Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

(Bối cảnh lịch sử Việt Nam sau 1975, Chủ trương của đảng từ 1976-1985) -…

- - - - Cuộc khủng hoảng kinh tế- xã hội trong thời kì này không giống với các cuộc khủng hoảng chu kì trong nền kinh tế các nước chủ nghĩa tư bản, cũng không giống như các cuộc khủng hoảng tài chính, tiền tệ hay khủng hoảng kinh tế đi liền với khủng hoảng cơ cấu, khủng hoảng năng lượng, lương thực, khủng hoảng thừa hay khủng hoảng thiếu.... Đây là cuộc khủng hoảng kinh tế- xã hội đặc biệt. Nhìn một cách tổng quan, cuộc khủng hoảng này có những đặc điểm sau:- Thứ nhất, cuộc khủng hoảng kinh tế- xã hội không phải diễn ra trong một lĩnh vực kinh tế nào đó mà trong tất cả các lĩnh vực của đời sống kinh tế, là sự khủng hoảng toàn bộ cơ chế quản lí kinh tế tập trung, quan liêu, bao cấp. Nhà nước quản lý nền kinh tế chủ yếu bằng mệnh lệnh hành chính dựa trên hệ thống chi tiêu pháp
        lệnh chi tiết từ trên xuống dưới. Những thiệt hại vật chất do các quyết định không đúng gây ra thì ngân sách nhà nước phải gánh chịu.
  - - - Nhìn chung, có bước đầu hợp tác với Liên Xô, đồng thơi xây dựng
    - - Tình trạng kinh tế khủng hoảng, đồng thời các thế lực thù dịch đang đe dọa đến chính quyền non trẻ đồng thời lãnh thổ việt nam.
    - - Việt Nam đã phải đối mặt với sự cô lập quốc tế sau chiến tranh, đặc biệt là với việc áp đặt trừng phạt kinh tế từ phía Mỹ và một số quốc gia phương Tây. Điều này gây khó khăn cho quá trình tái thiết kinh tế và xã hội của Việt Nam sau cuộc chiến tranh.
    - - Việt Nam đã phải đối mặt với áp lực từ Trung Quốc sau khi xảy ra xung đột biên giới Trung Quốc - Việt Nam vào cuối những năm 1970 và đầu những năm 1980.
      - Năm 1972, Tổng thống Mỹ Nixon sang thăm Trung Quốc. 2 nước ký Tuyên bố chung Thượng Hải, đặt nền móng cho liên minh chiến lược chống lại Liên Xô. Việc Trung Quốc bắt tay với Mỹ làm rạn nứt quan hệ 2 nước, khiến Việt Nam xích lại gần Liên Xô. Khi Trung Quốc đàm phán với Mỹ để bình thường hóa quan hệ giữa 2 quốc gia vấn đề Việt Nam trở thành chủ đề thảo luận của 2 bên
    - - Campuchia: Can thiệp quân sự vào Campuchia có thể tạo ra căng thẳng với các quốc gia khác trong khu vực và ảnh hưởng đến an ninh biên giới của Việt Nam.
    - - Hiệp ước năm 1978 phản ánh tầm quan trọng của mối quan hệ cũng như sự gắn bó chặt chẽ, mật thiết giữa Việt Nam và Liên Xô, đặc biệt phản ánh lòng tin cao giữa hai Đảng, hai Nhà nước và tình hữu nghị bền chặt giữa nhân dân hai nước. Bản Hiệp ước năm 1978 gồm 9 Điều, với nội dung và tinh thần chủ đạo trong tất cả những Điều đó là Liên Xô sẽ tiếp tục hợp tác, giúp đỡ, hỗ trợ Việt Nam về mọi mặt theo nguyên tắc tương trợ anh em và tinh thần đoàn kết với Việt Nam là mệnh lệnh của cả trái tim và trí tuệ.
        Trong giai đoạn từ năm 1978 đến giữa những năm 1980, Liên Xô đã cung cấp các khoản viện trợ từ 700 triệu đến 1 tỷ USD viện trợ hàng năm cho Việt Nam. Các viện trợ bao gồm các khoản cho vay, tín dụng thương mại, đào tạo kỹ thuật, các dự án hỗ trợ, trợ giá.
  - - - Thuận lợi:
        
        Đạt được những thành tựu to lớn và toàn diện, đã xâ dựng được những cơ sở vật chất – kĩ thuật ban đầu của chủ nghĩa xã hội.
      - Khó khăn
        
        cuộc chiến tranh phá hoại bằng không quân và hải quân của Mĩ đã phá huỷ hầu hết những thành quả nhân dân miền Bắc đã xâ dựng, làm cho quá trình tiến lên sản xuất lớn bị chậm lại đến vài ba kế hoạch 5 năm.
      - Tình hình sau giải phóng
        
        Đảng chủ trương củng cố và hoàn thiện chế độ công hữu về tư liệu sản xuất dưới hai hình thức toàn dân và tập thể
    - - Thuận lợi
        
        Đã hoàn toàn giải phóng, chế độ thực dân mới của Mĩ cùng bộ máy chính quyền Sài Gòn ở trung ương bị sụp đổ.
      - Khó khăn
        
        Hậu quả hết sức nặng nề của chiến tranh. Kinh tế miền Nam về cơ bản vẫn mang tính chất của nền kinh tế nông nghiệp lạc hậu, sản xuất nhỏ và phân tán, phát triển mất cân đối, lệ thuộc nặng nề vào viện trợ từ bên ngoài.
      - Tình hình sau giải phóng
        
        Đảng chủ trương tiến hành cải tạo xã hội chủ nghĩa đối với các thành phần kinh tế. Chính sách cải tạo xã hội chủ nghĩa đối với các thành phần kinh tế ở đây là: sử dụng, hạn chế và cải tạo công nghiệp tư bản tư doanh chủ yếu bằng hình thức công tư hợp doanh; chủ trương hợp tác hoá nông nghiệp; cải tạo thủ công nghiệp bằng con đường hợp tác hoá là chủ yếu
- - - - Đưa ra khái niệm "chặng đường đầu tiên" của thời kỳ quá độ, phân kỳ con đường đi lên CHXN. "Chặng đường đầu tiên" có vai trò tạo tiền đề cho Công nghiệp hóa CNXH
      - Tập trung sức phát triển thế mạnh nông nghiệp, coi nông nghiệp là mặt trận hàng đầu, đưa nông nghiệp một bước lên SX lớn XHCN, ra sức đẩy mạnh SX hàng tiêu dùng và tiếp tục xây dựng một số ngành công nghiệp nặng quan trọng; kết hợp nông nghiệp, công nghiệp hàng tiêu dùng và công nghiệp nặng trong cơ cấu công - nông nghiệp hợp lý
        
        đẩy mạnh hợp tác hoá nông nghiệp ở Nam bộ, từng bước phát huy tác dụng của hợp tác hoá đối với việc đưa nông nghiệp lên sản xuất lớn xã hội chủ nghĩa và xây dựng nông thôn mới
        
        mở ra một phương hướng đúng đắn cho việc củng cố quan hệ kinh tế tập thể ở nông thôn, vì nó đã bước đầu thừa nhận quyền tự chủ của nông dân (hộ xã viên được tự chủ ở 3 khâu: gieo trồng, chăm sóc và thu hoạch.
        
        khâu đột phá đầu tiên trong tiến trình đổi mới, là một tiền đề quan trọng để tiến tới sự đổi mới toàn diện và sâu sắc nền kinh tế xã hội.
      - đối với công nghiệp tư bản tư doanh vừa sử dụng vừa cải tạo dưới hình thức công tư hợp doanh hoặc các hình thức khác, đối với tiểu công nghiệp, thủ công nghiệp và các ngành dịch vụ, tuỳ theo đặc điểm của từng ngành, nghề mà tổ chức các hình thức làm ăn tập thể hay kinh doanh cá thể…
        
        Thừa nhận trong thời gian nhất định, vẫn còn tồn tại nhiều thành phần kinh tế (ở miền Bắc là 3 thành phần kinh tế, ở miền Nam là 5 thành phần kinh tế - quốc doanh, tập thể, công tư hợp doanh, cá thể và tư bản tư doanh).
    - - Nội dung thứ ba thể hiện nội dung, cách thức CNH trong chặng đường đầu tiên và là một trong những nhận thức mới của Đại hội V. CNH trở về với đúng hướng cần thiết phải đi của một nước nông nghiệp có xuất phát điểm thấp
      - Việc điều chỉnh nội dung, cách thức CNH là nhằm mục tiêu tạo ra LLSX mới trong chặng đường đầu tiên, chuẩn bị những tiền đề căn bản và lực lượng cần thiết cho việc đẩy mạnh CNH ở thời kỳ tiếp theo
    - - Rất nhiều vấn đề mang tính quy luật của nền KT, Đại hội V vẫn
        chưa phát hiện và nhìn nhận thấu đáo (sự cần thiết duy trì nền kinh tế nhiều thành phần, chưa xác định những quan điểm kết hợp kế hoạch với thị trường, về công tác quản lý lưu thông, phân phối; vẫn tiếp tục chủ trương hoàn thành về cơ bản cải tạo xã hội chủ nghĩa ở miền Nam trong vòng 5 năm; vẫn tiếp tục đầu tư cơ sở vật chất, kỹ thuật cho việc phát triển công nghiệp nặng một cách tràn lan)
      - "Ưu tiên phát triển CN nặng một cách hợp lý, đồng thời ra sức phát triển NN và CN nhẹ" => "Ưu tiên phát triển CN một cách hợp lý trên cơ sở phát triển NN và CN nhẹ" => "Tập trung sức phát triển NN, coi NN là mặt trận hàng đầu; đẩy mạnh SX hàng tiêu dùng; tiếp tục xây dựng một số ngành CN nặng quan , kết hợp thành cơ cấu công - nông hợp lý
      - Đại hội coi nông nghiệp là mặt trận hàng đầu, nhưng chưa có chính sách, giải pháp cụ thể và đồng bộ để giải phóng LLSX trong nông nghiệp
    - - Hội nghị Trung ương 8 (6/1985) chủ trương “đổi mới chế độ quản lý và kế hoạch hoá hiện hành, xoá bỏ cơ chế quản lý hành chính quan liêu, bao cấp, khắc phục bằng được tình trạng bảo thủ, trì trệ, vô trách nhiệm, vô kỷ luật, phát huy động lực làm chủ tập thể, nâng cao tính năng động sáng tạo, tinh thần trách nhiệm và ý thức kỷ luật”
        
        Trong thời gian thực hiện kế hoạch 5 năm 1981-1985, một số ngành và nhiều địa phương đã tiến hành những cuộc thử nghiệm, tìm tòi về cách làm ăn mới này nhằm khai thác khả năng tiềm tàng của nền kinh tế phát triển sản xuất, cải tiến lưu thông, phân phối, đáp ứng nhu cầu của đời sống nhân dân. Song, cho tới năm 1986 cơ chế tập trung quan liêu bao cấp về căn bản chưa bị xoá bỏ
        
        Tuy vậy, với chủ trương đổi mới cơ chế quản lý này, Đảng đã đề ra được một phương hướng quản lý mới có tính khả thi, thể hiện một sự chuyển biến đúng hướng trong quan hệ sản xuất nói chung và trong việc tổ chức và quản lý sản xuất nói riêng. Đây tiếp tục là một khâu đột phá mới để tiến tới sự đổi mới toàn diện và sâu sắc về kinh tế-xã hội.
        
        Trong lĩnh vực phân phối sản phẩm lao động, những chủ trương của Đảng tại Đại hội V tiếp tục là một sự báo hiệu để tiến tới một sự đổi mới toàn diện nền kinh tế xã hội. Chủ trương của Đảng về chế độ phân phối tại Đại hội lần này đang loại trừ dần hình thức phân phối bình quân bằng việc “áp dụng nguyên tắc phân phối theo lao động, gắn chặt tiền lương với năng suất lao động, mở rộng đúng đắn lương khoán, lương sản phẩm và tiền thưởng, đi đôi với cung ứng theo định lượng những mặt hàng thiết yếu mà Nhà nước quy định”
        
        Tuy những chủ trương mới trong phân phối đã thể hiện sự quan tâm đúng mức đến lợi ích cá nhân người lao động, đề cao ý thức trách nhiệm và kỷ luật của người lao động, nhưng do cơ chế hành chính quan liêu bao cấp vẫn chưa thực sự được xóa bỏ, quá trình cải tạo xã hội chủ nghĩa mắc nhiều sai lầm,… dẫn đến tình hình phân phối ở nước ta trong thời kỳ này vẫn chưa được cải thiện, thậm chí trầm trọng hơn trước, ‘suốt 5 năm qua (1981-1985), lĩnh vực phân phối lưu thông luôn căng thẳng và rối ren”
  - - - XD chế độ làm chủ XHCN (vấn đề làm chủ tập thể, chế độ làm chủ tập thể, cơ chế làm chủ tập thể) thiếu thực tế, Đại hội còn thiếu thực tế khi tách rời quyền sở hữu với quyền sử dụng.
      - Tổ chức lại SX theo quy mô lớn trong NN, kéo theo mở rộng quy mô hợp tác xã, quy mô xã, huyện, tỉnh; mở rộng và duy trì quá lâu cơ chế quản lý thời chiến.
      - Tiến hành cải tạo XHCN các thành phần KT cá thể và TB tư doanh ở miền Nam một cách vội vã, ồ ạt
      - Đại hội đã nóng vội, không đánh giá đúng tình hình trong nước và quốc tế, bỏ qua "bước đi ban đầu"; bố trí cơ cấu SX và cơ cấu đầu tư không hợp lý, vượt quá nguồn lực có sẵn
      - Nhận thức của Đảng về CNH ở thời điểm này mới chỉ dừng lại ở mức quan tâm hơn đến NN và CN nhẹ, kết thúc thời kỳ quá độ trong vòng 15 – 20 năm.
    - - CNH XHCN là nhiệm vụ trung tâm trong suốt thời kỳ quá độ lên CNXH, tiến hành đồng thời 3 cuộc CM (QHSX; khoa học - kỹ thuật (then chốt); văn hoá, tư tưởng).
      - Mô hình phát triển XH XHCN bước đầu được triển khai thực hiện thông qua kế hoạch 5 năm (1976 – 1980); quyền làm chủ của nhân dân lao động được phát huy.
    - - (5) Nâng cao vai trò lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng.
      - (4) Coi trọng nhiệm vụ quốc tế và chính sách đối ngoại của Đảng, củng cố quan hệ đặc biệt với Lào và Campuchia, đẩy mạnh hợp tác với Liên Xô
      - (3) Coi trọng nhiệm vụ củng cố quốc phòng, an ninh chính trị và trật tự xã hội
      - (2) Tăng cường Nhà nước XHCN, phát huy vai trò của các đoàn thể
      - (1) Đẩy mạnh cách mạng tư tưởng và văn hóa, xây dựng và phát triển nền văn hóa mới
      - Mục tiêu cơ bản
        
        Tích lũy để xây dựng cơ sở vật chất - kỹ thuật của CNXH
        
        Bảo đảm nhu cầu của đời sống nhân dân
    - - Con đường xây dựng CNXH (4 trụ lớn)
        
        Đối ngoại
        
        Thực hiện chính sách đối ngoại chủ yếu với các nước XHCN, dựa trên nguyên tắc của chủ nghĩa quốc tế XHCN
        
        Văn hóa
        
        Xây dựng nền văn hóa mới và con người mới XHCN (con người làm chủ tập thể), nhằm tạo ra kiến trúc thượng tầng tiến bộ (văn hóa, tư tưởng, đạo đức, ...) trên nền tảng kinh tế XHCN
        
        Chính trị:
        
        Nâng cao vai trò lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng. Không ngừng đề cao cảnh giác, coi trọng nhiệm vụ củng cố quốc phòng, an ninh chính trị và trật tự xã hội.
        
        Xây dựng chuyên chính vô sản, phát huy quyền làm chủ của nhân dân lao động là công cụ của quá trình thực thi 3 cuộc CM (Quan hệ SX; Khoa học - kĩ thuật (then chốt); Tư tưởng, văn hóa)
        
        Kinh tế:
        
        Xây dựng nền SX lớn XHCN. Đẩy mạnh công nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa bằng ưu tiên phát triển CN nặng một cách hợp lý, trên cơ sở phát triển nông nghiệp và công nghiệp nhẹ. Kết hợp phát triển LLSX với xác lập và hoàn thiện QHSX, xác lập chế độ công hữu về TLSX. Đưa nền KT từ SX nhỏ đến SX lớn trong vòng 20 năm để kết thúc thời kỳ quá độ
        
        Có điểm tương đồng với con đường xây dựng kinh tế của đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III với nội dung: công nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa bằng cách ưu tiên phát triển công nghiệp nặng một cách hợp lý, đồng thời ra sức phát triển nông nghiệp và công nghiệp nhẹ
      - Đại hội IV (1976 - 1981) xây dựng mô hình CNXH (mô hình xã hội XHCN) - 4 mục tiêu
        
        Xây dựng nền văn hóa XHCN
        
        Xây dựng con người mới XHCN
        
        Xây dựng SX lớn XHCN (cơ sở kinh tế của chế độ làm chủ tập thể)
        
        Xây dựng chế độ làm chủ CNXH (mục tiêu bao trùm)