Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
สรุปจินดามณี - Coggle Diagram
สรุปจินดามณี
หนังสือจินดามณี เป็นหนังสือสำคัญเรื่องหนึ่งในวรรณคดีของไทย มีมาแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา
หนังสือจินดามณีในการรวมพิมพ์ พ.ศ. ๒๕๐๔ จึงประกอบด้วย
๑. จินดามณี เล่ม ๑ ได้แก่ฉบับที่ว่าพระโหราธิบดีแต่ง สมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช นายธนิต อยู่โพธิ์ ตรวจสอบชำระ
๒. จินดามณี เล่ม ๒ ได้แก่ฉบับที่พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงวงษาธิราชสนิท ทรงพระนิพนธ์ในปี พ.ศ. ๒๓๘๒ ในรัชกาลที่ ๓
๓. บันทึกเรื่องหนังสือจินดามณี ของ นายธนิต อยู่โพธิ์
๔.จินดามณีฉบับพระเจ้าบรมโกค ซึ่งนายขจร สุขพานิช นำมาจากกรุงลอนดอน ประเทศอังกฤษ
ต้นฉบับหนังสือฉินดามณี มีเนื้อหาแตกต่างลักลั่นกันหลายอย่างนายธนิต อยู่โพธิ์ ได้แบ่งความแตกต่างของเนื้อเรื่อง จำแนกไว้เป็น๔ ประเภท อาจกล่าวโดยสรุปดังนี้
๑. จินดามณีฉบับความแปลก
๒. จินดามณีฉบับความพ้อง
ก. ฉบับลายมือเขียนเก่าที่สุด
ข. ฉบับนายมหาใจภักดิ์ มี ๒ เล่ม
ค. ฉบับพระยาธิเบศ
ง. ฉบับความสมเด็จกรมพระปรมานุชิตชิโนรส มี ๒ เล่ม
๓. จินดามณีฉบับพระนิพนธ์กรมหลวงวงษาธิราชสนิท
๔ . จินดามณีฉบับพิมพ์ของหมอบรัดเล
จินดามณี เล่ม ๑ ว่าพระโหราธิบดีแต่ง
ครั้งแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์มหาราช
อักษรศัพท์
คำนมัสการ
ตัวอย่างคำที่ใช้ ส
ตัวอย่างคำที่ใช้ ษ
ตัวอย่างคำที่ใช้ ศ
ไม่ม้วน ๒๐
ไม้มลาย ๘๐
จำแนกอักษรเป็น ๓ หมู่
อักษร ๔๔ ตัวนี้ให้อ่านแต่สองเสียง
อักษร ๑๑ ตัวอยู่บนบันทัดนั้นคือ ข ข ฉ ฐ ถ ผ ฝ ส ศ ษ ห ให้อ่านออกเสียงสูงเสมอกันไป
อักษร ๓๓ ตัวอันเหลือนั้น ให้อ่านเสียงกลางเสมอกันไปดุจ ค ง จ ญ
แจกลูก
ผันอักษร
อักษรเสียงสูง ๑๑ แม่นั้น คำต้นให้อ่านสูงแล้วลดลงไปตามที่ไม้เอกไม้โทนั้น
อักษรกลาง ๙ แม่นั้นคือ ก จ ภู ภู ด ต บ ป อ นี้คำต้นให้อ่านเปนคำกลางแล้วจึงอ่านขึ้นไปตามไม้เอก แล้วลงไปตามไม้โทดังรูปจั่วนั้น
อักษรเสียงกลางก้องต่ำ ๒๔ ตัวนั้น คำต้นให้อ่านเปนกลาง แล้วอ่านทุ้มลงแล้วอ่านสูงขึ้นไปตามไม้เอกไม้โท
กาพย์ กลอน โคลงฉันท์
ผิว ผู้จะทำสุภาพโคลง ให้ดูดุจกระบวนดั่งนี้
โคลงตัวอย่าง
โคลงอธิบาย
พระยาลืมงายโคลงลาว
ชำนาญเกลากลอน โคลงลาว
อักษรบังไท โคลงลาว
อินทรเกี้ยวกลอน โคลงลาว
อินทรหลงห้อง โคลงลาว
ฟองสมุท
หมายกงรถสามชั้น โคลงลาว
พวนสามชั้น โคลงลาว
ไทมยุ่งพันน้ำ โคลงลาว
มณฑกคติ โคลงห้า
อย่างโคลงแช่งน้ำพระพัฒน์
สารถีชักรถ
บทสังขยา
ชื่อเสือซ่อนเล็บ
ชื่อพันธวิสติการกระทู้ ๒๐
ชื่อชลาสังวาล
ชื่อทวารประดับ ชื่อสกัดแคร่
ชื่อตรีเพชรทัณที
ชื่อจัตวาทัณฑี
ขื่อนาคพันธ์ ชื่อสนธิอลงกฎ
ชื่อทัณตีบท
อันนี้ชื่อสกัดแคร่ แต่เปนทวาตรึงประดับ
ขับไม้ดังนี้
โคลงขับไม้
ลิกขิตคำฉันท์
ตรีวิธนมสตุคโคติ พุตโตทยกวิโย
๒๘ สุราคณา ปทุมฉันท์กลอน ๔ ฯ
ต้นห้าเสมอ
สีหคติกำกาม นาคบริพันทฉันท
พยัคฆฉันทลรรโลง
มฤคฉันทวาศ บทมฉันท เอาไว้แก่ทำนุกกลอนลิลิต
ภูมราฉันทนิราศ
ฉันทลรรโลงกลอนดิ้น
ชื่อฉันทฉบำดำเนอรกลอน ๔
ฉันทฉบำราชาพิลาป ดำเนอรกลอน ๔ ฯ
ฉันทฉบำนาคบริพันท์ ฯ
สรรเสริญดุสิต
ๆ ๑ ๑ อย่างกาพย์สารวิลาสนี ฯ
๒๒ รัตนมาลาฉันท์
๒๒ มณีรัตนฉันท
ฉบับหนึ่งชื่อฉันทฉบำราคสมเด็จกลอน ๖
๒๕ ชื่อดิลกวิเชียรฉันทกลอน ๖
เยสัน์ตา ๒๑ กลอน ๗ ทำนุก ฯ
คัมภีร์รา กลอน ๕ ฯ ทำนุก ฯ
ชินวร ๑๕ กลอน ๔ ทำนุก ฯ
ชื่อมงคลรัตน กลอน ๖ ทำนุก ฯ
มังคลรตนโชติวรํ ปวโรสุคตํ ปาฏิหารรังสี ฯ
ประทุมรัตนฉันท ๓๕ กลอน ๕ ฯ ทำนุก ฯ
สกลรัตนฉันท ๓๐ อักษร
สำหรับจำคณทั้ง ๘ ฯ
ไทยนับ ๓
ไทยนับ ๕
ไทยหลง
ฤษีแปลงสาร
จินดามณีฉบับใหญ่ บริบูรณ์
เล่ม ๑
เล่ม ๒
