Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ORGANSKI SPOJEVI S KISIKOM - Coggle Diagram
ORGANSKI SPOJEVI S KISIKOM
ALKOHOLI
OPĆA FORMULA
R - OH
R - radikal, ugljikovodični prsten -
nepolaran
dio molekule
OH -
hidroksilna skupina
- polaran dio molekule
nastavak:
ol
PODJELA
prema broju -OH skupina
jednovalentni
propanol
dvovalentni
butan-1,3-diol
trovalentni
propan-1,2,3-triol (glicerol)
prema položaju -OH skupine
primarni
sekundarni
tercijarni
FIZIKALNA SVOJSTVA
VODIKOVE VEZE
a) između molekula metanola
b) između molekule metanola i vode
VRELIŠTE
ovisi o molekulskoj masi i obliku molekule
raste
s porastom broja ugljikovih atoma
veća
razgranatost lanca,
niže vrelište
TOPLJIVOST
porastom broja ugljikovih atoma, topljivost u vodi se smanjuje
IMENOVANJE
2-metilpropan-1-ol
heksan-2-ol
1-metilciklopentanol
ALDEHIDI I KETONI
zajednička im je
karbonilna funkcijska skupina
nastavak:
-al
imenu osnovnog
cikličkog
ugljikovodika dodaje se -
karbaldehid
POLARNA
nastavak:
-on
ugljikovodični supstituenti navode se
abecednim redom
ispred riječi
keton
FIZIKALNA SVOJSTVA
VRELIŠTE
dipol-dipol interakcije
viša
vrelišta u odnosu na vrelišta
ugljikovodika
sličnih masa zbog
dipol-dipol interakcija
niža
vrelišta u odnosu na vrelišta
alkohola
sličnih masa jer se
ne
povezuju
vodikovim vezama
što je lanac
razgranatiji
- vrelište je
niže
TOPLJIVOST
vodikove veze
porastom broja
ugljikovih atoma, topljivost u vodi se
smanjuje
aldehidi i ketoni otapaju se u
organskim otapalima slične polarnosti
IMENOVANJE
ALDEHIDI
cikloheksankarbaldehid
butanal
2-metilbutanal
KETONI
butan-2-on
cikloheksanon
metil-propil-keton
ESTERI
OPĆA FORMULA
ugljikovodični dio molekule koji dolazi od alkohola
ESTERSKA SKUPINA
ugljikovodični dio molekule koji dolazi od karboksilnih kiselina
nastavak:
-oat
FIZIKALNA SVOJSTVA
hlapljive
tekućine
postojanje
dipol-dipol interakcija
zbog polarne karbonilne skupine
molekule
estera
se mogu povezivati
vodikovim vezama
s molekulama
vode
TOPLJIVOST
što je
više
ugljikovih atoma u molekuli, topljivost estera u vodi je
manja
VRELIŠTE
zbog
nemogućnosti
povezivanja
vodikovim vezama
-
niže vrelište
od
alkohola
i
karb. kiselina
slične molekularne mase
dobro
se otapaju u
organskim otapalima
, a i sami se često
koriste
kao organska otapala (npr., etil-etanoat)
koriste se i kao
umjetne arome i u proizvodnji mirisa
:
metil-butanoat
(ananas, jabuka),
etil-formijat
(rum)
IMENOVANJE
etil-etanoat
etil-butanoat
benzil-acetat
KARBOKSILNE KISELINE
OPĆA FORMULA
R - ugljikovodični dio molekule
-COOH - karboksilna skupina
nastavak: -
ska kiselina
FIZIKALNA SVOJSTVA
TOPLJIVOST
karboksilne kiseline do
4
ugljikovih atoma,
dobro
su topljive u vodi
što je
dulji
lanac, molekule
prestaju biti
topljive u vodi
VRELIŠTE
karboksilne kiseline imaju
veća
vrelišta u odnosu na druge spojeve sličnih molekulskih masa
molekule karb. kiselina izrazito su
polarne
zbog dvije polarne funk. skupine,
karbonilne
i
hidroksilne
skupine
molekule karb. kiselina se u čvrstom i tekućem agreg. stanju povezuju
vodikovim vezama
te tvore
DIMERE
PODJELA
prema broju -COOH skupina
MONOKARBOKSILNE KISELINE
zasićene
laurinska kiselina (C12H24O2)
nezasićene
oleinska kiselina (C18H34O2)
POLIKARBOKSILNE KISELINE
dikarboksilne
oksalna kiselina (C2H2O4)
trikarboksilne
limunska kiselina (C6H8O7)
prema strukturi alkilne skupine
alifatske (lančaste)
cikličke (prstenaste)
IMENOVANJE
ciklopentankarboksilna kiselina
5-brompentanska kiselina
metanska (mravlja) kiselina
