Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Sinh dục sinh sản - Coggle Diagram

- - - - Đánh dấu bắt đầu dậy thì: tinh hoàn tăng thể tích trên 4ml
      - Đánh dấu dậy thì hoàn: xuất tinh lần đầu tiên
    - - Cơ thể phát triển nhanh, đặc biệt là khối lượng cơ dưới tác dụng của hormon sinh dục nam
      - Hoạt động chức năng của hệ thống sinh sản: hđ trở lại sau một thời gian im lặng => kt cơ thể phát triển, hình thành các đặc tính sinh dục phụ
  - - - Hoạt động sinh giao tử và bài tiết hormon sinh dục nữ gây thay đổi thể chất và tâm lý, sự trưởng thành và hoàn thiện về chức năng sinh dục
    - - Ptr nhanh về chiều cao và cân nặng => cơ thể cân đối, mềm mại,...
      - Xuất hiện đặc tính sinh dục phụ thứ phát
    - - Chức năng sinh giao tử bắt đầu hoạt động
      - Chức năng nội tiết của buồng trứng: bắt đầu tiết hormon sd
    - - Thời điểm bắt đầu đánh dấu bằng tuyến vú bắt đầu phát triển
      - Thời điểm dậy thì hoàn toàn đánh dấu bằng lần có kinh đầu tiên
- - - - 97% gắn lỏng lẻo với albumin huyết tương hoặc gắn chặt hơn với beta globulin
      - Lưu hành trong máu ~30p - 1h
    - - TK bào thai khoảng tuần thứ 7
        
        KT ống Wolf ptr thành đường sinh dục trong: mào tinh, ống dẫn tinh,...
        
        KT đưa tinh hoàn xuống bìu (2-3 tháng cuối thai kì)
      - Làm xh đặc tinh sinh dục phụ thứ phát
      - KT sx tinh trùng
      - TD lên CH protein và cơ
      - TD lên xương
        
        Tăng tổng hợp khung protein của xương
        
        Ptr và cốt hóa sụn liên hợp ở đầu xương dài
        
        Làm dày màng xương
        
        Tăng lắng đọng muối calci-phosphate
        
        Xương chậu
        
        Làm hẹp đường kính khung chậu
        
        Tăng chiều dài khung chậu => hình ống
        
        Tăng sức mạnh khung chậu
      - Lên CH cơ sở: tăng 5-10% so với bth
      - Khác
        
        Tăng ~20% lượng hồng cầu/1mm3
        
        Tăng nhẹ sự hấp thu ion natri ở ống lượn xa
    - - TK bào thai: kt bởi hCG do rau thai bài tiết
      - TK trưởng thành: kt bởi LH
  - - - Ức chế tiết FSH mạnh hơn việc ức chế tiết GnRH
- - - - Khi không có thai: do buồng trứng và một phần nhỏ tuyến thượng thận bài tiết
        
        Ở nửa đầu CKKN: do các tb hạt ở lớp áo trong của nang noãn tiết
        
        Ở nửa sau CKKN: do hoàng thể tiết
      - Khi có thai: do rau thai bài tiết
    - - Phân loại
        
        estriol
        
        β - estradiol: chiếm chủ yếu; >x30 estron; >80x estriol => hormon chủ yếu
        
        estron: chỷ yếu do vỏ thượng thận và lớp áo của nang noãn
      - Estrogen là hợp chất steroid; được tổng hợp từ cholesterol và có thể từ CoA
    - - Trong máu: gắn lỏng lẻo với albumin và đặc hiệu với globulin; gắn và giải phóng tại mô đích trong 30p
      - Trong gan: kết hợp với glucuronic và sulphat rồi bài tiết theo đường mật (1/5) và nước tiểu (4/5)
        
        Chuyển dạng mạnh β - estradiol và estron thành dạng yếu là estriol
    - - Làm xuất hiện và bảo tồn đặc tính sinh dục phụ thứ phát từ tuổi dậy thì
      - Tác dụng lên tử cung
        
        Tăng kt tử cung khi dậy thì và có thai
        
        Kt phân chia lớp nền là lớp tái tạo ra lớp chức năng trong nửa đầu của CKKN
        
        Tăng tạo mạch máu ở lớp chức năng và biến thành đm xoắn; tăng lưu lượng máu
        
        Kt phát triển tuyến niêm mạc; tăng tạo glycogen trong tuyến nhưng không bài tiết
        
        Tăng khối lượng tử cung, tăng lượng actin và myosin
        
        Tăng co bóp tử cung; tăng nhạy cảm của cơ tử cung với oxytocin
      - Tác dụng lên cổ tử cung
        
        Tăng sinh mô tuyến của ống dẫn trứng
        
        Tăng sinh BM lông rung
        
        Tăng hđ của lông rung về phía tử cung
      - Tác dụng lên âm đạo
        
        Thay đổi tử BM khối sang BM tầng
        
        KT bài tiết dịch có pH acid
      - Tác dụng lên chuyển hóa
        
        Tăng tổng hợp protein
        
        Tăng lắng đọng mỡ dưới da, đb ngực, mông,...
      - Tác dụng lên tuyến vú
        
        PT hệ thống ống tuyến
        
        PT mô đệm
        
        Tăng lắng đọng mỡ
      - Tác dụng lên xương
        
        KT gắn đầu xương vào thân xương => mạnh hơn testosteron => ngừng cao sớm hơn nam
        
        Khi thiếu gây: Giảm hoạt động của các tb xương; giảm khung protein ở xương; giảm lắng đọng calci và phosphat ở xương => xương xốp dễ gãy, dễ biến dạng đb là cột sống
        
        Tăng hđ tb tạo xương
        
        Tăng lắng đọng muối calci-phosphat (yếu hơn testosteron)
        
        Làm nở rộng khung xương chậu
      - Tác dụng lên chuyển hóa muối nước: giữ natri, giữ nước. Bth rất yếu, mạnh hơn khi có thai
    - - Cao nhất vào giữ CKKN: 725.18 - 925.28 pmol/l
      - Phụ thuộc vào nồng độ LH. LH tăng kt lớp áo trong của nang noãn, ngc lại
  - - - Ở PN ko CT chủ yếu tiết từ hoàng thể trong nửa sau CKKN; nửa đầu CKKN noãn và vỏ thượng thận chỉ tiết ít
      - Ở PNCT do rau thai bài tiết
    - - Trong máu dưới dạng gắn với albumin và các globulin đặc hiệu với progesteron
      - Bị thoái hóa thành các dạng không có hoạt tính sau vài phút tại gan và thải qua nước tiểu
    - - Lên tử cung
        
        KT sự bài tiết glycogen của lớp CN vào nửa sau CKKN => sẵn sàng đón trứng
        
        Giảm co bóp tử cung
      - Lên cổ tử cung
        
        KT tuyến niêm mạc tử cung bài tiết dịch nhày, quánh + vắng hình ảnh "dương xỉ" => bằng chứng sự phóng noãn và gđ hoàng thể đã xảy ra
      - Lên tuyến vú
        
        KT ptr thùy tuyến
        
        KT tb bọc tuyến vú tăng sinh, to lên và có kn bài tiết
      - Lên thân nhiệt
        
        Làm tăng thân nhiệt ở nửa sau CKKN
      - Lên vòi tử cung
        
        KT bài tiết dịch chứa chất dinh dưỡng để nuôi dưỡng trứng đã thụ tinh
    - - Ở nửa đầu có nồng độ thấp, nửa sau cao hơn
      - LH tăng cao giúp hoàng thể được duy trì nên tăng tiết nhiều progesteron