Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Biện pháp tu từ - Coggle Diagram
Biện pháp tu từ
Khái niệm
So sánh
là đối chiếu sự vật, sự việc này với sự vật, sự việc khác có nét tương đồng để làm sáng tăng sức gợi hình gợi cảm cho sự diễn đạt
Nhân hóa
Là gọi hoặc tả con vật, cây cối, đồ vật,... bằng những từ ngữ vốn được dùng để gọi hoặc tả con người, làm cho thế giới xung quanh gần gũi với con người, biểu thị được những suy nghĩ tình cảm của con người, tạo cho lời văn, lời thơ tính biểu cảm cao
Ẩn dụ (So sánh ngầm)
Là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt
Hoán dụ
Là gọi tên sự vật, hiên tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có quan hệ gần gũi với nhau nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt
Có bốn kiểu hoán dụ thường gặp
Lấy bộ phận để gọi toàn thể
Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng
Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật
Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng
Nói quá
Là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả để nhấn mạnh gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm
Nói giảm, nói tránh
Là biện pháp tu từ dùng cách diễn đạt tế nhị uyển chuyển, tránh gây cảm giác đau buồn, ghê sợ, nặng nề; tránh thô tục thiếu lịch sự
Điệp ngữ
Là lặp lại từ ngữ để làm nổi bật ý, gây cảm xúc mạnh, tạo âm hưởng nhạc điệu cho câu văn
Liệt kê
Là việc sắp xếp nối tiếp hàng loạt từ và cụm từ cùng loại để diễn đạt được đầy đủ hơn, sâu sắc hơn các khía cạnh khác nhau của thực tế hoặc việc thể hiện tư tưởng tình cảm, làm cho câu văn có âm hưởng nhạc điệu
Điệp cú pháp
Là biện pháp tu từ tạo ra những câu văn có cùng kết cấu ngữ pháp nhằm nhấn mạnh về nội dung, tạo sự nhịp nhàng cân đối cho văn bản
Các bước phân tích một biện pháp tu từ
Gọi tên phép tu từ và chỉ ra từ ngữ hình ảnh thể hiện phép tu từ đó
Chỉ ra tác dụng
So sánh
Về nội dung
Gía trị nhận thức
Gía trị tư tưởng, tình cảm
Về nghệ thuật
Tăng sức gợi hình gợi cảm cho sự diễn đạt
Ví dụ
Trẻ em như búp trên cành
Biện pháp tu từ so sánh: búp trên cành
Tác dụng
Làm nổi bật trạng thái non tơ tươi trẻ, tràn đầy sức sống của trẻ em
Thể hiện tình cảm yêu thương trân trọng đối với trẻ em của Bác Hồ
Làm cho câu thơ có hình ảnh, sinh động, gợi cảm
Nói quá
Chỉ ra tác dụng
Nhân mạnh gây ấn tượng về nôị dung biểu đạt
Tăng sức biểu cảm cho sự diễn đạt
Ví dụ
Gác kinh viện sách đôi nơi,
Trong gang tấc lại gấp mười quan san.
Biện pháp tu từ nói quá: Trong gang tấc lại gấp mười quan san
Tác dụng
Làm nổi bật sự xa cách trong thân phận cảnh ngộ giữa Thúy Kiều và Thúc Sinh
Gây ấn tượng, tăng sức gợi cảm cho cây thơ
Ẩn dụ
Chỉ ra tác dụng
Về nội dung
Gía trị nhận thức
Gía trị tư tưởng, tình cảm
Về nghệ thuật
Tăng sức gợi hình gợi cảm cho sự diễn đạt
Ví dụ
Thà rằng liều một thân con, Hoa dù rã cánh lá còn xanh cây
Biện pháp tu từ ẩn dụ: "hoa", "cánh" chỉ Thúy Kiều và cuộc đời nàng; "cây", "lá": chỉ gia đình Kiều và cuộc sống của gia đình nàng
Tác dụng
Nàng đã nói được điều khó nói một cách kín đáo, giảm bớt nỗi đau của cha mẹ là quyết định hi sinh bản thân mình để cứu gia đình
Thể hiện tấm lòng hiếu thảo của nàng
Làm cho câu thơ có hình ảnh sinh động gợi cảm
Chơi chữ
Chỉ ra tác dụng
Tạo sắc thái dí dỏm, hài hước làm cho câu văn câu thơ hấp dẫn thú vị
Ví dụ:
Có tài mà cậy chi tài, Chữ tài liền với chữ tai một vần
Biện pháp tu từ chơi chữ: chữ tài - tai
Tác dụng
Là những người tài hoa thường phải chịu nhiều tài họa
Làm cho câu thơ hấp dẫn thú vị có sắc thái dí dỏm
Điệp ngữ
Chỉ tác dụng
Làm nổi bật ý, gây cảm xúc mạnh
Tạo âm hưởng, nhạc điệu cho câu văn
Ví dụ
Đoạn 3 và 4 của Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Tác dụng
Làm nổi bật những khó khăn, gian khổ hiểm nguy và thái độ chấp nhận vượt qua, chiến thắng mọi khó khăn, thử thách
Làm cho đoạn thơ có âm hưởng nhạc điệu, giàu cảm xúc
Điệp cấu trúc
Chỉ tác dụng
Làm nổi bật ý, gây cảm xúc mạnh
Tạo âm hưởng, nhạc điệu cho câu văn
Ví dụ
Đoạn 3 và 4 của Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Tác dụng
Thái độ bất chấp khó khăn, gian khổ, hiểm nguy; tinh thần lạc quan, yêu đời với giọng điệu ngang tàn, đậm chất lính
Làm cho câu thơ có âm hưởng nhạc điệu
Liệt kê
Chỉ ra tác dụng
Nhấn mạnh, làm nổi bật ý
Tăng tính biểu cảm cho câu thơ, câu văn
Ví dụ
Khổ 3 bài ánh trăng
Biện pháp tu từ liệt kê: ánh trăng, cửa gương
Tác dụng
Làm cho câu thơ có âm hưởng nhạc điệu đồng thời giàu giá trị gợi hình, gợi cảm
Thích nghi với cuộc sống hiện đại nơi thành phố
Cuộc sống nơi TP với đầy đủ tiện nghi hiện đại
Hoán dụ
Chỉ ra tác dụng
Về nội dung
Gía trị nhận thức
Gía trị tư tưởng
Về nghệ thuật
Tăng sức gợi hình cảm cho sự diễn đạt
Ví dụ
Khổ 3 bài ánh trăng
Biện pháp tu từ hoán dụ ánh điện, cửa gương: tiện nghi hiện đại nơi TP
Tác dụng
Cuộc sống nơi TP với đầy đủ tiện nghi hiện đại
Thích nghi với cuộc sống hiện đại nơi TP
Làm cho câu thơ có âm hưởng nhạc điệu đồng thời giàu giá trị gợi hình, gợi cảm