Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Kiến thức Ngữ văn 7 học kì 1 tải xuống - Coggle Diagram

- - - - Tiểu thuyết là tác phẩm văn xuôi cỡ lớn, có nội dung phong phú, cốt truyện phức tạp, phản ánh nhiều sự kiện, cảnh ngộ; thường miêu tả nhiều tuyến nhân vật, nhiều quan hệ chồng chéo với những diễn biến tâm lí phức tạp, đa dạng.
    - - Truyện ngắn là một thể loại của văn học, nó chính là các tác phẩm văn xuôi. Truyện ngắn mang xu hướng ngắn gọn nhưng súc tích, truyền tải đầy đủ nội dung câu chuyện. Thông thường có ít nhân vật, ít sự kiện, chủ yếu là sự kiện đơn giản, không phức tạp như truyện dài.
    - - tính cách nhân vật
        
        Tính cách nhân vật trong truyện (truyện ngắn và tiểu thuyết): thường được thể hiện qua hình dáng, cử chỉ, hành động, ngôn ngữ, suy nghĩ của nhân vật; qua nhận xét của người kể chuyện và các nhân vật khác, ...
        
        Ví dụ: Nhân vật Võ Tòng trong văn bản Người đàn ông cô độc giữa rừng (trích tiểu thuyết Đất rừng phương Nam của Đoàn Giỏi) không chỉ được mô tả, thể hiện qua ngoại hình, ngôn ngữ, hành động, suy nghĩ của nhân vật này mà còn được hiện lên qua lời của người kể chuyện xưng “tôi” và lời của các nhân vật khác trong truyện.
        
        bối cảnh
        
        Bối cảnh trong truyện: thường chỉ hoàn cảnh xã hội của một thời kì lịch sử nói chung (bối cảnh lịch sử); thời gian và địa điểm, quang cảnh cụ thể xảy ra câu chuyện (bối cảnh riêng); ...
        
        Ví dụ: Bối cảnh lịch sử của câu chuyện Buổi học cuối cùng là thời kì sau chiến tranh, hai vùng An-dát (Alsace) và Lo-ren (Lorraine) của Pháp bị nhập vào nước Phổ. Các trường học thuộc hai vùng này bị bắt bỏ tiếng Pháp, chuyển sang học tiếng Đức. Bối cảnh riêng của câu chuyện là quang cảnh và diễn biến của buổi học tiếng Pháp cuối cùng.
  - - - Thơ bốn chữ: bài thơ có nhiều dòng, mỗi dòng có bốn chữ. Các dòng thơ trong bài thường ngắt nhịp 2/2 hoặc 1/3. Ví dụ nhịp 1/3:
        
        Cau / ngày càng cao
        Mẹ / ngày một thấp
        Cau / gần với giời
        Mẹ / thì gần đất
        (Đỗ Trung Lai)
        
        Thơ năm chữ: Bài thơ có nhiều dòng, mỗi dòng năm chữ. Các dòng thơ trong bài thường ngắt nhịp 3/2 hoặc 2/3, thậm chí ngắt nhịp 1/4 hoặc 4/1. Ví dụ nhịp 2/3 và 3/2:
        
        Mỗi năm / hoa đào nở
        Lại thấy / ông đồ già
        Bày mực tàu / giấy đỏ
        Bên phố / đông người qua.
        (Vũ Đình Liên)
        
        Các dòng ở cùng một khổ trong bài thơ không nhất thiết phải ngắt nhịp giống nhau
        
        Bài thơ bốn chữ hoặc năm chữ có thể gieo vần chân (vần được gieo ở cuối dòng thơ), vần lưng (vần được gieo ở giữa dòng thơ), vần liên (vần được gieo liên tiếp ở các dòng thơ), vần cách (vần không được gieo liên tiếp mà thường cách ra một dòng thơ) hay vần hỗn hợp (vần được gieo không trật tự nào). Bài thơ bốn chữ hoặc năm chữ có thể gieo nhiều vần.
    - - Cùng đọc một bài thơ nhưng mỗi người đọc có thể có những cách hiểu và sự cảm nhận khác nhau. Sở dĩ như vậy vì việc hiểu văn bản còn phụ thuộc vào người đọc. Mỗi người đọc với trình độ, hoàn cảnh và đặc biệt là sự trải nghiệm trong cuộc sống có vai trò rất lớn trong việc hiểu tác phẩm. Trải nghiệm là những gì mình đã trực tiếp chứng kiến, đã làm, đã trải qua,... trong cuộc sống. Với những em đã từng có lần xa nhà, vắng mẹ; từng chứng kiến nỗi vất vả, lo lắng của mẹ đối với mình,... thì khi đọc bài thơ Mẹ của Đỗ Trung Lai, sẽ thấy xúc động, thấm thía hơn trước nỗi lòng của nhà thơ. Cũng như vậy, nếu có những kỉ niệm khó quên, có tình cảm sâu nặng với ông bà,... thì khi đọc bài thơ Tiếng gà trưa, sẽ thấy rung động sâu sắc hơn trước tình cảm thiêng liêng, cao quý và chân thành mà nhà thơ Xuân Quỳnh dành cho người bà của mình.
  - - - Truyện khoa học viễn tưởng là những tác phẩm văn hoạc mà ở đó, tác giả tưởng tượng, hư cấu dựa trên thành tựu khoa học và công nghệ. Truyện khoa học viễn tưởng rất ít khi chứa các yếu tố thần kì, siêu nhiên mà luôn dựa vào những kiến thức hoặc lí thuyết khoa học tại thời điểm tác phẩm ra đời.
        
        Đề tài của truyện khoa học viễn tưởng thường gắn với các lĩnh vực khoa học như công nghệ tương lai, du hành vũ trụ, người ngoài hành tinh, khám phá đại dương là lòng Trái Đất…
        
        Sự kiện trong truyện khoa học viễ tưởng có thể bắt đầu từ sự kiện có thật; từ đó, nhà văn hình dung, tưởng tượng ra câu chuyện.
        
        Tình huống trong truyện khoa học viễn tưởng thường đột ngột, bất ngờ, có phần li kì, mạo hiểm…
        
        Cốt truyện trong tác phẩm khoa học viễn tưởng thường gắn với các sự kiện khoa học và công nghệ; với những sự kiện “đi trước thời gian”, những tình huống táo bạo…
        
        Nhân vật trong truyện khoa học viêc tưởng thường là những con người thông thái trong các lĩnh vực mà tác phẩm đề cập.
        
        Bối cảnh trong truyện khoa học viễn tưởng thường gắn với đề tài của truyện.
  - - - Mục đích của văn nghị luận văn học là thuyết phục người đọc về một vấn đề văn học. Nội dung bài văn nghị luận thường tập trung phân tích vẻ đẹp về nội dung hoặc sự độc đáo về hình thức của tác phẩm văn học. Để thuyết phục người đọc, người viết văn bản nghị luận phải nêu lên ý kiến, lí lẽ và bằng chứng cụ thể.
    - - Giá trị nhận thức là sự khẳng định tác phẩm văn học mang lại những hiểu biết cho người đọc. Tác phẩm văn học không chỉ mang lại những hiểu biết về thiên nhiên, con người và cuộc sống, xã hội… mà còn giúp người đọc hiểu chính mình.
  - - - Văn bản giới thiệu quy tắc, luật lệ của một hoạt động hay trò chơi là loại văn bản thông tin nêu lên các quy định về cách tiến hành một hoạt động hay trò chơi mà người tham gia cần tuân thủ và người xem cần biết. Thông tin trong văn bản giới thiệu quy tắc, luật lệ của một hoạt động hay trò chơi có thể được sắp xếp theo trật tự thời gian, mức độ quan trọng của thông tin hoặc các khía cạnh khác nhau.
- - - - Một câu chuyện có thể thay đổi ngôi kể để việc kể được linh hoạt hơn.
      - Ví dụ: Phần mở đầu đoạn trích Người đàn ông cô độc giữa rừng được kể theo lời cậu bé An (ngôi thứ nhất, xưng “tôi”), kể lại những gì cậu bé đã chứng kiến khi gặp chú Võ Tòng ở căn lều giữa rừng U Minh. Nhưng khi muốn nói về cuộc đời trước đây của Võ Tòng thì tác giả không thể kể theo lời cậu bé An được nữa mà phải chuyển sang kể theo ngôi thứ ba, bắt đầu bằng câu: “Không ai biết tên thật của gã là gì ...”. Đến phần cuối đoạn trích, tác giả lại chuyển về kể theo ngôi thứ nhất: “Chú Võ Tòng vẫn ngồi đó, đối diện với tía nuôi tôi ...”.
    - - Tiếng Việt là ngôn ngữ quốc gia của Việt Nam, vừa có tính thống nhất cao, vừa có tính đa dạng. Tính đa dạng của tiếng Việt thể hiện ở các mặt ngữ âm và từ vựng:
      - Về mặt ngữ âm: Một từ ngữ có thể được phát âm không giống nhau ở các vùng miền khác nhau.
        
        Ví dụ, mặc dù cùng viết là ra nhưng người ở phần lớn các tỉnh miền Bắc phát âm giống như da, còn người miền Trung và miền Nam phát âm là ra; cùng viết là vui nhưng người miền Nam phát âm giống như dui, còn người miền Bắc và miền Trung phát âm là vui, ...
      - Về mặt từ vựng: Các vùng miền khác nhau đều có những từ ngữ mang tính địa phương (từ ngữ địa phương).
        
        Ví dụ: thầy, u (từ dùng ở một số tỉnh miền Bắc); bọ, mạ (từ dùng ở một số tỉnh miền Trung, tiêu biểu là Quảng Bình); tía, má (từ dùng ở nhiều tỉnh miền Nam) được dùng để gọi cha, mẹ.
  - - - Số từ là những từ chỉ số lượng hoặc thứ tự số lượng sự vật, số từ đứng trước danh từ. Khi biểu thị thứ tự, số từ đứng sau danh từ.
    - - Phó từ là những từ chuyên đi kèm với danh từ, động từ, tính từ hoặc đại từ để bổ sung các ý nghĩa sau: số ít hoặc số nhiều, cầu khiến, thời gian, mức độ, sự tiếp diễn, sự diễn ra đồng thời, sự khẳng định, phủ định, tính thường xuyên liên tục hay gián đoạn, sự hoàn thành, kết quả, sự lặp lại.
  - - - Dùng cụm chủ vị bổ sung cho từ làm chủ ngữ
      - Dùng cụm chủ vị trực tiếp cấu tạo chủ ngữ
  - - - Việc mở rộng trạng ngữ thường được thực hiện bằng một trong hai cách sau:
        
        Dùng cụm chủ vị bổ sung cho từ làm trạng ngữ hoặc trực tiếp cấu tạo trạnh ngữ.
        
        Dùng từ hoặc cụm từ chính phụ bổ sung cho từ làm trạng ngữ.
- - - - Mở bài:
        Nêu được sự việc có thật liên quan đến nhân vật hoặc sự kiện lịch sử mà văn bản sẽ thuật lại.
        Nêu lí do hay hoàn cảnh người viết thu thập tư liệu liên quan.
        
        Thân bài:
        a. Gợi lại bối cảnh, câu chuyện, dấu tích liên quan đến nhân vật/sự kiện.
        Câu chuyện, huyền thoại liên quan, dấu tích liên quan
        b. Thuật lại nội dung, diễn biến của sự việc có thật liên quan đến nhân vật/sự kiện lịch sử.
        Bắt đầu - diễn biến - kết thúc.
        Sử dụng được một số bằng chứng (tư liệu, trích dẫn… ), kết hợp kể chuyện, miêu tả. c. Ý nghĩa, tác động của sự việc đối với đời sống hoặc đối với nhận thức về nhân vật/sự kiện.
        
        Kết bài:
        khẳng định ý nghĩa của sự việc hoặc nêu cảm nhận của người viết về sự việc.
    - - viết đoạn văn ghi lại cảm xúc sau khi đọc một bài thơ bốn, năm chữ
        
        Dàn ý:
        
        Mở bài
        
        Dẫn dắt, giới thiệu về tác giả, tác phẩm và cảm xúc chung về bài thơ.
        
        Gợi ý: Đến với bài thơ “Con chim chiền chiện” của Huy Cận, người đọc đã cảm nhận tình yêu thiên nhiên.
        
        Thân bài
        
        Nêu cảm xúc về nội dung của bài thơ:
        
        Ý nghĩa nhan đề trong việc thể hiện nội dung của bài thơ (nếu có)
        
        Chủ đề của bài thơ
        
        Phân tích một số từ ngữ, hình ảnh trong bài thơ mà người viết cảm thấy ấn tượng.
        
        Ấn tượng về tình cảm, cảm xúc mà nhân vật trữ tình bộc lộ trong bài thơ.
        
        Nội dung tư tưởng, tình cảm mà tác giả muốn gửi gắm.
        
        Nêu cảm xúc về nghệ thuật của bài thơ
        
        Thể thơ bốn chữ hoặc năm chữ ngắn gọn, hàm súc.
        
        Các biện pháp tu từ được sử dụng và hiệu quả nghệ thuật.
        
        Cách gieo vần, giọng điệu và nhịp thơ có gì đặc sắc?
        
        Các yếu tố miêu tả, tự sự được sử dụng như thế nào?
        
        Kết bài
        
        Khẳng định lại cảm xúc với bài thơ cũng như nêu được giá trị của bài thơ
        
        viết bài văn biểu cảm về một con người hoặc sự việc
        
        Dàn ý:
        
        Mở bài
        
        Giới thiệu về con người hoặc sự việc mà em muốn bày tỏ tình cảm, suy nghĩ.
        
        Bày tỏ tình cảm, ấn tượng ban đầu của em về con người hoặc sự việc đó.
        
        Thân bài
        
        Giới thiệu chung:
        
        Người đó là ai? Sự việc đó là gì?
        
        Người hoặc sự việc đó có đặc điểm nào nổi bật?
        
        Kể lại đôi nét về con người hoặc diễn biến sự việc.
        
        Trình bày cảm xúc, suy nghĩ về những con người hoặc sự việc.
        
        Kết bài
        
        Khẳng định lại tình cảm, suy nghĩ của em đối với người, sự việc được nói tới.
        
        Viết bài văn phân tích đặc điểm nhân vật
        
        dàn ý:
        
        Khẳng định lại vai trò của nhân vật trong tác phẩm
        
        III. Kết bài
        
        Nghệ thuật xây dựng nhân vật có gì đặc sắc?
        
        Qua nhân vật đó tác giả muốn gửi gắm đến chúng ta bức thông điệp gì?
        
        Nhân vật đó tượng trưng cho lớp người nào trong xã hội?
        
        Nhận xét, đánh giá về nhân vật
        
        Đặc điểm thứ hai của nhân vật: Trích dẫn các chi tiết, câu văn trong bài liên quan đến đặc điểm đó của nhân vật; rồi dùng lí lẽ phân tích làm sáng tỏ.
        
        Đặc điểm thứ nhất của nhân vật: Trích dẫn các chi tiết, câu văn trong bài liên quan đến đặc điểm đó của nhân vật; rồi dùng lí lẽ phân tích làm sáng tỏ.
        
        Phân tích đặc điểm của nhân vật
        
        Tình huống cụ thể…
        
        Thời gian
        
        Không gian
        
        Giới thiệu đôi nét về hoàn cảnh xuất hiện của nhân vật (nếu có)
        
        II. Thân bài
        
        Giới thiệu về nhân vật cần phân tích.
        
        Giới thiệu về tác giả, tác phẩm.
        
        I. Mở bài
        
        viết văn bản thuyết minh về một quy tắc hoặc luật lệ trong hoạt động hay trò chơi
        
        Dàn ý:
        
        Mở bài
        
        Giới thiệu về trò chơi dân gian bạn sẽ thuyết minh: kéo co, ô ăn quan, nhảy dây, trốn tìm...
        
        Thân bài
        
        a. Nguồn gốc của trò chơi
        
        Trò chơi ra đời khi nào, lấy cảm hứng từ đâu?
        
        Ngày nay, trò chơi có được phổ biến không?
        
        Quy tắc hoặc luật lệ của trò chơi:
        
        Số lượng người chơi
        
        Độ tuổi người chơi
        
        Không gian, thời gian diễn ra trò chơi
        
        Dụng cụ, kĩ năng cần thiết
        
        Giới thiệu về cách thức chơi và luật chơi
        
        Ý nghĩa của trò chơi dân gian:
        
        Giải trí, tạo niềm vui cho con người
        
        Nét văn hóa truyền thống của dân tộc.
        
        Kết bài
        
        Khẳng định lại ý nghĩa của trò chơi dân gian trong đời sống tinh thần của con người.