Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
6 cặp phạm trù - Coggle Diagram
6 cặp phạm trù
Nguyên nhân và kết quả
Khái niệm
Nguyên nhân là sự tác động lẫn nhau giữa các mặt trong cùng một sự vật hoặc giữa các sự vật với nhau gây ra một hoặc hơn sự biến đổi nhất định.
Kết quả là sự biến đổi xuất hiện do sự tác động lẫn nhau của các mặt trong một sự vật hoặc giữa các sự vật với nhau.
Mối quan hệ biện chứng
-
Một hiện tượng nào đó trong mối quan hệ này là kết qảu thì trong mối quan hệ khác có thể là nguyên nhân và ngược lại
Nguyên nhân là cái sinh ra kết quả, nên nguyên nhân luôn có trước kết quả. Còn kết quả chỉ xuất hiện sau khi nguyên nhân xuất hiện và bắt đầu tác động
-
Ý nghĩa phuong pháp luận
-
-
-
Nguyên nhân sinh ra kết quả, kết quả trở thành nguyên nhân tiếp theo
Nội dung và hình thức
-
Ý nghĩa
Khi xem xét sự vật cần căn cứ vào nội dung, tuy nhiên không được tách rời nội dung và hình thức, xem nhẹ hình thức, hoặc tuyệt đối hóa 1 trong 2 mặt đó
Trong hoạt động thực tiễn, cần làm cho nội dung và hình thức phù hợp với nhau, nếu hình thứckhông phù hợp với nội dung thì phải thay đổi hình thức
Khái niệm
Hình thức là phạm trù dùng để chỉ phương thức tồn tại và phát triển của sự vật,hiện tượng đó , là hệ thống các mối liên hệ tương đối bền vững giữa các yếu tố của nó
Nội dung là phạm trù dùng để chỉ sự tổng hợp tất cả các mặt, những yếu tố, những quá trình tạo nên sự vật, hiện tượng
Bản chất và hiện tượng
Mối quan hệ biện chứng
-
Tuy thống nhất với nhau, bản chất và hiện tượng cũng có sự mâu thuẫn
Khái niệm
Hiện tượng là phạm trù chỉ những biểu hiện của các mặt, mối liên hệ tất nhiên tương đối ổn định ở bên ngoài; là mặt dễ biến đổi hơn và là hình thức thể hiện của bản chất đối tượng.
Bản chất là phạm trù chỉ tổng thể các mối liên hệ khách quan, tất nhiên, tương đối ổn định bên trong, quy định sự vận động, phát triển của đối tượng và thể hiện mình qua các hiện tượng tương ứng của đối tượng.
Ý nghĩa
Trong quá trình nhận thức bản chất của sự vật phải xem xét rất nhiều hiện tượng khác nhau từ nhiều góc độ khác nhau.
Trong hoạt động nhận thức, để hiểu đầy đủ về sự vật, ta không nên dừng lại ở hiện tượng mà phải đi sâu tìm hiểu bản chất của nó
-
Khả năng và hiện thực
Mối quan hệ
-
Khae năng chuyển hoá thành hiện thực, hiện thực chứa đừng khả năng mới
Khả năng và hiện thực tồn tại trong mối quan hệ chặt chẽ với nhau, không tách rời nhau, thường xuyên chuyển hóa lẫn nhau
Để khả năng biến thành hiện thực, thường cần không phải chỉ một điều kiện mà là một tập hợp nhiều điều kiện khách quan
ý nghĩa
Thực hiện quy trình, cách thức xác định các khả năng trong thực tiễn
-
Trong hoạt động thực tiễn, phải dựa vào thực tiễn nhưng cũng cần tính đến các khả năng
Khái niệm
Khả năng dùng để chỉ cái chưa xuất hiện, chưa tồn tại trong thực tế, nhưng sẽ xuất hiện và tồn tại thực sự khi có các điều kiện tương ứng.
-
Tất nhiên và ngẫu nhiên
Mối quan hệ
Tất nhiên và ngẫu nhiên đều tồn tại ,thống nhất và đối lập
-
Tất nhiên và ngẫu nhiên đều tồn tại khách quan, độc lập với ý thức của con người và đều có vị trí nhất định đối với sự phát triển của sự vật
ý nghĩa
-
Không nên bỏ qua cái ngẫu nhiên và cần có các phương án hành động dự phòng cho trường hợp, các sự biến ngẫu nhiên bắt đầu xuất hiện.
Tất nhiên không tồn tại dưới dạng thuần túy mà lúc nào cũng biểu lộ ra bên ngoài thông qua cái ngẫu nhiên
Khái niệm
Tất nhiên là phạm trù chỉ cái do những nguyên nhân cơ bản bên trong của kết cấu vật chất quyếtđịnh và trong những điều kiện nhất định nó phải xảy ra như thế chứ không thể khác được.
Ngẫu nhiên là phạm trù chỉ cái không do mối liên hệ bản chất, bên trong kết cấu vật chất, bêntrong sự vật quyết định mà do các nhân tố bên ngoài, do sự kết hợp nhiều hoàn cảnh bên ngoài quyếtđịnh.
Cái chung và cái riêng
Mối quan hệ biện chứng
Cái riêng chỉ tồn tại trong mối liên hệ với chung, tức là không có cái riêng nào tôn tại độc lập
Cái riêng là cái toàn bộ bởi vì nó là một chỉnh thể độc lập với cái khác, là cái phong phú hơn cái chung
-
Cái đơn nhất và cái chung có mối liên hệ lẫn nhau trong một thể thống nhất. Trong những điều kiện nhất định có thể chuyển hoá lẫn nhau
Ý nghĩa
-
Khi cần thiết, cần tạo điều kiện cho cái đơn nhất biến thành cái chung và ngược lại
-
-
Khái niệm
Cái riêng: là phạm trù triết học để chỉ một sự vật, hiện tượng nhất định. (Cái riêng được hiểu như là một chỉnh thể độc lập với cái khác).
Cái chung: là phạm trù triết học dùng để chỉ những mặt, những thuộc tính không những có ở một sự vật, một hiện tượng, mà còn lặp lại trong nhiều sự vật, hiện tượng khác.
Cái đơn nhất: là phạm trù triết học dùng để chỉ các mặt, các đặc điểm vốn có ở một sự vật, hiện tượng mà không lặp lại ở sự vật, hiện tượng nào khác.
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-