Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Sinh lý học hệ tiết niệu - Coggle Diagram

- - - - Cầu thận, gồm
        
        Bọc bowman
        
        Túi lõm trong có búi mạch
        
        Thông với ống lượn gần
        
        Búi mao mạch
        
        ~20-40
        
        Xuất phát từ tiểu đm đến
        
        Tiểu đm đi có đường kính nhỏ hơn tiểu đm đến
        
        BM cầu thận dẹt
      - Hệ thống ống thận
        
        Ống lượn gần nối với bowman, có một đoạn cong và đoạn thẳng
        
        Quai henle tiếp nối ống lượn gần. Nhánh xuống mảnh; đoạn đầu nhánh lên mảnh, đoạn cuối dày
        
        Ống lượn xa nối với quai henle
        
        Ống góp
      - Phân loại
        
        Nephron vỏ
        
        85%
        
        Cầu thận nằm ở vỏ, quai henle ngắn và cắm vào phần ngoài của tủy thận
        
        Nephron cận tủy
        
        Cầu thận nằm gần tủy, quai henle dài và cắm sau vào vùng tủy
        
        Rất quan trọng đối với vc cô đặc nước tiểu nhờ hệ thống nhân nồng độ ngược dòng
  - - - Mạng thứ nhất giứa tiểu đm đến và đi (trong bao bowman)
        
        Có áp suất cao có ah đến sự cấp máu cho vùng vỏ và quyết định áp suất lọc
      - Mạng thứ hai xuất phát từ tiểu đm đi => mạng mm quanh các ống thận
        
        Có chức năng dinh dưỡng và trao đổi chất
  - - - Phụ thuộc vào lượng máu tới, sự tái hấp thu natri, đào thải H
  - - - TB thành ống lượn xa biến đổi cấu trúc dày hơn nơi khác, tạo thành macula densa
        
        Các tb của macula densa có cn bài tiết về phía tiểu đm đến
        
        TB được biệt hóa vừa có chức năng nhận cảm, vừa bài tiết
        
        Các tb cơ trơn tiểu đm đến và đi biến đổi nở to và chứa các hạt renin => tb cận cầu thận
- - - - Áp suất trong mạch máu
        
        Áp suất thủy tĩnh (~60mmHg)
        
        Áp suất keo của huyết tương (~32mmHg) đầu vào 28 và đầu ra 34mmHg
      - Các áp suất trong bọc bowman: Pl=Ph-(Pk+Pb). Pl khoảng 10mmHg. Nếu dưới 10 thì thiểu niệu, nếu bằng 0 thì vô niệu
  - - - Phụ thuộc vào diện tích của mm và tính thấm của màng lọc
      - Trị số bth 12.5 ml/m/nnHg cao hơn ở cơ vân 50-100 lần
    - - Số ml dịch lọc được tạo thành trong một phút, tính bằng áp lực lọc nhân với áp lực lọc của cầu thận
      - Bth khoảng 125 ml/m
    - - Tỷ số % giữa lưu lượng dịch lọc và lượng huyết tương qua thận trong một phút
      - Bth 19-21% => một phút sẽ có khoảng 20% lượng huyết tương qua thận được lọc vào bọc bowman
  - - - Ah đến phân số lọc của cầu thận từ đó làm thay đổi lưu lượng lọc
      - Phụ thuộc vào thể tích máu toàn thân và hoạt động của tim
    - - AS keo huyết tương giảm làm as lọc tăng
      - Phù dinh dưỡng: nồng độ pr trong máu giảm quá thấp
    - - Làm thay đổi lưu lượng máu đến và as trong mao mạch nên thay đổi lưu lượng lọc
    - - Làm tăng as mm cầu thận
      - Co nhẹ làm tăng as lọc
      - Co mạnh huyết tương được lọc nhiều và ko đc bù => as keo tăng => lưu lượng lọc giảm dù as mm thận vẫn cao
  - - - Chỉ xảy ra khi HATB trong đm <70mmHg nhằm tự điều hòa Ff
      - Xảy ra ở phức hợp cạnh cầu thận
      - Lượng lọc giảm => tăng tái hấp thu Na, K ở quai henle
        
        Giảm ion ở macula densa
        
        Phát tín hiệu làm giãn tiểu đm đến
        
        Các tb cận cầu thận giải phóng renin => co tiểu đm đi
    - - Chi phối tiểu đm đến, đi và một phần ống thận
      - KT rất mạnh sẽ làm co mạnh tiểu đm đến
      - Nếu KT vẫn kéo dài thì lưu lượng lọc dần dần sẽ trở về bth do lượng norad giảm do td của hormon và sự thay đổi của các ion trong thận
    - - Các hormon co mạch: norad, adr, angio II
        
        AII nồng độ thấp gây co đm đi, nồng độ cao co cả 2
        
        Norad co cả 2. KT GC giải phóng norad và AII
      - Các hormon gây giãn mạch: PGE2, PGI2
        
        Giãn đm đi và đến
- - - - Cơ chế thụ động tại đỉnh: Na đồng vận chuyển với glucose hoặc aa v ào trong tb
      - Cơ chế chủ động tại đáy: vc vào khoảng kẽ nhờ bơm Na-K-ATPase
        
        Nồng độ Na nội bào thấp => Na vc thụ động từ lòng ống vào tb => tạo dòng ion do chênh lệch điện hóa giữa tb và lòng ống
        
        Huy động chất mang vc hydro vào lòng ống và glu, aa vào trong tb
      - 67% Na được tái hấp thu ở ống lượn gần theo cơ chế này, phần còn lại đi qua khoảng kẽ giữa các tb ống lượn gần và vào khoảng kẽ do khuếch tán theo bậc thang điện hóa và đi theo nc
    - - Chỉ được tái hấp thu ở ống lượn gần
      - Khi glu máu <1.8g/l, glu tái hấp thu hoàn toàn theo cơ chế tích cực thứ phát
      - Glu máu: 1.8g/l là ngưỡng glucose của thận => khi glu máu cao hơn thì thận chỉ hấp thu 1 phần, còn lại đào thải qua nước tiểu
      - Khi glu máu tăng thì thận cũng tăng hấp thu nhưng có giới hạn
    - - Pr nhỏ và aa được tái hấp thu hoàn toàn ở ống lượn gần theo cơ chế vận chuyển tích cực
      - Pr được ẩm bào sau đo phân giải thành aa rồi được chuyển qua màng đáy nhờ chất mang; các aa tự do vc nhờ pr mang trên màng
      - Mỗi ngày tái hấp thu khoàng 30g pr
    - - 99.9% bicarbonat được tái hấp thu
      - Chủ yếu ở ống lượn gần, một phần ống lượn xa theo cơ chế tích cực và lq với enzym carbonic anhydrase. Một phần được khuếch tán thụ động
      - HCO3 trong lòng ống kết hợp với H2O tạo CO2. CO2 khuếch tán vào tb, kết hợp với nc phân ly thành HCO3 và H. HCO3 đồng vận với Na vào khoảng kẽ còn H vc tích cực vào lòng ống
    - - K tái hấp thu hoàn toàn theo cơ chế vc tích cực
      - Clo tái hấp thu theo bậc thang điện tích
      - ms gốc sulphat, phosphat, nitrat,...tái hấp thu nhờ vc tích cực
    - - Nước tái hấp thu làm nồng độ ure cao trong lòng ống
        
        Ure khuếch tán (50-60%) vào dịch kẽ, rồi vào máu theo bậc thang nồng độ
    - - 75-89% nước đc hấp thu
      - Không gây thay đổi ASTT do hấp thu theo các chất có ALTT cao => nước tiểu đi khỏi ống lượn gần là đẳng trương với huyết tương
  - - - Dịch kẽ quanh quai henle ưu trương, nhất là vùng chóp
        
        Phần xuống đi xuống gặp khu vực ưu trương nên nước được tái hấp thu. Ure giúp tăng độ thẩm thấu, từ đó làm tăng tái hấp thu nước, tăng NaCl lòng quai
        
        Nước tiểu đi qua phần xuống rất ưu trương => nên làm tăng tái hấp thu Na ở phần lên
        
        Nước tiểu qua phần lên lại chuyển thành nhược trương, nhất là đoạn cuối phần lên
        
        Hiện tượng: nhân nồng độ ngược dòng
  - - - Hấp thu phần lớn nước (18 ml trong 20ml) ở nước tiểu nhược trương sau khi qua quai henle
        
        Nước tiểu cô đặc khi qua ống lượn xa và ống góp
      - Tái hấp thu chủ động nhờ ADH: hoạt hóa cAMP gây hoạt hóa enzym hyaluronidase gây thủy phân acid hyaluronic làm rộng lỗ màng trong vc nc
    - - Trong tb, glutamin bị khử amin bởi glutaminase. NH3 khuếch tán vào lòng ống, rồi kết hợp với H tạo thành NH4 và thải ra ngoài dưới dạng muối amoni