Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
De bronnen van het recht - Coggle Diagram
De bronnen van het recht
Materiële bronnen van het recht
Men verstaat hieronder de sociaaleconomische
oorzaken van rechtsregels
, dan weer de historische voorlopers van de wetgeving
.
Formele bronnen van het recht
De meest courante betekenis is van Kenbron,
een middel om kennis te krijgen van het recht.
Bindende formele rechtsbronnen
,
moeten nagleefd worden
gezaghebbende formele bronnen
,
zijn op zichzelf niet bindend, maar maken deel uit van de globale opbouw van het recht
Wetgeving
Nationale wetgeving Sensu lato
In de
ruime zin
van het woord, omvat alle juridisch afdwingbare regels die door een daartoe bevoegde instantie zijn uitgevaardigd en uitdrukkelijk in een tekst zijn vastgelegd.
De grondwet
Sensu stricto
in de
enge zin
van het woord, heeft alleen betrekking op de
wetten
, regels die zijn uitgevaardigd door de Belgische federale wetgevende macht.
Decreten
Regionale parlementen
Ordonnanties
Brussels hoofdstedelijke gewestraad
Koninklijk Besluit (KB) en Ministerieel Besluit (MB)
Federale regering
Besluiten van de deelregeringen
Regionale regering (gewestelijk en gemeenschapsregering)
Provinciale en gemeentelijke reglementen -> wetgevende macht
Verordeningen -> uitvoerende macht
Wetgeving van de
EU
Supranationaal
Verordeningen en Beschikkingen
Algemeen verbindend
Richtlijnen
verbindend naar het resultaat
Adviezen
niet bindend
Rechtspraak
Het geheel van
vonnissen en arresten van de rechtbanken en de hoven.
De rechtbank zal de wet moeten uitleggenen aanvullen indien nodig. Zo komt een zekere rechtspraak aangaande een bepaald punt tot stand.
Hof van cassatie
speelt hierin een belangrijke rol en zorgt voor eenheid in de Belgische rechtspraak.
Rechtsleer
Bestaat uit
publicaties van rechtsgeleerden
. De studie van de wet en de rechtspraak.
Rechters
verwijzen vaak naar rechtsleer bij de motivering van hun beslissingen.
Gewoonte
Is een
welbepaalde en herhaalde handelswijze
waaruit een
rechtsregel ontstaat
, soms verwijst
de wetgever
er duidelijk naar.
Een gewoonte kan een wet ook aanvullen.
Vooral van toepassing op
het internationaal recht
Algemene rechtsbeginselen
Het gaat hier over
gevestigde juridische tradities
, die zijn
uitgegroeid tot richtlijnen
binnen de rechtspraak en het juridisch handelen.
Men vindt ze dikwijls terug in
Latijnse rechtsspreuken
Fraus omnia corrumpit
Bedrog vernietigd alles
Non bis in idem
Geen 2x voor dezelfde feiten
De Hiërarchie
van de rechtsbronnen
Art.188G.W.
Bindend
Wet in de ruime zin van het woord
Wetgevende macht
Grondwettelijk Hof
De Wet
Federaal
Decreet
Regionaal
Ordonnantie
Brussels hoofdstedelijk gewest
uitvoerende macht
Raad van State
KB en MB
Federaal
Besluit
Regionaal
Lagere overheden
Provincies en gemeenten
Raad van State
Verordeningen
Provincieraad en gemeenteraad
Besluiten
Gouverneur en bestendige deputatie + Burgemeester en schepenen UM (Uitvoerende macht)
De lagere rechtsnormen mogen niet ingaan tegen de hogere en worden impliciet opgeheven indien de hogere overheden nadien dezelfde aangelegenheid reglementeren.
De gewoonte
De algemene rechtsbeginsel
Gezaghebbend
Rechtspraak
Rechtsleer
De internationale rechtsorde
Het internationaal verdrag primeert op de nationale wetgeving
.
Verdragen verplichten slechts de betrokken staten om de eigen nationale wetgeving aan te passen.
Self-executing
verdragen of verdragen met rechtstreekse werking.
Deze bepalingen primeren op het Belgische recht
Controle op de hiërarchie
Gewone rechters en hoven
Zij moeten zich beperken tot het naast zich neerleggen van de norm in kwestie en hebben niet de bevoegdheid om deze te vernietigen
De buitengewone hoven
Grondwettelijk hof
Houdt toezicht
op de wetgevende machten in ons land door 2 procedures
De procedure van de
prejudiciële vraag
Wanneer echter één van de partijen aanvoert dat de
wet/decreet of ordonnantie
waarvan van toepassing wordt gevraagd
in strijd is met de grondwet
Wie
kan een prejudiciële vraag stellen?
Alleen de
nationale rechters
die uitspraak moeten doen in een geschil
Opgelet!
Met de prejudiciële vraag wordt de regelgeving niet vernietigd
De vernietigingsprocedure
Doel:
De volledig of gedeeltelijk te vernietiging van een wet, decreet en ordonnantie
wanneer deze in strijd zijn met de Grondwet
Wie kan de vernietiging vorderen?
De federale en regionale regeringen
De voorzitters van aal wetgevende machten
Natuurlijke of rechtspersonen, zowel van Belgische als van vreemde nationaliteit!
Doel:
Een antwoord krijgen op de vraag of een
wet, decreet of ordonnantie
in overeenstemming is met de grondwet
Wie waakt over de hiërarchie?
controle op de wetgevende macht
de rechterlijke macht
De Raad van State
afdeling bestuursrechtspraak
is een rechtbank
Bewaakt de regels van de
uitvoerende macht
KB en MB van de federale regering en
de besluiten van de deelregeringen
en de lagere overheden van de provincies en gemeenten
De provinciale en gemeentelijke verordeningen en besluiten
Heeft de bevoegdheid om KB, MB, besluiten en verordeningen te vernietigen
wanneer ze in strijd zijn met de hogere norm of omwille van machtsafwending
afdeling wetgeving
is een adviesorgaan