CHẤN THƯƠNG NIỆU ĐẠO

ĐẠI CƯƠNG

Là CC tiết niệu thường gặp (15%), độ tuổi lao động

Cần xử trí kịp thời tránh biến chứng: bí đái, viêm tấy nước tiểu vùng sinh môn, di chứng: viêm NĐ, hẹp NĐ

Thường TNGT & TNLĐ

GP HỌC

  • NĐ nam (16cm) chia NĐ TRƯỚC (NĐ hành & NĐ dương vật-12cm) & NĐ SAU (NĐ màng-1,2cm & NĐ TTL-3cm)
  • NĐ nữ rất ngắn, thường tổn thương phối hợp phức tạp vùng sinh môn

NĐ TRƯỚC:

  • Miệng sáo -> NĐ hành, có vật xốp bao bọc - dày ở NĐ hành nên CT thường chảy máu nhiều, sau có thể xơ hẹp NĐ
  • Phần di động: NĐ dương vật, ít khi CT
  • Phần cố định: trước DV -.> trước HM, đoạn dễ bị CT

NĐ SAU:

  • Cổ BQ -> hành NĐ
  • NĐ TTL: 2,5-3cm, được TTL bao bọc, ít khi tổn thương
  • NĐ màng: 1,2cm có cơ thắt bao bọc, liên quan cơ đáy chậu giữa khi gãy xg chậu

TỔN THƯƠNG GPB, TC, ĐTRỊ

CT NĐ TRƯỚC

NGUYÊN NHÂN:

  • Phần di động (NĐ DV): dập lúc cương, đạn bắn, vật cắt, vật nhọn chọc, bị vật nuôi cắn
  • Phần cố định (NĐ tầng sinh môn): ngã trên vật cứng (mạn thuyền, cầu thang, giàn giáo) do trọng lượng cơ thể dồn xuống, TSM bị ép; tổn thương do các pp nội soi

GPB

Đứt không hoàn toàn:

  • Vật xốp dập, chảy máu, tụ máu TSM
  • Tổn thương trong ra ngoài: NM, thành và lớp bên ngoài, tụ máu nhẹ quanh DV, cân Buck còn nguyên, 2 đầu NĐ không bị tách
  • Đtrị bảo tồn: sonde NĐ, KS

Đứt hoàn toàn:

  • Vật xốp đứt ngang, bầm dập
  • Hai đầu NĐ đứt rời, cân Buck bị rách gây tụ máu & nước tiểu TSM --> viêm tấy nước tiểu

LÂM SÀNG

Hỏi bệnh:

  • Cơ chế, hoàn cảnh, thời gian
  • Đau chói TSM, dậy đi lại được không
  • Đái được không
  • Chảy máu miệng sáo nhiều hay ít, đợt hay liên tục, tự ngừng không

Khám:

  • Chảy máu miệng sáo, DV sương tím
  • TSM có điểm đau chói
  • Máu tụ TSM hình cánh bướm, lan bẹn or trong đùi, bìu căng to
  • Cầu BQ

DIỄN BIẾN

BÍ ĐÁI: sau 2-4h, tức dưới rốn, không đái được do PHẢN XẠ ĐAU, phản xạ tự vệ --> cơ thắt BQ co do có tổn thương NĐ thật sự

VIÊM TẤY NƯỚC TIỂU TSM: bí đái những ngày đầu,nước tiểu rỉ qua đoạn ND bị đứt --> viêm tấy --> TSM căng --> toàn thân suy sụp, nhiễm trùng, nhiễm độc

ABCESS TSM: đtrị KS, khu trú hoăc có thể vỡ

HẸP NĐ: thường sau đứt NĐ hoàn toàn or ko hoàn toàn --> viêm xơ --> hẹp

ĐIỀU TRỊ

  • Đánh giá đúng tổn thương
  • Nguyên tắc: bí đái thì thông BQ, máu tụ TSM thì mổ lấy máu tụ và cầm máu NĐ, viêm tấy nước tiểu TSM thì rạch mở TSM
  • Điều trị cụ thể
  • PT khâu nối phục hồi NĐ

ĐỨT NĐ SAU