Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
EXISTENTZIALISMOA EUSKAL LITERATURAN - Coggle Diagram
EXISTENTZIALISMOA EUSKAL LITERATURAN
EXISTENTZIALISMOA
Zer da?
Joera filosofiko bat da
Noiz?
XX. mendeko bigarren erdian
Nork?
Nietzsche-k eta Kierkegaard-ek
Nola?
Gizakiak bere buruari egiten dizkion galdera sakonei(Nor naiz? Zer da bizitza?...) erantzuna hemanez
Zertarako?
Gizakia askatasunaren bidetik eramateko
EUSKAL HERRIAN ERAGINA
Noiz?
XX.mendearen bigarren erdialdean zehazki 1957/75
Ohitura eleberriak
Lehen eleberri modernoa
"LETURIAREN EGUNKARI EZKUTUA"
Txillardegi 1957
ZERGATIK?!!!!!
EXISTENTZIALISMOA
Literaturan ondorioz hainbat ezaugarri berri:
Pertsonaia nagusia
Pertsonaiaren barne mundua
Pertsonaia biribilak
Egunerokoaren erabilera
Heriotza
Aukeratzeak duen larrimina
Garaiko ohituretan islatua(ezkontza behartuak, landagiroan, pertsonaiak lasai ez dute larriminik)
GIZONEZKOAK EUSKAL LITERATURAN
TXILLARDEGI
Jose LUis Alvarez Enparantza
1929ko irailaren 27 jaio Donostin
2012ko urtarrilaren 14an hil Donostin (82 urte)
Esukal idazle, hizkuntzalari, soziolinguista eta politikari gipuzkoarra izan zen
Euskal literatura berritu eta modernizatu zuen
Euskal literaturan teknika berriak sartu zituen
Hizkera aberatsa eta gihartsua lortu zuen
1957.urtean LETURIAREN EGUNKARI EZKUTUA
IKuspegi berria eman zion euskal literaturali
PAUL LEARTZAKO 1959.urtean
ELSA SCHELLEN(lehen emakume protagonista)
JOSE ANGEL IRIGARAI
1942ko urriaren 9an jaio IRUÑEAN(81urte donostian bizi da)
Euskal idazle, poeta, eleberrigile eta medikua da.
Hainbat ekimen elkarteen sustatzale eta partaide(EZ DOK AMAIRU)
Bere eremu nagusia literatura da: Narrazioa eta Poesia bereziki
URDINKARA(1995)
NESTOR BASTERRETXEA
ERRON MODERNITATEA(2007)
EUSKARA BIZITZAREN KENKAN OREKAREN MINTZOA(1988)
JON MIRANDE
Azaroaren 10ean 1925 Parisen
Euskal idazle eta olerkilari garrantzitsuenetako bat
Euskalki gehienak landu zituen eta Batuaren defendatzaile sutsua izan zen
Nobela bakarra idatzi zuen
"HAUR BESOETAKOA"
Pedofilia, intzestua eta suizidioa gaiak lantzen ditu
Kristauaren kontra jarriz
1954ean HAUR BESOETAKOA IDATZI ZUEN
Asko itxaron zuen argitaratzeko
Erotismoa, heriotza, paganismoa, abertzaletasuna ziren erabiltzen zituen gaiak.
POesia landu zuen batezere
Igela aldizkaria argitaratu txomin pillemekin
GABRIEL ARESTI
Bilbon 1933ko urriaren 14an jaio eta Bilbon 1975eko ekainaren 5ean hil zen
Euskal idazlea eta poeta
Euskal idazlea berritu zuen
1960ko hamarkadan poesia sozial eta kritikoa egin zuen Euskal herriaren egoera salatzeko.
Poeta soziala eta iraultzailea izannz zen.
12 urterekin euskalduntzen
1964ean HARRI ETA HERRI poesia herriaren konzientzia pizteko arma
Literaturako genero gehienak landu zituen eta iraultzaile
ikaina izan zen
1960an argitaratu zuen MALDAN BEHERA
EMAKUMEA EUSKAL LITERATURAN
PRESENTZIARIK EZ/GUTXI
Emakumearen presentziarik ez da izan euskal literaturan urte askoan. Azken mendera
arte, emakume egile euskaldun gutxi ezagutu ditugu: Bizenta Antonia Mogel,
senarren izenean edo modu anonimoan argitaratzen zuten, kritikariek eta historialariek
ez zituzten emakumeen lanak aintzat hartzen. Gaur egungo lekua lortu arteko bidea ez da erraza izan
Txillardegiren 'Elsa Scheelen' (1969) eta Saizarbitoriaren 'Egunero hasten delako' (1969)
nobelek 1969an atera zituzten argitara. Euskal nobelagintza modernoko lehen
emakume protagonistak dira Elsa, lehenean, eta Gisele, bigarrenean. Ordura arte,
MARIA ETXABE ALDAI
1903an jaio zen Zarautzen eta 1993an hil zen Zarautzen 90 urterekin. Idazle, politikari eta
kultur egilea izan zen. 1929an Gipuzkoako aurrezki kutxaren “Juventud” aldizkariaren literatura
saria irabazi zuenean Itziarko ama antzerki-lanarekin egin zen ezaguna. Emakume
Abertzale Batzako kide bihurtu zenez geroztik, hitzaldiak ematen zituen hainbat ekitalditan.
JULENE AZPEITIA
1888ko urtarrilaren 8an jaio zen Zumaian eta 1980ko otsailaren 5ean hil zen Bilbon. Euskal
EUskalidazle eta andereñoa izan zen. Lehen ikastolak sortzeko mugimenduan ibili zen eta bertako irakaslea izan zen.
Ipuin-idazlea eta artikulugilea izan zen eta garaiko aldizkari askotan idatzi zuen
(Argia, Ekin, Yakintza, Egan...) Bere lanen artean, Amandriaren altzoan(1961), Umien Adiskidea (1961), Zuentzat (1974).
AMAIA LASA
Existentzialismo garaian idazten hasi zen Amaia Lasa. Getarian jaio zen 1948an. Maisutza
eta Literatura ikasketak egin zituen. lan garrantzitsuena Poema bilduma (1971) da. Bere
beste lan batzuk Hitz nahastuak (1977) eta Nere paradisuetan (1979) dira. Amaiak
idatziriko lanak Zeruko Argia (gaur egun, Argia) , Egin eta Punto y Hora bezalako
aldizkarietan argitaratu dira.