Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
LÝ LUẬN NHẬN THỨC, image, image, image - Coggle Diagram
LÝ LUẬN NHẬN THỨC
QUAN NHIỆM VỀ NHẬN THỨC TRONG LỊCH SỬ TRIẾT HỌC
Khái niệm về lý luận nhận thức
Lý luận nhận thức là khía cạnh thứ hai của vấn đề cơ bản của triết học
Quan điểm của chủ nghĩa duy tâm về nhận thức
Chủ nghĩa duy tâm chủ quan với các đại biểu như Béccơli cho chân lý là sự phù hợp giữa suy diễn về sự vật với chính bản thân sự vật trên thực tế.
Chủ nghĩa duy tâm khách quan với các đại biểu như Plato, Hegel không phủ nhận khả năng nhận thức của con người, nhưng lại giải thích một cách duy tâm, thần bí khả năng con người.
Quan điểm của chủ nghĩa hoài nghi
Các đại biểu của thuyết hoài nghi đã nghi ngờ khả năng nhận thức của con người, thậm chí có người đã nghi ngờ cả bản thân sự tồn tại khách quan của các sự vật, hiện tượng.
Quan điểm của thuyết không thể biết
Những người theo thuyết không thể biết điển hình như là Cantơ cho rằng về nguyên tắc con người không thể nhận thức được bản chất thế giới.
Các nguyên tắc xây dựng lý luận nhận thức của chủ nghĩa duy vật biện chứng
Nguyên tắc thừa nhận sự vật khách quan tồn tại bên ngoài và độc lập với ý thức con người.
Cảm giác, tri giác, ý thức nói chung là hình ảnh của thế giới khách quan.
Thực tiễn là tiêu chuẩn để kiểm tra hình ảnh đúng, hình ảnh sai của cảm giác, ý thức nói chung.
Quan điểm của chủ nghĩa duy vật trước C.Mác
Các đại biểu của chủ nghĩa duy vật trước C. Mác nhìn chung đều công nhận khả năng nhận thức thế giới của con người.
LÝ LUẬN NHẬN THỨC DUY VẬT BIỆN CHỨNG
a) Nguồn gốc, bản chất của nhận thức
Nhận thức là sự phản ánh hiện thực khách quan vào bộ óc người.
Nhận thức là một quá trình biện chứng có vận động và phát triển.
Nhận thức là quá trình tác động biện chứng giữa chủ thể và khách thể thông qua hoạt động thực tiễn của con người.
Nhận thức là quá trình phản ánh hiện thực khách quan một cách tích cực, chủ động, sáng tạo bởi con người trên cơ sở thực tiễn mang tính lịch sử cụ thể.
b) Thực tiễn và vai trò của thực tiễn đối với nhận thức
Phạm trù thực tiễn
Khái niệm
Thực tiễn là toàn bộ những hoạt động vật chất- cảm tính, có tính lịch sử- xã hội của con người nhằm cải tạo tự nhiên và xã hội phục vụ nhân loại tiến bộ.
Đặc trưng
Thực tiễn không phải là toang bộ hoạt động của con người mà chỉ là những hoạt động vật chất - cảm tính.
Hoạt động thực tiễn là những hoạt động mang tính lịch sử- xã hội của con người.
Thực tiễn là hoạt động có tính mục đích nhằm cải tạo tự nhiên và xã hội phục vụ con người.
Hình thức
Hoạt động chính trị- xã hội.
Hoạt động thực nghiệm khoa học.
Hoạt động sản xuất vật chất.
Vai trò của thực tiễn đối với nhận thức
Thực tiễn là cơ sở, động lực của nhận thức.
Thực tiễn là mục đich của nhận thức.
Thực tiễn là tiêu chuẩn của chân lý.
c) Các giai đoạn của quá trình nhận thức
Nhận thức cảm tính
Cảm giác là hình thức đầu tiên, giản đơn nhất của quá trình nhận thức ở giai đoạn cảm tính, được nảy sinh do sự tác động trực tiếp của khách thể lên các giác quan của con người, đưa lại cho con người những thông tin trực tiếp, giản đơn nhất về thuộc tính riêng lẻ của sự vật.
Trị giác cũng là một hình thức nhận thức của giai đoạn trực quan sinh động.
Biểu tượng là hình thức cao nhất và phức tạp nhất của nhậnn thức cảm tính.
Nhận thức lý tính
Khái niệm là hình thức cơ bản của tư duy trừu tượng, phản ánh khái quát, gián tiếp một hoặc một số thuộc tính chung có tính bản chất nào đó của một nhóm sự vật, hiện tượng được biểu thị bằng một từ hay một cụm từ.
Phán đoán là hình thức liên hệ các khái niệm, phản ánh mối liên hệ giữa các sự vật, hiện tượng của thế giới trong ý thức con người.
Suy lý ( suy luận) cũng là một hình thức của tư duy trừu tượng, trong đó các phán đoán đã liên kết với nhau theo quy tắc: phán đoán cuối cùng( kết luận) được suy ra từ những phán đoán đã biết làm tiền đề.
Quy nạp
Diễn dịch
Sự thống nhất giữa trực quan sinh động, tư duy trừu tượng và thực tiễn
d) Quan điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng về chân lý
Quan niệm về chân lý
Chân lý là một vấn đề được đề cập nhiều trong lịch sử triết học, tuy nhiên chưa có đại biểu triết học nào trước và ngoài triết học duy vật biện chứng có quan niệm hoàn chỉnh, đúng đắn về chân lý.
Các tính chất của chân lý
Tính khách quan
Chân lý là tri thức chứ không phải bản thân hiện thực khách quan, nhưng tri thức đó phải phản ánh đúng hiện thực tiễn kiểm nghiệm là đúng.
Tính tương đối và tính tuyệt đối
Tương đối là do điều kiện lịch sử chế ước, chứ không phải phản ánh sai.
Tính tuyệt đối của chân lý thể hiện ở chỗ những tri thức của chân lý phản ánh đầy đủ, toàn diện hiện thực khách quan ở một giai đoạn lịch sử cụ thể xác định.
Tính cụ thể của chân lý
Chân lý là trí thức phản ánh đúng hiện thực khách quan và được thực tiễn kiểm nghiệm.
