Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Trịnh-Nguyễn phân tranh (1627-cuối thế kỉ 18) - Coggle Diagram
Trịnh-Nguyễn phân tranh
(1627-cuối thế kỉ 18)
Lịch sử hình thành
Nguyễn Kim đánh lại chống nhà Mạc
Năm 1546: con rể Nguyễn Kim là Trịnh Kiểm lên thay Nguyễn Kim
Năm 1527, Mạc Đăng Dung cướp ngôi nhà Lê lên làm vua, lập ra triều Mạc.
Trịnh Kiểm loại trừ phe cánh của Nguyễn Kim (Nguyễn Uông)
Nguyễn Hoàng lo sợ xin trấn vùng Thuận Hoá -> muốn lập vương quốc mình chống họ Trịnh
Năm 1570: Trịnh Kiểm chết, Trịnh Tùng thay
Năm 1592: Trịnh Tùng đánh bay nhà Mạc, lập lại nhà Lê
Năm 1613: Nguyễn Hoàng mất, con là Nguyễn Phúc Nguyên lên thay, luyện tập kỵ binh kháng cự họ Trịnh
Năm 1627: Lấy cớ Nguyễn Phúc Nguyên không nộp thuế, Trịnh Tráng đánh
=> Trịnh Nguyễn phân tranh từ đó
Các nhân vật/sự kiện nổi bật
Nhân vật thời Chúa Nguyễn
Nguyễn Phúc Lan (1635-1677): Chúa Nguyễn thứ ba, người đã đánh bại quân Trịnh, mở rộng lãnh thổ về phía Nam.
Nguyễn Phúc Chu (1691-1725): Chúa Nguyễn thứ năm, người đã xây dựng kinh thành Phú Xuân, phát triển kinh tế, văn hóa.
Nguyễn Phúc Nguyên (1562-1635): Chúa Nguyễn thứ hai, người đã xây dựng hệ thống phòng thủ ven biển, chống lại sự xâm lược của quân Trịnh.
Nguyễn Phúc Khoát (1738-1765): Chúa Nguyễn thứ sáu, người đã đánh bại quân Trịnh trong cuộc chiến tranh Trịnh-Nguyễn (1744-1786).
Nguyễn Hoàng (1525-1613): Người sáng lập ra dòng họ Nguyễn, được cử vào trấn thủ Thuận Hóa, mở đầu cho quá trình Nam tiến.
Nhân vật thời Chúa Trịnh
Trịnh Sâm (1681-1729): Chúa Trịnh thứ sáu, người đã xây dựng phủ chúa Trịnh thành một công trình nguy nga tráng lệ, phát triển kinh tế, văn hóa.
Trịnh Cán (1729-1732): Chúa Trịnh thứ bảy, người có tài năng nhưng lại mất sớm.
Trịnh Tráng (1579-1657): Chúa Trịnh thứ hai, người đã đánh bại Nguyễn Hoàng và Nguyễn Phúc Nguyên, chia cắt đất nước theo sông Gianh.
Trịnh Doanh (1732-1767): Chúa Trịnh thứ tám, người đã đánh bại quân Tây Sơn, giữ vững quyền lực của nhà Trịnh.
Trịnh Kiểm (1578-1623): Người sáng lập ra dòng họ Trịnh, nắm quyền lực thực tế của nhà Lê.
Sự kiện
Cuộc chiến tranh Trịnh-Nguyễn (1744-1786): Cuộc chiến tranh kéo dài 42 năm, kết thúc bằng sự thắng lợi của quân Tây Sơn.
Cuộc khởi nghĩa nông dân Tây Sơn (1771-1789), do ba anh em Nguyễn Nhạc, Nguyễn Huệ, Nguyễn Lữ lãnh đạo
Chiến tranh Trịnh-Nguyễn (1627-1672): Cuộc chiến tranh kéo dài 46 năm, kết thúc bằng sự thỏa thuận lấy sông Gianh làm ranh giới
Cuộc khẩn hoang ở Đàng Trong: đã biến một vùng đất hoang vắng ở phía nam trở thành những xóm làng đông đúc và trù phú.
Đặc điểm chính trị
Chính quyền họ Nguyễn ở Đàng Trong
Năm 1692, Nguyễn Phúc Chu lên làm chúa quyết tâm tách Đàng Trong thành một xứ độc lập
Thành lập 3 ty phụ trách tất cả công việc: Ty xá sai, Ty tướng thần lại, Ty lệnh sử
Năm 1614, Nguyễn Phúc Nguyên bắt đầu cho cải tổ bộ máy cai trị
Đổi các chức ký lục, nha úy, đô tri, cai bạ làm bộ Lại, bộ Lễ, bộ Hình, bộ Hộ và đặt thêm 2 bộ Binh và bộ Công, đặt Hàn Lâm Viện
Giữ nguyên bộ máy cai trị như thời Lê - Trịnh
Quân đội chia làm 3 loại: quân túc vệ, quân chính quy, quân địa phương
Chính quyền Lê - Trịnh ở Đàng Ngoài
Phủ chúa nắm quyền chủ chốt về chính trị
Thực quyền đều nằm trong tay 6 phiên của chúa Trịnh
Bộ máy quan lại rất cồng kềnh
Quân đội: lập trường giảng võ để dạy binh pháp và mở khoa thi võ
Pháp luật: giữ nguyên bộ luật Hồng Đức,ban hành nhiều chiếu lệnh
Nhà Mạc
Các chức quan bên trên: Phụ Chính, Hàn Lâm Viện, Đông Các Viện, Tôn Nhân Phủ, Quốc Tử Giám
Bên dưới vẫn giữ 6 bộ và đứng đầu có chức thượng thư, tả hữu thị lang.
Nhà Mạc giữ nguyên các chức quan như nhà Lê (tam thái, tam thiếu )
Nhà Mạc giữ nguyên các đạo thời Lê