cuối 1960 có hơn 95 % hộ tư sản vào công tư hợp doanh.
      - Ý nghĩa: Đã xóa bỏ cơ bản chế độ người bóc lột người, thúc đẩy sản xuất phát triển.
      - Hạn chế:
      - Sai lầm như đồng nhất cải tạo với xóa bỏ tư hữu và các thành phần cá thể.
      - Thực hiện sai nguyên tắc xây dựng hợp tác xã là tự nguyện, công bằng, dân chủ nên không phát huy tính chủ động, sáng tạo trong sản xuất
    - - Kinh tế: trọng tâm là phát triển kinh tế quốc doanh. Năm 1960 có 172 xí nghiệp lớn do trung ương quản lý và 500 xí nghiệp do địa phương quản lý.
      - Văn hóa, giáo dục, y tế:
      - Kinh tế phát triển nên giáo dục phổ thông phát triển.
      - Năm 1960 số hoc sinh tăng 80 % so với 1957.
      - Cơ sở y tế tăng 11 lần so với 1955.
- - - - Việt Nam bị chia cắt thành hai miền Nam – Bắc dưới hai chế độ chính trị, xã hội khác nhau.
      - Cách mạng hai miền sau hơn 5 năm đã giành được những thắng lợi quan trọng.
      - ⇒ Tháng 9/1960, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III của Đảng được triệu tập tại Hà Nội.
    - - Miền Bắc tiến hành cách mạng xã hội chủ nghĩa.
      - Miền Nam đẩy mạnh cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân, thực hiện hòa bình thống nhất nước nhà.
      - Nhiệm vụ chiến lược của cách mạng cả nước: hoàn thành cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân trên phạm vi cả nước, thực hiện hòa bình, thống nhất đất nước.
      - Xác định rõ vị trí, vai trò và mối quan hệ giữa cách mạng hai miền Bắc – Nam:
      - Cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc có vai trò quyết định nhất đối với sự phát triển của toàn bộ cách mạng Việt Nam và sự nghiệp thống nhất nước nhà.
      - Cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân miền Nam có vai trò quyết định trực tiếp đối với sự nghiệp giải phóng miền Nam khỏi ách thống trị của đế quốc Mĩ và tay sai.
      - Đề ra đường lối chung của thời kì quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và cụ thể hóa đường lối đó trong kế hoạch Nhà nước 5 năm (1961 - 1965).
      - Bầu Ban Chấp hành Trung ương Đảng và Bộ Chính trị do Hồ Chí Minh làm Chủ tịch và Lê Duẩn làm Bí thư thứ nhất.
    - - Đánh dấu bước phát triển mới của cách mạng Việt Nam, bước trưởng thành cửa Đảng trong quá trình lãnh đạo cách mạng.
      - Đại hội đã đề ra được đường lối tiến lên chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và con đường giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Đây là cơ sở quan trọng để quân dân hai miền Nam – Bắc đoàn kết chặt chẽ, anh dũng chiến đấu nhằm thực hiện mục tiêu chung là hoàn thành cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân trên phạm vi cả nước, thực hiện hòa bình, thống nhất đất nước.
      - ⇒ Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III của Đảng Lao động Việt Nam là “Đại hội xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh thống nhất nước nhà”.
  - - - Ra sức phát triển công nghiệp và nông nghiệp.
      - Tiếp tục cải tạo chủ nghĩa xã hội; củng cố và tăng cường thành phần kinh tế quốc doanh.
      - Cải thiện một bước đời sống vật chất – tinh thần của nhân dân lao động.
      - Tăng cường trật tự và an ninh xã hội.
    - - Công nghiệp:
        
        Được nhà nước ưu tiên đầu tư vốn để phát triển.
        
        Công nghiệp nặng có bước phát triển mạnh mẽ: nhiều nhà máy, xí nghiệp được xây dựng và đi vào hoạt động: khu gang thép Thái Nguyên, các nhà máy nhiệt điện Uông Bí, thủy điện Thác Bà,...
        
        Công nghiệp nhẹ, có các khu công nghiệp Việt Trì, Thượng Đỉnh (Hà Nội), các nhà máy đường Vạn Điếm, sứ Hải Dương, pin Văn Điển,...
        
        Công nghiệp quốc doanh chiếm tỉ trọng 93,1 % trong tổng giá trị sản lượng công nghiệp toàn miền Bắc, giữ vai trò chủ đạo trong nền kinh tế quốc dân,...
      - Nông nghiệp:
        
        Nhiều nông trường, lâm trường quốc doanh được xây dựng.
        
        Trên 90% hộ nông dân vào hợp tác xã, trong đó 50% hộ vào hợp tác xã bậc cao.
        
        Diện tích canh tác được mở rộng, năng suất lao động tăng nhanh.
      - Thương nghiệp
        
        Nhà nước ưu tiên phát triển nên đã chiếm lĩnh được thị trường.
      - Giao thông vận tải
        
        mạng lưới đường bộ, đường sắt, đường sông, đường biển được xây dựng, củng cố, hoàn thiện, đã phục vụ đắc lực cho yêu cầu giao lưu kinh tế và củng cố quốc phòng.
      - Các ngành văn hoá, giáo dục, y tế có bước phát triển và tiến bộ đáng kể.
        
        Vấn đề văn hóa - tư tưởng, xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa được đặc biệt coi trọng.
        
        Giáo dục: so với năm học 1960 - 1961, số học sinh phổ thông năm học 1964 - 1965 tăng từ 1.9 triệu lên 2,7 triệu, số sinh viên đại học tăng từ 17 000 lên 27 000.
        
        Ngành y tế mở rộng mạng lưới đến tận huyện, xã.
    - - Trong những năm 1961 – 1965, nhân dân miền Bắc vừa thực hiện cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa vừa làm nghĩa vụ hậu phương, chi viện cho tiền tuyến miền Nam.
        
        Trong 5 năm ( 1961 - ] 965), một khối lượng lớn vũ khí, đạn dược, thuốc men... từ miền Bắc được chuyển vào chiến trường miền Nam; nhiều đơn vị vũ trang, nhiều cán bộ quân sự, chính trị, văn hóa, giáo dục, y tế được huấn luyện đưa vào chiến trường tham gia chiến đấu, phục vụ chiến đấu, xây dựng vùng giải phóng.
    - - Làm thay đổi bộ mặt kinh tế - xã hội của Miền Bắc; giúp Miền Bắc vững mạnh, tạo điều kiện để củng cố an ninh quốc phòng và thực hiện tốt nghĩa vụ hậu phương, chi viện cho tiền tuyến Miền Nam.