Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Mutaties - Coggle Diagram
Mutaties
Naargelang de omvang van het betrokken DNA
Chromosoommutatie
inversie
Een logekomen chromosoomstuk voegt zich omgekeerd weer in het zelfde chromosoom
Bij de mens meestal op chromosoom 9
Niet schadelijk maar wel verhoogd risico op
miskraam
Oorzaak: omgekeerd invoegen van
losgekomen stuk DNA
duplicatie
Een chromosoomstuk verdubbelt zich
Oorspronkelijk 1 gen voor hemoglobine; nu gen voor α-keten en
gen voor ß-keten
Oorzaak: verdubbeling van een gen als 2 homologe chromosomen breken op niet-homologe plaatsen
deletie
Een losgekomen chromosoomstuk gaat verloren
verlies van het eindstuk van de
p-arm van chromosoom 5
Deletie van een tussenstuk is ook mogelijk
translocatie
verplaatsing van chromosoomstukken tussen 2 niet-homologe chromosomen
Voorbeeld:
Philadelphiachromosoom: stuk van chromosoom 9 wisselt met stuk van chromosoom 22 🢩 fusie-gen op chromosoom 22 🢩vorm van leukemie
Oorzaak: verplaatsing van chromosoomstukken tussen 2
niet-homologe chromosomen
Fragiel-X-Syndroom
vormt vaak mentale achterstand
komt voor bij 1 op de 4000 personen maar komt vaker voor bij manen en is ernstiger
Laaste stuk van de choromosoom breekt makkelijk
Genoom mutaties
Zijn een gevolg van non-disjunctie in meiose 1 of 2+
verandering in het aantal chromosomen
Homologe chromosomen (meiose 1) of zusterchromatiden (meiose 2) worden niet gesplitst = trisomie of monosomie
Voorbeeld: syndroom van down
genmutaties
Transitie
een basepaar wordt vervangen met ander
Oorzaak: milieufactoren of puntmutatie in het hemoglobinegen
Wordt autosomaal recessief overgeërfd
AA ( normaal hemoglobine )
Aa ( normaal hemoglobine )
aa ( methemoglobinemie )
Deletie
1 of meer nucleotiden vallen weg
Oorzaak: deletie van 3 basen in CFTR-gen
Wordt autosomaal recessief overgeërfd
AA ( normaal hemoglobine )
Aa ( normaal hemoglobine )
aa ( mucoviscidose )
Transversie
Een basepaar wordt omgekeerd
oorzaak: puntmutatie in hemoglobinegen
Wordt autosomaal codominant overgeërfd
AA ( normale RBC )
AS ( symptoomloos met normale RBC en sikkelcellen )
SS ( sikkelcelanemie )
Insertie
1 of meer nucleotiden worden ingevoegd
Oorzaak: invoeging van extra basenherhalingen (CAG) in het Huntington-gen (meer dan 40 ipv minder dan 27)
Wordt autosomaal dominant overgeërfd
aa ( gezond )
Aa ( ziekte van Huntington )
AA ( ziekte van Huntington )
Naargelang de gevolgen voor de proteïne
stille mutaties
Mutaties in coderend DNA zonder effect op AZ-sequentie
winstmutaties
Mutaties in coderend DNA waarbij een beter functionerend gen
ontstaat.
verliesmutaties
Gevolg: ziekten of afwijkingen
Voorbeelden: muco, Huntington, sikkelcelanemie...
Mutaties in coderend DNA 🢩 proteïnedefect
Naargelang ze optreden in lichaamscellen
somatische mutaties
niet erfelijk
in lichaamscellen
leiden tot kanker
germinale mutaties
erfelijk
bv. bepaalde vormen van borstkanker
in kiemcellen of gameten 🢩 kiembaanmutaties