Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

NGÔN NGỮ BÁO CHÍ - Coggle Diagram

- - - - Sử dụng từ ngữ chính trị. ND từ ngữ này luppn thể hiện lập trường và quan điểm cách mạng, về từng vấn đề cụ thể của đời sống xã hội nằm tuyên truyền, giải thích chủ trương, đường lối, chinh sách...
    - - Có thể viết những câu có độ dài lớn, ở đó chứa đựng nhiều ý kiến có quan hệ qua lại với nhau, bảo đảm cho lập luận logic, chặt chẽ.
      - Có những câu nghi vấn và câu cảm thán. Đặc biệt là câu nghi vấn có tần số cuất hiện cao
      - Sau câu nghi vấn là câu khẳng định hoặc phủ định. Đây là cách tăng sức lập luận hoặc giảng giải
    - - Tính chất chiến đấu bảo vệ chân lý cách mạng nên phải vững chắc rõ ràng, lập luận phải chặt chẽ, logic
      - Sức truyền cảm cần: "Chính luận phải sử dụng các phương tiện, hình tượng biểu cảm của ngôn ngữ như ẩn dụ, hoán dụ, so sánh, chơi chữ, thành ngữ, tục ngữ, nói lái, nói giảm, khoa trương... Tuy nhiên, cần phải phân biệt việc sử dụng các phương tiện hình tượng biểu cảm này ở chính luận so với ở PCNN văn chương. Không phức tạp lên"
      - Ngôn ngữ của chính luận mang tính chất đơn điệu, trong khi đó ngôn ngữ của VBNT có tính chất đa diện (Nhà báo được tạo điều kiện diễn đạt sự bình giá, cảm xúc, sự suy tư đối với đề tài 1 cách thẳng thắn, trực tiếp.
  - - - Về phương tiện từ ngữ
        
        Lớp từ chung được dùng trong phong cách khoa học thường chỉ xuất hiện với nghĩa đen, nghĩa định danh => chiếm ưu thế
        
        Lớp từ chung dùng trong phong cách khoa học ít thấy những từ có màu sắc biểu cảm, ngược lại phong cách này khai thác chủ yếu những từ khái quát, trừu tượng hóa, có tính hệ thống cao và trung hòa về sắc thái
        
        Văn bản khoa học dùng nhiều và dùng chính xác các thuật ngữ khoa học. Đây là lớp từ mang màu sắc phong cách khoa học rõ rệt nhất
      - Về phương tiện ngữ pháp
        
        Dùng cấu trúc phức hợp để diễn đạt được trọn vjen nội dung nhiều mặt
        
        Phong cách khoa học cho phép viết những câu vắng chủ ngữ
      - Về phương pháp diễn đạt
        
        Không chấp nhận yếu tố dư thừa, những thán từ, trợ từ, những quán gữ đưa đẩy
  - - - Phải được trình bày theo những mẫu thống nhất, bằng những cỡ chữ, kiểu chữ nhất định
    - - Đặc điểm nổi bật: khuynh hướng lựa chọn những từ ngũa chính xác về nội dung thuộc lớp từ vựng hành chính và trung hòa về sắc thái biểu cảm
    - - Dùng chủ yếu CÂU TƯỜNG THUẬT (câu nghi vấn thì tường được diễn đạt dưới hình thức của câu tường thuật)
      - Xét về mặt hình tuyến, câu trong các văn bản hành chính có thể thường là rất dài do phải thể hiện trọn vẹn nội dung.
    - - Diễn đạt phải đảm bảo tính trang nghiêm, tất cả những hình thức diễn đạt như châm biếm, hài hước, nói bóng gió, so sánh ví von,,, đề không được phép thể hiện
      - Theo lối diễn đạt khuôn mẫu và bắt buộc
      - Cần diễn đạt "cụ thể": 1: văn bản phải được diễn đạt cụ thể cả về nội dung lẫn số, loạt, ngày, tháng, năm ban hành văn bản, tên cơ quan và tổ chức ban hành văn bản cũng như tên cơ quan tổ chức thi hành văn bản. 2: cần phải thể hiện rõ đâu là nội dung trích dẫn nguyên văn từ văn bản gốc và đâu phần giải thích trình bày riêng của tác giả văn bản với tư cách là tác phẩm báo chí
- - - - Biến thể đc sử dụng song song (thành ngữ, tục ngữ)
      - Biến thể cũ lấn át biến thể mới (Hán Việt hiện thời)
      - Biến thể mới thay thế biến thể cũ (sử dụng thuật ngữ khoa học)
  - - - Chuẩn mực không chỉ cái đúng mà còn cần phải thích hợp, nếu không thích hợp thì hiệu quả thông tin kém
      - 1, phạm trù tên riêng tiếng nước ngoài; 2, phạm trù thuật ngữ khoa học sử dụng.
- - - - T1. Dựa trên sự nhận xét chung nhất
      - T3. dựa trên sự nhận xét cụ thể của người tiếp nhận, đặc biệt là về phương diện thể hiện bằng tiếng Việt ở tin quốc tế đối nội
      - T2, dựa trên sự khảo sát hiện trạng đăng tải, phát sóng tin quốc tế đối nội trên báo chí VN
  - - - 1.1 Công đoạn lựa chọn tin theo định hướng (lọc tin)
        
        1 phải đánh giá được tầm quan trọng của những sự kiện xảy ra trên thế giới
        
        2, phải đưa tin sao cho phù hợp với tầm quan trọng của vấn đề
        
        3 phải tính đến những hậu quả mà tin quốc tế đối nội có thể đem lại ở trong nước cũng như phải tính đến lợi ích chính trị, văn hóa, kinh tế... của nước xảy ra sự kiện sao cho không phương hại đến quan hệ ngoại giao.
      - 1.2 Công đoạn chuyển dịch tin
        
        Xử lý những tin có vấn đề về sự kiện, biên tập lại sao cho phù hợp với văn phong VN và tâm lý ngôn ngữ người Việt
      - 1.3. Công đoạn đặt tít tin
        
        Đặt tít theo sự kiện, nghĩa là dùng 1 số lượng từ nhất định (dưới 30 tiếng/âm tiết) định dạng 1 tin
        
        Đặt tít theo tên nước, tên tổ chức, tên khu vực, nghĩa là những tin có liên quan đến nước, tổ chức, khu vực nào thì được tập hợp lại theo thứ tự dưới tít lớn và nhỏ đặt tên theo tên nước, tổ chức và khu vực đó.
      - 1.4 Công đoạn bố ục bản tin
        
        Theo khu vực
        
        Theo sự kiện
        
        Theo thời gian
      - 1.5. Công đoạn hiệu đính
        
        Người hiệu đính đối chiếu tin thành phẩm với in gốc để thau đổi những chi tiết hoặc bổ sung chi tiết cần thiết, lược bỏ chi tiết dư thừa, đưa ra những giải pháp thay thế thích hợp hơn đối với những từ, đoạn, câu , những sắc thái chuyển dịch chưa đạt, chữa lỗi ngữ pháp, lỗi diễn dật TV...
    - - 2.1 Các công đoạn chuyển dịch
        
        Tin quốc tế trước khi được đăng rải phải trải qua các công đoạn
        
        B1: Lãnh đạo Ban lựa chọn tin theo định hướng, rồi chuyển tin thô cho BTV phụ trách theo khu vực
        
        B2: BTV chuyển dịch và biên tập tin rồi chuyển lại cho lãnh đạo Ban
        
        B3: Lãnh đạo Ban biên tập tổng thể tin và quyết định lấy hoặc bỏ. Nếu được lấy, tin đó sẽ được chuyển cho Ban Thư ký - biên tập. Ở đó, tin được hiệu đính và duyệt đăng
      - 2.2. Sự thể hiện của tin quốc tế bằng tiếng Việt
        
        Cấu trúc tin quốc tế đối nội tiếng Việt thì yếu tố thời gian là yếu tố thường đứng ở vị trí đầu tin
        
        Khi nào? Ở đâu? Ai? Cái gì?
        
        Khi nào?Ai?Và khi nào? Cái gì? Ở đâu?
        
        Ngồn tin/Khi nào?Ở đâu?Ai? Cái gì
    - - Công đoạn 1: Chọn tin theo định hướng
      - Công đoạn 2: xử lý chi tiết
      - Công đoạn 3: xử lý hình ảnh trong tin quốc tế đối nội
- - - - 2.1. Những loại danh pháp thường thấy trên báo chí
        
        Bao gồm tên các loại thuốc, các loại vắc-xin, tên các chấy được sử dụng để bào chế thuốc.
        
        Danh pháp hóa học: Bao gồm tên gọi các hóa chất , các loại thuốc trừ sâu, diệt cỏ
        
        DANH PHÁP Y HỌC: Các loại ký sinh, vi khuẩn gây bênh
        
        Danh pháp thực vật: Bao gồm các giống cây trồng đặc biệt là cây nông nghiệp
        
        Danh pháp động vật và vi sinh vật:Bao gồm tên/các giống con, các loại côn trùng, các vi sinh vật...
        
        Danh pháp quân sự: Bao gồm tên các loại vũ khí, đạn dược, máy móc thiể bị trong quân sự
      - 2.2.Những dạnh danh pháp thường thấy trên báo chí
        
        Danh Anh và Latinh: chủ yếu là nhóm danh pháp hóa học, dược, y
        
        Dạng Việt (Anh): chủ yếu các danh pháp y học, sinh vật, thực vật
        
        Dạng Việt và Anh : vd: vi khuẩn nốt sần, Nutrazin, cồn etylic, máy tính gateway 3100
        
        Dạng Hán Việt: vd thủy ngân, kiềm, sa nhân, ngưu tất...
        
        Dạnh danh pháp bằng chữ viết tắt: lúa 8865, lạc 75/23, thuốc trừ sâu 666
        
        Dạng danh pháp bằng số: VD lúa 8865, lạc 75/23,...
        
        Danh pháp ký hiệu: Chủ yếu thuộc về các danh pháp hóa học: VD: CuSO4, CaCl2,..
    - - Là những chữ cái có kèm theo chữ số, dấu phụ (hoặc không) theo quy ước quốc tế hoặc quốc gia dùng trong các ngành khoa học
      - Việc dùng ký hiệu khoa học trên báo chí
        
        Nên chú thích 1 lần cách đọc và cách hiểu ký hiệu cho những người không am hiểu lĩnh vực chuyên môn mà tác phẩm báo chí đang đề cập như mmH (mi-li-met thủy ngân), rad/s (radian - vận tốc gốc); vg/ph (vòng trên phút)
        
        Không được tùy tiện trong việc sử dụng ký hiệu hóa học theo kiểu ph->p, rad->r
        
        Đối với báo phát thanh và truyền hình, cầm giảm thiểu tới nức tối đa sự hiện diện
    - - Đối với báo in
        
        Chỉ nên đăng tải những chữ viết tắt có tần số xuất hiện cao và tương đối quen thuộc đối với số đông: UBND, HTX, QHND...
        
        Đối với những chữ viết tắt là tên các tổ chức kinh tế xã hội
        
        Không dùng chữ viết tắt của riêng cá nhân hay riêng 1 tổ chức nào
        
        Không nên dùng chữ viết tắt quá nhiefu khiesn cho tỷ lệ chữ viết tắt/không tắt quá gần nhau
        
        Không nên dùng chữ viết tắt ở tít báo
      - Đối với báo phát thanh và truyền hình
        
        Cần/ nên đọc theo dạng đủ của chữ viết tắt hoặc tên đầy đủ bằng tiếng Việt của tên viết tắt
- - - - T1: Tính âm thanh học: Lời nói, tiếng động và âm nhạc
      - T2: Tính giao tiếp đơn dạng
      - T3: Tính khoảng cách
      - T4: Tính tức thời
      - T5: Tính phổ cập
    - - Phụ thuộc vào các nhân tố: Việc xác định mục đích, đối tượng của chương trình phát thanh; Cách sắp xếp của chương trình phát thanh; Tâm lý và tình cảm của phát thanh viên
    - - Nghệ thuật đọc hoặc nói
        
        Nghệ thuật đọc hoặc nói
        
        Hiệu quả của văn bản phát thanh tùy thuộc rất nhiều vào việc xác định mục đích và đối tượng phát thanh
        
        Cách sắp xếp dàn dựng chương trình
        
        Sự điều chỉnh cao độ, cường độ và tốc độ của giọng đọc cho phù hợp với giấc làm việc, sinh hoạt của thính giả
  - - - Văn bản do phóng viên, biên tập viên tự tạo lập
      - Văn bản lấy từ báo in
      - Văn bản là những văn kiện có sẵn
      - Văn bản là những bản tin quốc tế đối nội nhận được từ Thông tấn xã VN hoặc do chính biến tập viên thông tấn của đài phát thanh chuyển dịch.
      - Văn bản do các cộng tác viên gửi tới
      - Văn bản lấy từ mạng Internet
    - - Đối với nước ngoài, 1 câu phát thanh không dài quá 17 từ
      - Đối với người VN, TViệt không nên dài quá 30 âm tiết và câu có khoảng 15-20 âm tiết là vừa. Số lượng câu được sử dụng nhiều nhất trong văn bản phát thanh là loại câu có độ dài từ 21-40 tiếng
    - - Tâm lý ngôn ngữ và xét về cấu trúc ngôn ngữ thì người Việt có thói quen ưa dùng cách nói chủ động hơn bị động và câu có cấu trúc chủ động trong tiếng Việt bao giờ cũng chiếm ưu thế so với câu bị động.
    - - Những nhân tố bất ổn thường thấy nhất có khả năng phá vỡ âm hưởng của văn bản là
        
        T1: câu kết thúc bằng những từ song tiết đứng trước 1 từ đơ tiết và câu có độ dài quá lớn hoặc dấu câu bị dùng tùy tiện...
        
        T2: danh pháp, chữ tắt, thuật ngữ xuất hiện với tần số quá cao trong 1 đoạn văn bản.
        
        T3: số liệu xuất hiện nhiều dưới những dạng khác nhau không nhất quán ngay trong 1 câu hoặc trong 1 đoạn văn bản khác
        
        T4: tên riêng nước ngoài không phiên âm khiến phát thanh viên khó có thể đọc trôi chảy cùng với mạch văn tiếng Việt
        
        T5: ít khai thác lợi thế của ngôn ngữ dân gian vốn giàu chất nhạc (nhưu thành ngữ, tục ngữ, ca dao...)
- - - - Phạm vi giảng dạy trong nhà trường
      - trong các tài liệu báo chí học và trong thực tế hoạt động cơ quan báo chí
- - - - Nắm thật vững những nét bản chất và đặc thù của tờ báo/đài phát thanh, truyền hìn... cần quảng bá
      - Nhận ra sự thay đổi về thế mạnh của tờ báo/đài phát thanh, truyền hình... qua từng thời kỳ đề thay đổi lối viết quảng bá
      - Lưu tâm đến các nhóm đối tượng công chúng
      - Tạo sự bất ngờ, quyến rũ và thuyết phục công chúng bằng ngôn ngữ
      - Tránh lặp lại những từ hoặc cấu trúc những quảng bá cho tờ báo, đài phát thanh, truyền hình... khá dễ dùng
      - Tạo ra sự gắn kết giữa ngôn ngữ với kênh đồ hình và với âm nhạc cũng như tiếng động
      - Không dùng thủ pháp khoa trương, ly kỳ hóa hình tượng ngôn ngữ
- - - - 3.1. Biểu đồ
        
        Biểu đồ hình cột
        
        Biểu đò hình quạt
        
        Biểu đồ minh họa
        
        Biểu đồ hình hộp
      - 3.2. Đồ thị
        
        Trình bày chung với biểu đồ, hình vẽ minh họa, thậm chí với ảnh để tăng thêm sự hình dung so sánh
        
        Màu sắc quan trọng
      - Sơ đồ, bản đồ
      - Bảng
    - - Ngôn ngữ hình thức của ma-ket báo chí
        
        2.1. Khổ báo
        
        Gồm: phần lề và phần bát chữ
        
        Lề: phần trắng chạy bốn xung quanh trang báo
        
        Bát chữ: phần in chữ, có kích thước nganh x dọc nhất định tùy thuộc vào khổ báo, sau khi đã trừ đi phần lề.
        
        2.2. Măng - séc (Manchette)
        
        Là phần in có chữ lớn nhất trong tờ báo, nằm ngay đầu tranh nhất gồm: Tên báo; cơ quan chủ quản; Năm ra báo, số thứ tự, ngày thánh phá hành, chỉ số, địa chỉ ...
        
        Đối với măng - séc báo chí nước ta, kiểu bố cục này chỉ gặp ở 1 số ít tờ (Lao động, Nông thôn VN, Thanh niên, Khoa học và phát triển, Công an nhân dân,...
        
        Nhìn chung măng-séc báo có tính ổn định cao
        
        Toàn bộ măng-séc được ngăn cashc với chính văn của bát chữ trang nhất bằng fi-lê
        
        Thông thường co chữ tên báo là co chữ lớn nhất trong măng-séc, đồng thời cũng là co chữ lớn nhất trên toàn bộ số báo.
        
        Ở 1 số tờ báo nước ngoài, báo còn những măng-séc phụ cho từng phần/tập.
      - 2.3. Chữ
        
        Chữ tít
        
        Khoảng cách chữ: khoảng cashc giữ các con chữ trong 1 âm tiết/từ đơnn. Khoảng cách phải đủ rộng sao cho chân chữ không chạm nhau
        
        Khoảng cách âm tiết/từ đơn
        
        Khoảng cách dòng: Khoảng cách này bằng 1/3 co chữ của con chữ cùng dòng
        
        Chữ chính văn
        
        Kiểu chữ và cô chữ chính văn sẽ cho hấy rõ phong cách, đặc điểm của tờ báo và tùy thuộc vào yếu tố như khổ báo, độ rộng/hẹp cột, mức độ dễ/khó đọc đối với công chúng chủ yếu của tờ báo.
        
        2.4. Fi-lê (filet)
        
        Filee là đường lẻ hoặc họa tiết tạo thành dãy có chức năng của đường kẻ, dùng để khu biệt mảng khối trong ma-két một trang báo
        
        Fi-lê mảnh
        
        Fi-lê đậm
        
        Fi-lê đúp
        
        Fi-lê đúp K
        
        Fi-lê hoa
        
        2.5 Khung: 5 kiểu
        
        2.6. Nền
        
        2.7. Vi-nhét (Vignette)