Đặc trưng của văn học
Chất liệu nghệ thuật (Ngôn từ - Ngôn ngữ bắt nguồn từ đời sống)
Tính phi vật thể
Văn học sử dụng chất liệu trừu tượng. Sản phẩm là: Hình tượng phi vật thể => Tiếp nhận gián tiếp (đọc và tưởng tượng)
Làm hành trình tiếp nhận nghệ thuật thêm phong phú, nhiều chiều; Tái hiện hình tượng nghệ thuật và tác phẩm văn học sinh động (có đời sống, có số phận riêng); Công chúng trong văn học có quyền và vị thế "đồng sáng tạo"
Tính vô cực trong phản ánh
Thời gian, không gian đều được phản ánh linh hoạt
Vô cực trong thời gian: Ngôn từ có thể phản ánh và tạo nhịp độ nhanh, chậm linh hoạt; Có thể kéo giãn hoặc dồn nén thời gian tuỳ theo tâm trạng, cảm xúc, quan niệm thẩm mĩ; Có thể chủ động sắp xếp, biểu hiện THÌ của thời gian
Vô cực trong không gian: Ngôn từ có thể tái hiện, đồng hiện và di chuyển linh hoạt nhiều không gian khác nhau trong cùng 1 tác phẩm; Có thể tạo ra không gian siêu thực, không gian tâm tưởng mang tâm lí, cảm xúc, lí tưởng,.. của con người
Tính tư duy trực tiếp
Văn học có thể bộc lộ trực tiếp tư tưởng, tình cảm của nhân vật và tác giả qua cách thức sử dụng ngôn từ
Văn học có thể dùng ngôn từ miêu tả chi tiết quá trình con người đang tư duy, suy nghĩ, trăn trở,..
Có thể là dấu án của 1 tính cách, 1 con người cụ thể, đại diện cho 1 lớp người, 1 dân tộc hay 1 thế hệ
Tính vạn năng, phổ thông
Tính vạn năng: Có thể tái hiện mọi khía cạnh đời sống hiện thực của con người
Tính phổ thông: Là đặc tính dễ dàng tiếp cận, truyền bá và sáng tác (do văn học sử dụng chất liệu bắt nguồn từ ngôn ngữ đời sống nhưng phân biệt với ngôn ngữ đời sống ở TÍNH NGHỆ THUẬT)
click to edit
Có tính đa thanh, phức điệu
Đặc tính nghệ thuật của ngôn từ văn học
Tính hình tượng
Tính tổ chức cao
Giàu sức gợi
Sử dụng các biện pháp nghệ thuật tu từ => tính đa nghĩa
Mang phong cách, tư tưởng của tác giả
Tính chắt lọc, chỉnh thể
Tính chi tiết, cụ thể
Tính tỉnh lược, cố tình im lặng
Tôn trọng các quy tắc ngôn ngữ
Xu hướng phá vỡ các quy tắc thông thường
Đặc trưng về đối tượng
Đặc tính của con người và đời sống
Con người, đời sống được nhìn dưới nhiều góc độ, phạm vi, lĩnh vực (trong ngành khoa học con người, đời sống chủ yếu được xem ở phương diện lí tính, khách quan)
Con người - đối tượng trung tâm
Con người được khai thác ở tổng thể, toàn vẹn nhất => 1 chủ thể, 1 chỉnh thể của xã hội
Thông qua điểm nhìn của 1 con người cụ thể => Lí giải mọi mặt của đời sống
Phương thức truyền tải nghệ thuật
Hình tượng văn học: Là hình ảnh, con người, sự vật được mô tả và phản ánh 1 cách nghệ thuật trong tác phẩm văn học
Tính tạo hình và biểu hiện
Tính tạo hình: Dùng ngôn từ miêu tả để cung cấp 1 hệ thống các đặc điểm bề ngoài cảm tính => Giúp người đọc nhận biết
Tính biểu hiện: Tạo ra 1 ý nghĩa hoặc 1 tính chất biểu trưng nào đó cho những đặc điểm dùng để miêu tả, tạo hình cho hình tượng nhân vật
Tính tưởng tượng và hư cấu
Tính tưởng tượng: Hình tượng là sản phẩm của tưởng tượng. Có khả năng khơi gợi, làm sống dậy những tri thức kinh nghiệm đã biết về đời sống cho người đọc
Tính hư cấu: Hình tượng là sản phẩm của hư cấu. Có khả năng hấp dẫn, lôi cuốn, kích thích bởi sự mới mẻ không lặp lại
Tính chỉnh thể và quan niệm
Tính chỉnh thể: Hình tượng văn học là 1 chỉnh thể nghệ thuật, thẩm mĩ (cấu thành bởi nhiều yếu tố, có chọn lọc và liên kết với nhau thành 1 thể thống nhất và trọn vẹn)
Khi đạt được tính chỉnh thể => Hình tượng có khả năng khái quát, bộc lộ trực tiếp cho 1 quan niệm, tư tưởng, tình cảm, cảm hay thái độ cụ thể của nhân vật và tác giả
Tính cụ thể và khái quát
Tính cụ thể
Hình tượng tạo nên từ hệ thống có đặc điểm riêng, chi tiết được miêu tả tỉ mỉ ở nhiều bình diện
Tính khái quát
Tính khái quát: Hình tượng tạo nên từ hệ thống có các đặc điểm chung, có sức khái quát, điển hình cho tiếng nói, đặc điểm của 1 loại hiện tượng đời sống, 1 tầng lớp, thế hệ, quốc gia, dân tộc, thời đại